Văn bản ngữ liệu

ĐIỂM 10

- Thanh nhảy cẫng lên khi thấy bài kiểm tra cuối kỳ môn toán được 10 điểm. Quay sang thấy Tuấn cầm bài kiểm tra ngồi ngẩn ngơ nó hỏi:

- Mày sao thế? Được 10 điểm mà không vui à?

- Tao... - Tuấn ấp úng.

Trên bảng cô giáo đọc tên những bạn được điểm 10 và tuyên dương các bạn: "Đợt thi này điểm lớp ta khá cao. Cô rất vui. Nhất là bạn Tuấn, trước đây bạn học toán yếu nhưng nay đã nổi bật, điển hình là bạn ấy được 10 điểm trong đợt kiểm tra này. Chúng ta vỗ tay cổ vũ cho bạn ấy nhé”.

Tuấn cúi gằm mặt xuống bàn, hai má đỏ ửng lên khi nghe cô và các bạn tuyên dương.

Giờ ra về, nó nấn ná ở lại sau cùng. Cô giáo thấy nó hôm nay hơi lạ so với mọi hôm.

- Sao em chưa về hả Tuấn?

- Dạ thưa cô, em...

- Sao? - Cô giáo nhìn vào mắt Tuấn.

- Bài kiểm tra đó... Thật sự 10 điểm không phải là của em, vì em đã nhìn bài của bạn Thanh. Đáng ra em không được 10 điểm và không đáng được cô tuyên dương.

Nói xong một câu dài như thế Tuấn thấy mình sắp khóc.

Cô giáo không la, cô xoa đầu nó:

- Tuấn à. Em đừng áy náy, lòng trung thực của em còn xứng đáng hơn 10 điểm nữa đó. Cô biết sức học của em, cô biết em chưa đủ sức để hoàn thành hết đề thi lần này, nhưng chính em đã cho cô thấy sự quyết tâm của em. Cố gắng lên em nhé. Cô tin lần sau em sẽ tự làm bài được 10 điểm.

Tuấn thấy vai mình nhẹ hẳn, hơi thở của nó cũng nhẹ nhàng hơn. Sống trung thực thật thoải mái. Tuấn cười.

(Nguồn: https://tuoitre.vn/truyen-mini-diem)

Xác định thể loại của văn bản trên.

- Truyện được kể theo ngôi thứ ba.

- Dấu hiệu nhận biết: người kể tự giấu mình đi và gọi tên các nhân vật theo tên của họ.

a. Tác dụng của dấu chấm lửng: biểu thị lời nói ngập ngừng, đứt quãng.

b. Tác dụng của dấu gạch ngang: đánh dấu phần chú thích, giải thích.

- Khi được cô giáo tuyên dương mình đạt điểm 10, Tuấn có những biểu hiện: cúi gằm mặt xuống bàn, hai má đỏ ửng lên, nấn ná ở lại sau cùng, lời nói ngập ngừng, sắp khóc.

- Vì: Tuấn cảm thấy xấu hổ, mặc cảm, và cảm thấy không xứng đáng để đạt điểm 10 vì Tuần đã chép bài của bạn.

- Em hoàn toàn đồng tình với cách ứng xử của cô giáo. Bởi cô đã không trách mắng mà nhẹ nhàng động viên, khích lệ Tuấn, giúp em nhận ra giá trị của sự trung thực và nuôi dưỡng niềm tin, nghị lực học tập.

- Trong thực tế, nhiều khi học sinh phạm lỗi, nếu người lớn chỉ trách phạt sẽ khiến các em mặc cảm, dễ buông xuôi. Ngược lại, sự cảm thông và khích lệ đúng lúc sẽ giúp học sinh mạnh dạn sửa sai, tiến bộ hơn.

- Bài học: Trong giáo dục và trong cuộc sống, cần có sự bao dung, thấu hiểu để nuôi dưỡng và khơi gợi những phẩm chất tốt đẹp ở mỗi con người.

- Trung thực là ngay thẳng, thật thà, đúng với sự thật

- Ý nghĩa của trung thực:

+ giúp mỗi cá nhân nâng cao phẩm giá, làm lành mạnh các mối quan hệ xã hội, được mọi người tin yêu, kính trọng.

+ Làm cho người thân trung thực cảm thấy thoải mái, dễ chịu, tạo được niềm tin cho người người khác.

