Văn bản ngữ liệu

                                                      BÀN TAY MẸ

(Sen Nguyễn)

Bàn tay mẹ ngày đêm vất vả

Gánh nhọc nhằn gánh cả tuổi xuân

Hy sinh cuộc sống nào ngừng

Miệt mài năm tháng chưa từng nghỉ ngơi

Bàn tay mẹ nào vơi sự sống

Lúc trở trời gió bổng mùa sang

Ấm lòng con trẻ lúc hàn

Đêm về giấc ngủ tay đan vỗ về

Trời sang hạ tay vê cánh quạt

Mang gió lành làm mát lòng con

Cơm ngon canh ngọt no tròn

Cho con no đủ héo hon tay gầy

Tuổi xuân trẻ đôi tay mẹ tuyệt

Da mượt mà ngòi viết búp măng

Hoa tay mười ngón thiên thần

Dệt thành cuộc sống như vầng mây xanh

Rồi năm tháng tay thành gân guốc

Chai sạm đi cả suốt cuộc đời

Hy sinh tất cả nào vơi

Vì đôi tay mẹ không rời gian lao.

(Nguồn: https://thuvientho.com)

Bài thơ Bàn tay mẹ được viết theo thể thơ nào?

Phương thức biểu đạt: biểu cảm.

Hình ảnh “bàn tay mẹ”. Đây là biểu tượng cho sự tần tảo, vất vả, hi sinh và tình yêu thương bao la của người mẹ dành cho con.

Gánh nhọc nhằn, lo bữa cơm canh ngọt, ru con ngủ, quạt mát mùa hè, chăm sóc khi con ốm, vỗ về giấc ngủ, gánh vác cả cuộc đời vì con.

Khi còn trẻ, bàn tay mẹ mềm mại, ngón tay thon như “búp măng”, khéo léo và đẹp đẽ. Nhưng theo năm tháng, bàn tay ấy trở nên “gân guốc”, “chai sạm” vì bao vất vả, tượng trưng cho sự hi sinh thầm lặng cả đời vì con.

Gợi liên tưởng đến sự hi sinh lớn lao của mẹ: tuổi trẻ và niềm vui riêng đều gửi hết vào việc chăm lo cho gia đình, nuôi nấng con cái, gánh vác cả nhọc nhằn của cuộc đời.

Khắc họa tình mẹ dịu dàng, ân cần, luôn lo lắng cho giấc ngủ, sự thoải mái của con; thể hiện tình yêu thương vô bờ bến, chu đáo trong từng cử chỉ nhỏ.

Sử dụng điệp ngữ (“Bàn tay mẹ”), ẩn dụ (bàn tay tượng trưng cho cuộc đời mẹ), hình ảnh giàu sức gợi tả, kết hợp đối lập (tuổi xuân – chai sạm) để làm nổi bật sự hi sinh của mẹ.

Ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, sự hi sinh thầm lặng, bền bỉ của mẹ; nhắc nhở con cái phải biết yêu thương, trân trọng và đền đáp công ơn mẹ.

Học cách biết ơn và trân trọng mẹ; thể hiện tình yêu thương bằng hành động cụ thể (giúp đỡ mẹ, học tập tốt, sống hiếu thảo). Đồng thời, trân trọng sự hi sinh của những người thân yêu trong gia đình.

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: lòng hiếu thảo.

c. Hệ thống ý

- Giải thích: Hiếu thảo là sự kính trọng, biết ơn, yêu thương và chăm sóc cha mẹ, ông bà.

- Vai trò:

+ Là truyền thống đạo lý ngàn đời của dân tộc Việt Nam.

+ Mang lại hạnh phúc, niềm vui và động lực tinh thần cho cha mẹ.

+ Giúp con người sống nhân văn, trọn nghĩa, trọn tình.

+ Góp phần gìn giữ, lan tỏa những giá trị tốt đẹp trong gia đình và xã hội.

- Dẫn chứng: Những tấm gương hiếu thảo (như Nguyễn Hiền, Mạc Đĩnh Chi, hoặc những người con chăm lo cha mẹ lúc tuổi già, bệnh tật…).

- Phản đề: Phê phán những người con vô ơn, thờ ơ với cha mẹ.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Trong bài thơ Bàn tay mẹ, hình ảnh đôi tay lam lũ, hi sinh cả tuổi xuân để nuôi con trưởng thành đã gợi cho ta suy nghĩ sâu sắc về vai trò của lòng hiếu thảo trong cuộc sống. Hiếu thảo là sự kính trọng, biết ơn, yêu thương và chăm sóc cha mẹ, ông bà. Đây không chỉ là một đức tính cao đẹp mà còn là truyền thống đạo lý ngàn đời của dân tộc Việt Nam. Người con hiếu thảo sẽ mang lại niềm vui, hạnh phúc và sức mạnh tinh thần cho cha mẹ, đồng thời làm giàu thêm giá trị nhân văn trong xã hội. Thực tế, có biết bao tấm gương hiếu thảo khiến chúng ta xúc động: những người con chấp nhận vất vả, khó khăn để chăm sóc cha mẹ già yếu; hay những học sinh nỗ lực học tập thật tốt để báo đáp công ơn sinh thành. Trái lại, những người sống vô ơn, thờ ơ với cha mẹ thì đáng bị phê phán và sẽ đánh mất đi tình thương yêu thiêng liêng nhất trong đời. Lòng hiếu thảo chính là nền tảng đạo đức làm nên nhân cách con người, là sợi dây bền chặt gắn kết gia đình và xã hội. Mỗi chúng ta, đặc biệt là thế hệ trẻ, cần biết yêu thương, kính trọng và đền đáp công ơn cha mẹ bằng những hành động thiết thực, dù nhỏ bé nhưng chân thành.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn biểu cảm

- Học sinh biết tạo lập một bài văn biểu cảm đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề biểu cảm: mẹ.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài

- Giới thiệu tình cảm thiêng liêng, cao quý của mẹ trong cuộc đời mỗi người.

