Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích bài thơ “Chỉ có thể là mẹ” của Đặng Minh Mai.

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích bài thơ “Chỉ có thể là mẹ” của Đặng Minh Mai.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu về chủ đề người mẹ trong văn học – nguồn cảm hứng muôn thuở, gợi xúc động sâu sắc.

- Giới thiệu bài thơ Chỉ có thể là mẹ của Đặng Minh Mai – một bài thơ cảm động ca ngợi sự hi sinh và tình yêu thương vô bờ bến của mẹ.

- Nêu vấn đề nghị luận: Phân tích bài thơ để cảm nhận vẻ đẹp hình ảnh người mẹ và tình mẫu tử thiêng liêng.

* Thân bài:

1. Khái quát nội dung và cảm hứng bài thơ

- Bài thơ là lời tri ân đầy xúc động gửi đến mẹ – người đã dành cả đời tảo tần vì gia đình.

- Viết bằng giọng thơ nhẹ nhàng, tình cảm, kết hợp hình ảnh đời thường và nghệ thuật ẩn dụ sâu sắc.

2. Phân tích hình ảnh người mẹ qua các khổ thơ

a. Khổ 1: Hình ảnh người mẹ trong đời sống thường ngày

- Dáng mẹ “gầy”, “giẹo giọ liêu xiêu” – gợi sự mỏi mệt, già yếu vì năm tháng.

- Việc mẹ đi chợ, nấu bữa cơm chiều – biểu hiện của sự tận tụy, giản dị và ấm áp.

→ Gợi lên hình ảnh quen thuộc của người mẹ trong đời sống hằng ngày.

b. Khổ 2: Cả đời tần tảo, quên mình vì chồng con

- “Quên cả thân mình”, “một đời mẹ đã hi sinh” – nhấn mạnh sự hi sinh vô điều kiện.

- “Tuổi xuân phai nhạt” vì “nghĩa tình đượm sâu” – mẹ đánh đổi cả thanh xuân cho hạnh phúc gia đình.

c. Khổ 3: Sự hao mòn của mẹ qua thời gian

- Hình ảnh ẩn dụ: “mưa và nắng nhuộm màu tóc trắng”, “bụi gian nan đọng lắng nếp nhăn” – biểu tượng cho vất vả, gian lao tích tụ thành dấu tích thời gian trên thân mẹ.

- Mẹ trở nên già yếu: “rụng răng”, “lưng còng”, “chân yếu” – những chi tiết vừa chân thực vừa xúc động.

- “Ánh trăng cuối trời” – ẩn dụ chỉ tuổi xế chiều, sự gần kề cuối đời.

d. Khổ 4: Tình yêu thương, đức hi sinh của mẹ

- Mẹ “sáng ngời dương thế” bằng tình thương cho con và nghĩa vợ chồng son sắt.

- Câu thơ “Giản đơn dung dị mẹ là mẹ thôi” – như một lời khẳng định chân lý giản dị nhưng thiêng liêng: không danh phận cao sang, chỉ cần là mẹ đã là điều vĩ đại.

e. Khổ cuối: Lời tri ân sâu sắc của người con

- Dù “đi khắp chân trời góc bể”, không gì sánh được “mọ yêu” – mẹ là biểu tượng tuyệt đối của tình yêu thương, bao dung, độ lượng.

→ Gợi thức tỉnh đạo hiếu: biết ơn, trân trọng, đền đáp công lao của mẹ.

* Kết bài:

- Khẳng định vẻ đẹp của hình tượng người mẹ trong bài thơ: tảo tần, hi sinh, giàu tình yêu thương.

- Nêu cảm nghĩ cá nhân: xúc động, biết ơn mẹ, tự nhắc nhở sống hiếu thảo, trân trọng từng khoảnh khắc bên mẹ.

- Liên hệ thực tế: mỗi người con cần nhận thức sâu sắc hơn về công lao cha mẹ để sống nhân ái và có trách nhiệm hơn.

Bài văn tham khảo

Tình mẫu tử từ lâu đã là nguồn cảm hứng bất tận trong thi ca Việt Nam. Hình ảnh người mẹ – tần tảo, hy sinh, lặng thầm nhưng cao cả – luôn để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người đọc. Trong bài thơ “Chỉ có thể là mẹ” của Đặng Minh Mai, người mẹ hiện lên giản dị mà thiêng liêng, với tất cả những vất vả đời thường và tình yêu thương bao la dành cho chồng con.

Bài thơ mở ra bằng khung cảnh quê nhà quen thuộc: “Nắng dần tắt trên con đường nhỏ / Dáng mẹ gầy giẹo giọ liêu xiêu”. Chỉ qua vài nét chấm phá, tác giả đã khắc họa dáng mẹ nhỏ bé, yếu ớt nhưng vẫn tất bật với công việc thường nhật – “giẹo giọ” về nấu bữa cơm chiều. Một khung cảnh bình dị mà ấm áp, gợi nhớ biết bao ký ức tuổi thơ trong mỗi người con.

Hình ảnh người mẹ tiếp tục được khắc họa rõ nét qua những chi tiết về ngoại hình và hành động. Đó là “mưa và nắng nhuộm màu tóc trắng”, là “bụi gian nan đọng lắng nếp nhăn”, là “lưng còng, chân yếu” – tất cả đều là dấu tích của năm tháng lam lũ, của một đời hy sinh thầm lặng. Không chỉ vậy, mẹ còn quên cả bản thân mình vì chồng con, đến mức “tuổi xuân phai nhạt”, “một đời đã hy sinh”.

Đặc biệt, vẻ đẹp của mẹ không chỉ thể hiện ở ngoại hình mà còn ở tấm lòng. Mẹ “lo cho con từ tâm bé đến già”, luôn âm thầm che chở, nâng đỡ, bao dung cho con cái suốt cuộc đời. Tình mẹ được ví như ánh trăng cuối trời – dịu dàng, thanh khiết nhưng bền bỉ và bất diệt. Câu thơ “Giản đơn dung dị mẹ là mẹ thôi” chính là sự kết tinh cho tất cả vẻ đẹp ấy: không cần tô vẽ cao siêu, không cần lời lẽ hoa mỹ, mẹ vẫn luôn là biểu tượng thiêng liêng nhất trong đời con.

Bằng ngôn ngữ mộc mạc, gần gũi, giọng thơ trầm lắng, giàu cảm xúc, cùng hình ảnh chân thực, giàu sức gợi, bài thơ chạm đến trái tim người đọc. Đó không chỉ là lời tri ân gửi đến người mẹ cụ thể trong bài thơ, mà còn là lời nhắc nhở mỗi người con hãy biết nâng niu, trân trọng người mẹ của mình khi còn có thể.

Bài thơ “Chỉ có thể là mẹ” đã lay động tâm hồn người đọc bằng tình cảm thiêng liêng, sâu sắc dành cho mẹ. Nó khiến ta thêm thấu hiểu những hy sinh âm thầm của mẹ, để từ đó biết sống hiếu thảo, yêu thương và đền đáp công ơn sinh thành, dưỡng dục. Bởi “đi khắp chân trời góc bể”, không có ai yêu ta vô điều kiện như mẹ – người phụ nữ giản đơn, mà cả đời chỉ biết nghĩ cho chồng con.