CĂN HỘ BIỂN

(Hữu Thỉnh)

(Thân tặng các chiến sĩ Trường Sa)

Quây đại dương làm một căn hộ lính
lát biển làm sân
kê gió làm thềm
mây đến treo tranh lồng tứ hải
thủy triều đưa võng cõng trăng lên

Quây vô tận làm một căn hộ biển
lính đảo canh gần cơn bão xa
nhận mặt ngày đang tới
ngắm lưng ngày đang qua
ngắm bất trắc vần vụ
ngẫm tình nghĩa nhạt nhòa
chao chân trên thế sự
vừa hay nhận tin nhà

Quây thử thách làm một căn hộ thép
bốn bề chật chội tuổi thanh xuân
thở cùng nhịp biển, nghe trăng quẫy
xuân mới loi thoi, én liệng gần.

05/12/2012

(Theo baovannghe.com.vn)

Xác định thể thơ của đoạn trích Căn hộ biển.

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích bài thơ “Căn hộ biển” của Hữu Thỉnh.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Hữu Thỉnh: Nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến, có nhiều tác phẩm viết về người lính với chất trữ tình sâu lắng.

- Giới thiệu bài thơ “Căn hộ biển”: Là lời tri ân và ngợi ca những chiến sĩ Trường Sa đang ngày đêm canh giữ biển trời Tổ quốc.

- Dẫn vào vấn đề nghị luận: Hình tượng “căn hộ biển” cùng nghệ thuật độc đáo thể hiện đời sống gian khó nhưng đầy kiêu hãnh của người lính đảo.

* Thân bài:

1. Khái quát nội dung bài thơ

- Bài thơ mô tả không gian sống và tâm hồn của người lính biển đảo qua hình ảnh ẩn dụ “căn hộ biển”.

- Thể hiện tình yêu Tổ quốc, tinh thần trách nhiệm và vẻ đẹp tâm hồn của người lính nơi đầu sóng.

2. Phân tích các khổ thơ

a. Khổ 1: Hình ảnh “căn hộ lính” giữa đại dương

- “Quây đại dương làm một căn hộ lính”: Sáng tạo nghệ thuật độc đáo, biến biển cả mênh mông thành không gian sinh hoạt quen thuộc.

- Biển làm “sân”, gió làm “thềm”, mây làm “tranh”, thủy triều “đưa võng”: Những hình ảnh gần gũi, bình dị, thể hiện sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên.

→ Gợi cảm giác bình yên, lãng mạn nhưng cũng rất kiêu hãnh, thể hiện tình yêu với biển và với cuộc sống lính đảo.

b. Khổ 2: “Căn hộ biển” – nơi đối mặt với thử thách

- Người lính sống gần gió bão, thiên tai, bất trắc (“canh gần cơn bão xa”, “ngắm bất trắc vần vụ”).

- Cảm xúc đời thường: nhớ nhà, nhớ quê, nhận “tin nhà” giữa bao gian truân.

→ Hình ảnh người lính sống trong thử thách, cô đơn nhưng vẫn kiên cường, gắn bó với quê hương và gia đình trong từng nhịp sống.

c. Khổ 3: “Căn hộ thép” – biểu tượng của ý chí người lính

- Gọi là “căn hộ thép” → thể hiện ý chí, bản lĩnh, sức chịu đựng dẻo dai.

- “Bốn bề chật chội tuổi thanh xuân”: Không gian sống nhỏ bé, khắc nghiệt nhưng tuổi trẻ vẫn rực rỡ, cống hiến cho Tổ quốc.

- “Nghe trăng quẫy”, “én liệng gần”: Thiên nhiên như bạn đồng hành; cuộc sống nơi đảo xa tuy gian khổ nhưng vẫn đầy thi vị.

→ Người lính giữ gìn không chỉ biển đảo, mà còn giữ gìn vẻ đẹp của đất nước trong từng nhịp sống.

3. Nghệ thuật đặc sắc

- Hình ảnh ẩn dụ giàu sáng tạo: “căn hộ lính”, “căn hộ biển”, “căn hộ thép”.

- Ngôn ngữ hàm súc, cô đọng, hình ảnh vừa bình dị vừa thơ mộng.

- Giọng thơ nhẹ nhàng mà sâu lắng, trữ tình mà kiên cường.

* Kết bài:

- Khẳng định ý nghĩa bài thơ: “Căn hộ biển” là lời tri ân lặng lẽ, sâu sắc dành cho những người lính đảo – những con người đang hy sinh tuổi trẻ để bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc.