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: cảm nghĩ của em về tình cảm gia đình.

c. Hệ thống ý

- Lòng trung thực là khi ta biết thừa nhận sai lầm của mình và không giấu giếm sự thật, dù trong hoàn cảnh có thể khiến ta gặp khó khăn hay xấu hổ. Mặc dù Tuấn biết mình không xứng đáng với điểm 10, nhưng khi dũng cảm thừa nhận sự thật, Tuấn đã nhận được sự tôn trọng và lời động viên từ cô giáo.

- Điều này cho thấy, trung thực không chỉ giúp ta thanh thản, mà còn giúp xây dựng niềm tin và sự tôn trọng từ người khác.

- Bài học này nhắc nhở chúng ta rằng, dù có thể gặp thử thách, nhưng sống thật và trung thực luôn là con đường đúng đắn để đạt được sự yên bình trong tâm hồn.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Lòng trung thực là khi ta biết thừa nhận sai lầm của mình và không giấu giếm sự thật, dù trong hoàn cảnh có thể khiến ta gặp khó khăn hay xấu hổ. Trong câu chuyện Điểm 10, Tuấn đã có một hành động rất đáng trân trọng. Mặc dù biết mình không xứng đáng với điểm số đạt được, em vẫn dũng cảm thừa nhận sự thật với cô giáo. Chính sự thành thật ấy giúp Tuấn nhận được lời động viên ân cần, sự tin tưởng và tôn trọng từ cô. Điều này cho thấy, trung thực không chỉ giúp con người cảm thấy tâm hồn mình thanh thản, nhẹ nhõm, mà còn góp phần tạo dựng niềm tin nơi người khác. Một người trung thực sẽ dễ dàng nhận được sự quý mến và tin yêu trong các mối quan hệ. Câu chuyện cũng gửi gắm một thông điệp giàu ý nghĩa: trong cuộc sống, có thể đôi khi ta phải đối diện với khó khăn hay thất bại, nhưng sống thật và trung thực vẫn là con đường đúng đắn nhất. Bởi chỉ khi trung thực, ta mới tìm thấy sự yên bình trong tâm hồn và trưởng thành hơn sau mỗi trải nghiệm.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: phân tích đặc điểm nhân vật Tuấn.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài:

- Giới thiệụ nhân vật Tuấn trong tác phẩm Điểm 10 và những đặc điểm chung của cậu bé

* Thân bài:

+ Tuấn là một cậu bé trong sáng, đáng yêu và ngoan ngoãn: Cậu hối hận, sợ hãi và xấu hổ khi biết bài kiểm tra toán của mình được 10 nhưng là do đi chép của Thanh; Khi nhận lỗi với cô giáo, cậu đã suýt khóc vì sợ hãi, nhưng được cô dịu dàng an ủi, cậu đã hiểu ra và vui trở lại.

+ Tuấn là một cậu bé dũng cảm và trung thực: Tuy sợ cô mắng vì tội chép bài bạn đến nỗi suýt khóc nhưng Tuấn vẫn dũng cảm nói hết với cô, trung thực nhận lỗi sai của mình, biết không phải thành quả của mình thì không được lấy.

+ Diễn biến tâm lí nhân vật Tuấn: Khi cô giáo trả bài kiểm tra, khi tan học, sau khi cô giáo an ủi

+ Nhận xét về nghệ thuật kể chuyện, xây dựng nhân vật, của tác giả.

à Những đặc điểm đó của Tuấn thật đáng quý, khiến cho mọi người yêu quý

* Kết bài:

- Khái quát lại đặc điểm của Tuấn và khuyên mọi người nên học hỏi theo, rút ra bài học.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Trong kho tàng truyện ngắn viết cho thiếu nhi, nhiều tác phẩm không chỉ khắc họa thế giới tuổi thơ trong sáng, hồn nhiên mà còn gửi gắm những bài học đạo đức giản dị mà sâu sắc. Văn bản Điểm 10 là một minh chứng tiêu biểu. Nhân vật Tuấn trong câu chuyện đã để lại nhiều ấn tượng đẹp trong lòng người đọc bởi sự trong sáng, ngoan ngoãn, dũng cảm và trung thực – những phẩm chất đáng quý của một cậu bé đang trưởng thành.

