SỰ TÍCH DƯA HẤU

Tự nhiên, một hôm có một đàn chim lớn bay từ phương tây lại, đậu đen ngòm cả một bãi cát (1). Rồi chúng bay đến trước mặt hai vợ chồng kêu váng cả lên, thả xuống năm sáu hột(2). Ít lâu sau từ những hột ấy mọc ra một loại cây dây bò lan xanh um cả bãi, có rất nhiều quả xanh mướt, to bằng đầu người(3). Mai An Tiêm trẩy một quả, bổ ra thấy ruột đỏ hồng, hột đen nhánh(4). Vợ chồng con cái cùng nếm thấy vị ngòn ngọt thanh thanh, Mai reo lên(5):

- Ôi đây là thứ dưa lạ, chưa từng thấy bao giờ(6). Hãy gọi nó là dưa tây, vì thứ dưa này được bầy chim đưa từ phương tây lại từ đất liền ra cho chúng ta(7). Trời nuôi sống chúng ta rồi(8)

(Nguyễn Đồng Chí. Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam, tập 1,

NXB Khoa học xã hội, 1976, tr. 8)

1. Câu hỏi đọc hiểu

 Đoạn trích trên viết theo thể loại nào?

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc một bài văn nghị luận: Mở bài giới thiệu vấn đề nghị luận. Thân bài làm rõ được nhận định, triển khai được các luận điểm. Kết bài khái quát được nội dung nghị luận.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Trình bày ý kiến về một vấn đề trong đời sống. Hiện tượng đời sống là những hiện tượng nổi bật, có ý nghĩa hoặc ảnh hưởng tới phần lớn mọi người trong xã hội. (có thể là hiện tượng tích cực hoặc tiêu cực)

c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm, thể hiện sự nhận thức sâu sắc và vận dụng tốt các thao tác lập luận; có sự kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Có thể triển khai theo hướng sau:

1. Mở bài:

- Dẫn dắt, giới thiệu về vấn đề cần bàn luận.

Gợi ý:

- Mở bài trực tiếp: giới thiệu trực tiếp vào vấn đề

- Mở bài gián tiếp: thông qua một câu chuyện, một tình huống để dẫn dắt vào vấn đề cần bàn luận, trao đổi

2.  Thân bài:

- Giải thích vấn đề:

- Đối với một vấn đề cụ thể: tập trung giải thích từ khóa quan trọng hoặc phân tích khái niệm gọi tên của vấn đề dó

- Đối với câu tục ngữ, danh ngôn: giải thích từ khóa trọng tâm, giải nghĩa từ nghĩa đen đến nghĩa bóng, sau đó giải thích ý nghĩa chung của toàn câu

- Bàn luận về vấn đề:

- Nêu thái độ, quan điểm của người viết đối với vấn đề: tán thành/ không tán thành

- Đưa ra những lý lẽ, dẫn chứng xác thực để làm rõ lý do người viết tán thành/ không thán thành với vấn đề (bài viết cần có tối thiểu 2 lí lẽ)

- Các lí lẽ phải xoay quanh, bám sát về vấn đề cần bàn luận, như: Lý do tán thành với vấn đề; Ý nghĩa, vai trò của vấn đề; Nguyên nhân dẫn đến vấn đề; Hiện trạng của vấn đề…

- Lật lại vấn đề: Mỗi vấn đề, hiện tượng trong cuộc sống đều có tính tương đối, nên cần phải:

- Nhìn nhận khách quan từ nhiều hướng, để thấy được những mặt trái của vấn đề đó

- Bổ sung thêm những điều mà vấn đề còn thiếu sót, chưa được hoàn thiện

3.  Kết bài:

- Khẳng định lại quan điểm của người viết về vấn đề đã bàn luận

- Đề ra những phương hướng thực hiện, giải quyết vấn đề trong cuộc sống thực tiễn

- Liên hệ bản thân (người viết đã làm gì và chưa làm được gì)

d. Chính tả, ngữ pháp: Chữ viết cẩn thận, rõ ràng, bài văn trình bày sạch sẽ, không mắc lỗi chính tả, lỗi diễn đạt..

e. Sáng tạo: cách diễn đạt độc đáo, có suy nghĩ riêng về vấn đề nghị luận.

Bài văn hoàn chỉnh

Trong cuộc sống, mỗi chúng ta đều nhận được sự yêu thương, che chở và giúp đỡ từ nhiều người xung quanh. Chính vì vậy, lòng biết ơn là một trong những phẩm chất đạo đức cao đẹp mà con người cần có để sống tốt đẹp và nhân văn hơn.

Lòng biết ơn là sự trân trọng, ghi nhớ và đền đáp công ơn đối với những người đã mang lại cho ta sự sống, niềm tin và tình yêu thương. Đó có thể là cha mẹ đã sinh thành, thầy cô đã dạy dỗ, bạn bè đã chia sẻ hay cả những người xa lạ từng giúp đỡ ta trong lúc khó khăn. Người có lòng biết ơn sẽ sống nhân hậu, biết trân trọng những giá trị mình có, từ đó nỗ lực hơn để học tập, lao động và cống hiến. Thực tế cho thấy, học sinh chăm ngoan, học giỏi chính là cách thiết thực để đền đáp công ơn thầy cô, cha mẹ; nhân dân Việt Nam tưởng nhớ công lao của các anh hùng liệt sĩ bằng việc tri ân vào ngày 27/7 hằng năm.

Tuy vậy, trong xã hội hiện nay vẫn còn không ít người vô ơn, sống ích kỉ, chỉ biết nhận mà không biết cho đi, thậm chí quên công ơn sinh thành, dưỡng dục. Đó là lối sống sai lệch, đáng phê phán vì làm mất đi nét đẹp truyền thống của dân tộc.

Bản thân em hiểu rằng lòng biết ơn không chỉ thể hiện qua lời nói mà còn qua hành động cụ thể: học tập chăm chỉ để cha mẹ yên lòng, kính trọng thầy cô, sẵn sàng giúp đỡ người khác khi có thể. Lòng biết ơn sẽ giúp chúng ta sống ý nghĩa hơn và làm cho cuộc đời trở nên ấm áp, gắn kết.

Lòng biết ơn là một giá trị đạo đức cần thiết trong cuộc sống của mỗi người. Mỗi chúng ta cần rèn luyện và phát huy truyền thống tốt đẹp ấy để cuộc đời ngày càng nhân văn và giàu tình thương.

- Ngôi thứ ba.