- Gợi mở: Bài thơ nhắc nhở mỗi người trân trọng sự bình yên và luôn hướng về những người đang thầm lặng giữ gìn non sông.

Bài văn tham khảo

Hữu Thỉnh là một trong những gương mặt tiêu biểu của nền thơ ca Việt Nam hiện đại. Trưởng thành từ cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, ông có nhiều tác phẩm thấm đẫm chất sử thi và trữ tình, gắn bó sâu sắc với hình tượng người lính và quê hương đất nước. Trong dòng chảy ấy, bài thơ “Căn hộ biển” là một sáng tác tiêu biểu, vừa giàu cảm xúc vừa giàu chất nghệ thuật, thể hiện sinh động cuộc sống và tâm hồn của những người lính đảo Trường Sa đang ngày đêm canh giữ biển trời Tổ quốc.

Ngay nhan đề “Căn hộ biển” đã gợi ra một hình ảnh độc đáo và đầy sáng tạo. Nhà thơ không gọi đó là “đảo” hay “chốt canh” mà là “căn hộ” – một không gian sống mang tính gia đình, ấm áp và gần gũi. Trong khổ thơ đầu, “căn hộ lính” hiện lên giữa đại dương mênh mông, nơi người lính sống và hòa mình vào thiên nhiên. “Lát biển làm sân”, “kê gió làm thềm”, “mây đến treo tranh”, “thủy triều đưa võng” – tất cả là những phép ẩn dụ đầy thi vị, thể hiện tâm hồn bay bổng, lãng mạn của người lính, dù họ đang sống trong gian khó giữa bốn bề sóng gió. Họ không đơn thuần chỉ “trấn giữ” mà còn “sống”, hòa mình vào không gian biển đảo, biến nơi ấy thành mái nhà thân thương.

Khổ thơ thứ hai mở rộng không gian từ “căn hộ lính” thành “căn hộ biển” – nơi người lính không chỉ canh giữ biên cương mà còn lặng lẽ chiêm nghiệm về cuộc sống, thời gian và thân phận. “Ngắm bất trắc vần vụ”, “ngẫm tình nghĩa nhạt nhòa” – câu thơ như một tiếng thở dài buốt lòng. Cuộc sống giữa biển khơi không chỉ là thử thách từ thiên nhiên mà còn là thử thách về tinh thần, sự cô đơn và nỗi nhớ nhà, nhớ quê, nhớ những điều thân thương. Tuy nhiên, dẫu “chao chân trên thế sự”, người lính vẫn “nhận tin nhà” – tức vẫn giữ trọn niềm tin, vẫn bám trụ và không quên những giá trị cốt lõi.

Khổ thơ cuối là một sự chuyển đổi hình ảnh đầy mạnh mẽ. “Căn hộ thép” – từ một mái nhà bằng sóng gió trở thành một pháo đài tinh thần. Người lính sống trong không gian “bốn bề chật chội tuổi thanh xuân”, nghĩa là đánh đổi cả tuổi trẻ để gìn giữ biên cương. Nhưng chính trong gian khổ ấy, họ lại cảm nhận được vẻ đẹp tinh tế của thiên nhiên: “nghe trăng quẫy”, “én liệng gần” – thể hiện một tâm hồn nhạy cảm, giàu cảm xúc, không hề khô cứng hay khép kín. Đó là sự kết hợp giữa bản lĩnh thép và trái tim mềm – hình ảnh lý tưởng của người lính hiện đại.

Về nghệ thuật, bài thơ sử dụng nhiều hình ảnh ẩn dụ mới lạ, bất ngờ. Cấu trúc thơ tự do, ngôn ngữ cô đọng, hàm súc, giàu chất tạo hình và cảm xúc. Giọng thơ mang âm hưởng nhẹ nhàng, trầm lắng, không phô trương nhưng để lại dư âm sâu đậm.

Với “Căn hộ biển”, Hữu Thỉnh đã vẽ nên một bức tranh vừa chân thực vừa lãng mạn về đời sống người lính đảo. Từ hình ảnh mái nhà bình dị nơi đảo xa, nhà thơ làm nổi bật vẻ đẹp kiêu hãnh, lòng dũng cảm và tâm hồn giàu tình cảm của những người lính đang ngày đêm canh giữ vùng trời, vùng biển Tổ quốc. Đọc bài thơ, ta không chỉ thêm yêu biển đảo quê hương, mà còn thêm khâm phục, biết ơn những người lính thầm lặng đang giữ gìn bình yên cho đất nước.

Căn hộ lính được gợi tả qua những hình ảnh thiên nhiên: biển, gió, mây, trăng, thủy triều.