Trước hết, Tuấn hiện lên là một cậu bé trong sáng, đáng yêu và ngoan ngoãn. Khi nhận lại bài kiểm tra toán với điểm số tuyệt đối, Tuấn không vui mừng như các bạn khác mà lại lặng lẽ cúi mặt, hai má đỏ ửng lên đầy ngượng ngùng. Bởi cậu hiểu rõ, điểm số ấy không phải do mình làm ra mà là kết quả của việc nhìn bài bạn Thanh. Cảm giác xấu hổ, day dứt và nỗi sợ hãi khiến Tuấn bối rối, thậm chí ấp úng khi Thanh hỏi chuyện. Sự hối hận ấy cho thấy Tuấn có một tâm hồn trong trẻo, biết phân biệt đúng sai, biết xấu hổ khi mình mắc lỗi. Đến khi dũng cảm thừa nhận với cô giáo, cậu đã suýt khóc vì sợ hãi. Nhưng cũng chính sự chân thành và ngoan ngoãn ấy đã giúp cậu được cô giáo dịu dàng an ủi và động viên. Nhờ vậy, tâm trạng Tuấn đã nhẹ nhõm, nụ cười trong trẻo lại nở trên gương mặt hồn nhiên của em.

Bên cạnh sự ngoan ngoãn, Tuấn còn là cậu bé giàu dũng cảm và trung thực. Trong tình huống khó xử, không phải ai cũng đủ can đảm để nói ra sự thật, nhất là khi điều ấy có thể khiến bản thân mất đi sự khen ngợi, thậm chí bị phê bình. Thế nhưng, Tuấn đã chọn cách thẳng thắn đối diện. Cậu thú nhận với cô giáo rằng “thật sự 10 điểm không phải là của em” dù trong lòng run rẩy và lo sợ. Đây là hành động thể hiện bản lĩnh trung thực và lòng tự trọng đáng quý của Tuấn. Cậu đã nhận ra rằng, nếu thành quả không phải do chính mình tạo ra thì không thể tự hào và càng không thể nhận sự tôn vinh. Qua hành động này, Tuấn đã trở thành tấm gương nhỏ bé nhưng giàu ý nghĩa, nhắc nhở chúng ta về giá trị của lòng trung thực trong học tập cũng như trong cuộc sống.

Diễn biến tâm lí của Tuấn trong truyện cũng được tác giả khắc họa tinh tế, chân thật. Từ sự ngại ngùng, lo lắng khi được tuyên dương; đến nỗi bồn chồn, dằn vặt trong lòng khi chuẩn bị nói sự thật; rồi cảm giác nhẹ nhõm, vui tươi khi được cô giáo thấu hiểu và động viên – tất cả đều phản ánh rõ sự chuyển biến trong tâm hồn non trẻ của Tuấn. Chính sự biến đổi tâm lí ấy khiến nhân vật trở nên gần gũi, sống động, dễ tạo sự đồng cảm nơi người đọc.

Để khắc họa nhân vật Tuấn, tác giả đã lựa chọn cách kể chuyện phù hợp, mạch lạc và giàu cảm xúc. Ngôi kể thứ ba cho phép người viết khách quan miêu tả diễn biến tâm lí và hành động của nhân vật, đồng thời tạo cho câu chuyện sự chân thật, rõ ràng. Nhịp truyện ngắn gọn, tự nhiên; lời thoại giản dị, phù hợp lứa tuổi học trò; tình huống truyện gần gũi nhưng giàu kịch tính đã góp phần làm nổi bật phẩm chất trung thực và đáng yêu của Tuấn. Đặc biệt, kết thúc truyện với nụ cười hồn nhiên của Tuấn đã để lại trong lòng người đọc dư âm đẹp đẽ, ấm áp.

Nhân vật Tuấn trong Điểm 10 hiện lên với nhiều phẩm chất đáng quý: trong sáng, ngoan ngoãn, dũng cảm và trung thực. Cậu bé tuy nhỏ tuổi nhưng đã để lại cho chúng ta một bài học sâu sắc rằng, điểm số không phải là tất cả; điều quan trọng hơn là sự thật thà, là biết thừa nhận sai lầm và sống ngay thẳng. Hình ảnh Tuấn với nụ cười nhẹ nhõm sau khi dũng cảm nói ra sự thật gợi cho mỗi người niềm tin vào giá trị của lòng trung thực. Câu chuyện không chỉ làm lay động người đọc mà còn nhắc nhở chúng ta hãy sống thật với bản thân, bởi trung thực chính là nền tảng để nhận được sự tin yêu, trân trọng từ mọi người xung quanh.