Đọc đoạn thông tin sau:

Theo phản ánh, nhà thờ họ X là di tích lịch sử được xếp hạng cấp tỉnh vào năm 2016 đã được dòng họ tự ý tháo dỡ để tu bổ, tôn tạo lại khi chưa được cấp có thẩm quyền xem xét, cho phép.

Uỷ ban nhân dân xã M đã vào cuộc kiểm tra, xác định công trình đã hạ toàn bộ mái ngói nhà tiền đường, cho thay thế một số hạng mục mới bên trong công trình, đang tiến hành lợp ngói,..... Uỷ ban nhân dân xã này đã lập biên bản xử phạt 2 triệu đồng và buộc trả lại nguyên trạng cho di tích.

a. Nhà thờ họ X là di sản văn hoá phi vật thể.

b. Dòng họ X có nghĩa vụ thông báo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi di tích này bị xuống cấp.

c. Khi di tích này bị xuống cấp nghiêm trọng, nếu dòng họ X đã báo cáo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà chưa được giải quyết thì dòng họ có quyền tu bổ, tôn tạo để kịp thời bảo vệ di tích.

d. Học sinh trực tiếp phát hiện các hành vi phá hoại di sản văn hoá có quyền bắt giữ người và xử phạt theo chế tài xử phạt của pháp luật hiện hành hoặc thông báo cho các cơ quan có thẩm quyền xử lí.

a. Nhà thờ họ X là di sản văn hoá phi vật thể.

Sai. Nhà thờ họ X là một công trình kiến trúc, thuộc loại hình di tích lịch sử. Theo Luật Di sản văn hóa, các công trình kiến trúc, di tích được xếp hạng thuộc về di sản văn hóa vật thể, chứ không phải phi vật thể (như lễ hội, dân ca, nghề thủ công truyền thống).

b. Dòng họ X có nghĩa vụ thông báo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi di tích này bị xuống cấp.

Đúng. Theo Khoản 2 Điều 16 Luật Di sản văn hóa 2001 (sửa đổi, bổ sung 2009), tổ chức, cá nhân trực tiếp quản lý di sản văn hóa có nghĩa vụ "thực hiện các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn kịp thời hành vi xâm hại di sản văn hóa; thông báo kịp thời cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền về các nguy cơ làm hư hại hoặc hành vi xâm hại di sản văn hóa". Việc di tích xuống cấp là một nguy cơ hư hại, do đó cần thông báo.

c. Khi di tích này bị xuống cấp nghiêm trọng, nếu dòng họ X đã báo cáo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà chưa được giải quyết thì dòng họ có quyền tu bổ, tôn tạo để kịp thời bảo vệ di tích.

Sai. Việc tu bổ, tôn tạo di tích đã được xếp hạng phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật và phải có giấy phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Ngay cả khi di tích xuống cấp nghiêm trọng và đã báo cáo, dòng họ cũng không có quyền tự ý tu bổ, tôn tạo nếu chưa được phép. Việc tự ý can thiệp sẽ làm thay đổi hiện trạng gốc, mất đi giá trị lịch sử, và bị coi là hành vi vi phạm pháp luật.

d. Học sinh trực tiếp phát hiện các hành vi phá hoại di sản văn hoá có quyền bắt giữ người và xử phạt theo chế tài xử phạt của pháp luật hiện hành hoặc thông báo cho các cơ quan có thẩm quyền xử lí.

Sai. Mọi công dân (trong đó có học sinh) đều có quyền và nghĩa vụ tố cáo, thông báo các hành vi vi phạm pháp luật đến cơ quan công an hoặc các cơ quan chức năng có thẩm quyền để xử lý. Tuy nhiên, công dân không có quyền "bắt giữ người" hay "xử phạt" theo chế tài pháp luật. Việc bắt giữ và xử phạt chỉ thuộc thẩm quyền của các cơ quan thực thi pháp luật.