- Khẳng định mẹ là người mà em yêu thương, kính trọng nhất.

* Thân bài

- Cảm nhận về hình ảnh người mẹ

+ Ngoại hình: vóc dáng gầy gò, mái tóc đã điểm vài sợi bạc, đôi bàn tay chai sạn vì vất vả.

+ Nụ cười hiền hậu, ánh mắt ấm áp luôn dõi theo con.

- Sự hi sinh và tình yêu thương của mẹ

+ Ngày đêm tần tảo, lo toan cho gia đình, không quản khó nhọc.

+ Luôn chăm sóc, dạy dỗ, động viên em trong học tập và cuộc sống.

+ Đặt hạnh phúc, tương lai của con lên trên niềm vui, sự nghỉ ngơi của bản thân.

- Tình cảm và suy nghĩ của em đối với mẹ

+ Yêu thương, kính trọng, biết ơn công lao dưỡng dục của mẹ.

+ Xúc động, trân trọng trước những hi sinh thầm lặng.

+ Ý thức trách nhiệm: cố gắng học tập, sống ngoan hiền để mẹ vui lòng.

* Kết bài

- Khẳng định mẹ là người quan trọng, không thể thay thế trong cuộc đời.

- Bày tỏ tình cảm chân thành: yêu thương và biết ơn mẹ vô bờ bến.

- Lời hứa: sẽ nỗ lực học tập, rèn luyện để đền đáp công ơn sinh thành.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Trong cuộc đời mỗi người, ai cũng có một chỗ dựa để tìm về, để yêu thương và được yêu thương vô điều kiện. Với tôi, chỗ dựa ấy chính là mẹ – người phụ nữ giản dị nhưng chứa chan tình yêu thương bao la, là ngọn đèn dẫn đường, là bến bờ bình yên trong suốt hành trình khôn lớn.

Mẹ tôi không quá cao, dáng người gầy gầy bởi những năm tháng tần tảo vì gia đình. Nét đẹp của mẹ không rực rỡ, nhưng lại khiến tôi cảm nhận được sự dịu dàng, ấm áp mỗi khi nhìn vào. Khuôn mặt mẹ rám nắng, đôi bàn tay chai sần, những vết chân chim nơi khóe mắt – tất cả đều là dấu ấn của sự hi sinh lặng thầm. Giọng nói của mẹ nhẹ nhàng, đôi khi nghiêm khắc, nhưng lúc nào cũng đầy yêu thương. Với tôi, mẹ là hình ảnh đẹp nhất và thiêng liêng nhất.

Tình yêu thương của mẹ thể hiện trong từng việc nhỏ nhất. Mỗi sáng, mẹ dậy sớm nấu bữa ăn cho cả nhà, lo cho tôi từng bộ quần áo đến sách vở. Khi tôi ốm, mẹ thức trắng đêm bên giường, bàn tay đặt trên trán tôi như truyền hơi ấm xua tan cơn sốt. Khi tôi vấp ngã trong học tập hay cuộc sống, mẹ luôn động viên, an ủi, dạy tôi cách kiên cường đứng dậy. Mẹ không nói những lời hoa mỹ, nhưng tình cảm của mẹ chan chứa trong từng cử chỉ, ánh mắt, trong cả những lời nhắc nhở tưởng như nghiêm khắc mà lại đầy thương yêu.

Càng lớn, tôi càng thấu hiểu sự hi sinh lặng lẽ của mẹ. Mẹ chưa từng nghĩ cho riêng mình, tất cả niềm vui của mẹ dường như đều gắn liền với sự trưởng thành của tôi. Có lúc tôi vô tình làm mẹ buồn, nói những lời vô tâm khiến mẹ rơi nước mắt, khi ấy tôi mới thấy lòng mình nặng trĩu. Tôi hiểu rằng mình cần phải sống tốt hơn, ngoan ngoãn và cố gắng học tập để không phụ công lao trời biển ấy.

Mẹ chính là nguồn động lực, là ngọn lửa soi sáng để tôi vững bước trong cuộc đời. Trong trái tim tôi, mẹ luôn là người tuyệt vời nhất, là điểm tựa không gì thay thế. Tôi chỉ mong mình sẽ trưởng thành, thành công để có thể mang lại cho mẹ niềm vui, để có thể một phần nào đó đền đáp công ơn to lớn mà mẹ đã dành cho tôi.

Mẹ là tình yêu thiêng liêng, bất diệt. Khi nghĩ đến mẹ, tôi không chỉ cảm nhận sự ấm áp mà còn thấy rõ trách nhiệm của bản thân – phải sống tốt, sống có ích để xứng đáng với tình thương vô bờ bến ấy. Và tôi biết rằng, dù ở đâu, đi đâu, trái tim tôi vẫn luôn hướng về mẹ – người quan trọng nhất cuộc đời tôi.