CÂY LÚA

(Nguyễn Sĩ Đại)

Mảnh mai cây lúa quê nhà
Nghìn năm bão lũ xoáy qua đất này
Mẹ cha nghiêng xuống rãnh cày
Lật hai phía đất mà xây mùa màng

Phất cờ trụ với thời gian
Qua trăm bồi lở vượt ngàn bom rơi
Lá xanh vút thẳng lên trời
Bông vàng trĩu xuống cho người cầm tay

Rễ bền hút chặt đất đai
Mà nên cổ thụ với đời, lúa ơi
Nợ nần nước mắt, mồ hôi
Thuỷ chung toả xuống vai người ấm no

Rưng rưng cây lúa quê nhà
Tôi từ bóng lúa lớn ra cuộc đời

Phú Lộc, 2-1983

(Theo thivien.net)

Xác định thể thơ và phương thức biểu đạt chính của bài thơ Cây lúa.

- Chủ đề của bài thơ là ca ngợi vẻ đẹp, sức sống bền bỉ, ý nghĩa to lớn của cây lúa – biểu tượng của làng quê Việt Nam.

- Cảm hứng chủ đạo là tình yêu quê hương, đất nước, lòng biết ơn đối với người nông dân và sự trân trọng vẻ đẹp bình dị của thiên nhiên.

- Từ láy: mảnh mai, mùa màng, rưng rưng.

- Giải thích nghĩa:

+ Mảnh mai: mảnh, trông có vẻ yếu nhưng ưa nhìn.

+ Mùa màng: mùa thu hoạch, vụ thu hoạch sản phẩm nông nghiệp.

+ Rưng rưng: (nước mắt) ứa ra đọng đầy tròng nhưng chưa chảy xuống thành giọt.

- Giá trị biểu đạt của từ “mảnh mai”: gợi dáng vẻ cây lúa có vẻ gầy yếu nhưng lại dễ nhìn.

Hai từ vàng là từ đa nghĩa: vàng của bông lúa là màu vàng, vàng của “lửa thử vàng” chỉ tên/ chất liệu của 1 loại trang sức cũng có màu vàng.

Câu thơ sử dụng phép nhân hóa “vút thẳng”, “cho người cầm tay”, cây cỏ vốn vô tri nhưng ở đây đã trở lên có linh hồn, có hành động, từ đó cây lúa trở lên gần gũi, thân thương.

Hình ảnh cây lúa trong bài thơ gợi cho tôi suy nghĩ về phẩm chất kiên cường, cần cù, chịu thương chịu khó của người nông dân Việt Nam. Cây lúa trải qua bao khó khăn, thử thách vẫn vươn lên, cho ra những bông lúa vàng, cũng như người nông dân luôn nỗ lực, vượt qua gian khổ để làm ra hạt gạo nuôi sống dân tộc.

Biện pháp tu từ nhân hóa trong khổ thơ: “Phất cờ trụ với thời gian/ Qua trăm bồi lở vượt ngàn bom rơi/ Lá xanh vút thẳng lên trời/ Bông vàng trĩu xuống cho người cầm tay” làm cho hình ảnh cây lúa trở nên sinh động, gần gũi, có hồn hơn. Cây lúa được nhân hóa như một chiến sĩ kiên cường, bất khuất, luôn vươn lên trong mọi hoàn cảnh khó khăn. Nhân hóa giúp người đọc cảm nhận được sức sống mãnh liệt, ý chí kiên trung của cây lúa, đồng thời thể hiện sự trân trọng, ngợi ca của tác giả đối với hình ảnh ấy.

Hai câu thơ cuối: “Rưng rưng cây lúa quê nhà/ Tôi từ bóng lúa lớn ra cuộc đời” thể hiện sự gắn bó sâu nặng của tác giả với cây lúa, với quê hương. Cây lúa không chỉ là nguồn sống vật chất mà còn là nguồn nuôi dưỡng tâm hồn, là nơi chôn rau cắt rốn của tác giả. Hình ảnh “rưng rưng” thể hiện sự xúc động, trân trọng của tác giả đối với cây lúa và quê hương.

Hình dáng cây lúa: mảnh mai, xanh, trĩu.

Cây lúa cần cù, chịu thương chịu khó cùng con người lao động, cây lúa thủy chung, gan dạ, dũng cảm cùng con người chiến đấu, hy sinh.

Cây lúa cần cù, chịu thương chịu khó cùng con người lao động, cây lúa thủy chung, gan dạ, dũng cảm cùng con người chiến đấu, hy sinh.

Bài học sâu sắc nhất mà tôi rút ra được sau khi đọc bài thơ là sự trân trọng những giá trị bình dị, gần gũi trong cuộc sống. Cây lúa, người nông dân, quê hương là những điều tưởng chừng đơn giản nhưng lại chứa đựng những giá trị to lớn, đáng quý. Chúng ta cần biết ơn và bảo vệ những giá trị đó.