5 công nhân đào đất trong 3 ngày, mỗi ngày làm 8 giờ thì đào được 30m³ đất. Hỏi 7 công nhân đào trong 4 ngày, mỗi ngày làm 10 giờ thì đào được bao nhiêu mét khối đất?

Trước hết ta đưa bài toán về dạng có 3 đại lượng như sau:

Số giờ làm của 3 ngày, mỗi ngày làm 8 giờ là: 3 × 8 = 24 (giờ)

Số giờ làm của 5 ngày, mỗi ngày làm 10 giờ là: 4 × 10 = 40 (giờ)

Từ đó ta đưa bài toán về dạng có 3 đại lượng được tóm tắt như sau:

5 công nhân ---- 24 giờ --- 30 m³

7 công nhân ---- 40 giờ ---- x m³

Ta thấy:

- Số công nhân tỉ lệ thuận với số m³ đất đào được.

- Số giờ làm tỉ lệ thuận với số m³ đất đào được.

Đây là bài toán tỉ lệ thuận kép nên ta chia bài toán thành hai bài toán nhỏ như sau:

Bài Toán 1: Giữ nguyên số giờ làm là 24 giờ ta tính xem 7 công nhân đào được bao nhiêu m³?

7 công nhân đào trong 24 giờ được số m³ đất là:

\(\frac{{7 \times 30}}{5} = 42({m^3})\)

Bài Toán 2: Giữ nguyên số công nhân là 7 người xem trong 40 giờ họ đào được bao nhiêu m³ đất:

7 công nhân đào trong 40 giờ được số m³ đất là:

\(\frac{{40 \times 42}}{{24}} = 70({m^3})\)

Học sinh trình bày lời giải như sau:

Số giờ làm của 3 ngày, mỗi ngày làm 8 giờ là: 3 × 8 = 24 (giờ)

Số giờ làm của 5 ngày, mỗi ngày làm 10 giờ là: 4 × 10 = 40 (giờ)

7 công nhân đào trong 24 giờ được số m³ đất là: \(\frac{{7 \times 30}}{5} = 42({m^3})\)

7 công nhân đào trong 40 giờ được số m³ đất là: \(\frac{{40 \times 42}}{{24}} = 70({m^3})\)

Đáp Số: 70 m³