Văn bản ngữ liệu

BÔNG LÚA MÌ

Ngày xưa có hai chú chuột tên là Crúc và Véc sống chung với một chú Gà Trống.

Một hôm Gà Trống quét sân thấy một bông lúa mì rơi trên mặt đất.

- Crúc ơi, Véc ơi! Gà Trống gọi - Hãy xem đây, mình tìm được cái này!

Hai chú chuột cùng chạy lại nói:

- Đem đập đi!

- Nhưng ai đập? - Gà Trống hỏi.

- Không phải tôi. - Một con chuột nói.

- Cũng không phải tôi! - Con chuột kia cũng nói.

- Được, tôi sẽ đập! - Gà Trông bắt tay vào việc luôn. Đập xong lúa, Gà Trống gọi:

- Crúc ơi, Véc ơi! Hãy xem đây, mình đập được biết bao nhiêu hạt!

Hai chú chuột chạy đến, cùng bảo:

- Bây giờ mang hạt đến cối xay bột đi!

- Nhưng ai sẽ mang đi? Gà Trống hỏi.

- Không phải tôi, cũng không phải tôi! - Hai chú chuột cùng nói.

- Được, tôi sẽ mang đi - Gà Trống vác túi lúa trên vài và đến cối xay bột.

Hai con chuột lại nhảy nhót vui vẻ. Gà Trống trở về, cất tiếng gọi:

- Lại đây Crúc! Lại đây Véc! Mình đã đem bột về đây!

Hai chú chuột vội reo:

- A! Anh Gà Trống, anh giỏi quá! Bây giờ phải nhào bột, đưa bột vào lò nướng thành bánh.

- Ai sẽ đưa bột vào lò? - Gà Trống hỏi.

Một lần nữa, hai chú chuột lại nói:

- Không phải tôi!

- Cũng không phải tôi!

Gà Trống suy nghĩ và nói:

- Rõ ràng là tôi lại phải làm rồi.

Gà Trống bắt đầu nhào bột, mang củi đến và nhóm lò. Lò vừa cháy, gà đưa bột vào lò. Hai con chuột lại nhảy múa reo hò. Bánh chín, Gà Trống kéo ra, đặt lên bàn. Hai chú chuột vội chạy ngay đến, chẳng cần ai mời.

- Ồ! Đói quá! Crúc kêu lên.

- Mình thèm quá! - Véc cũng kêu lên.

Thế là hai chú chuột ngồi ngay vào bàn. Gà Trống nói:

- Đợi chút nào! Các bạn hãy nói cho biết, ai tìm ra bông lúa?

- Anh chứ ai - Cả hai cùng nói.

- Thế ai đập lúa? - Gà Trống hỏi.

- Anh đập lúa - Cả hai chuột lí nhỉ trả lời.

- Ai mang bột đến cối xay?

- Cũng lại anh - Hai con trả lời giọng càng nhỏ hơn.

- Ai nhào bột? Ai mang củi? Ai nhóm lò? Ai nướng bánh?

- Anh làm tất cả! Anh làm tất cả!

- Thế các bạn làm gì?

Biết trả lời thế nào? Crúc và Véc lúng túng, đi ra khỏi bàn. Gà Trống không giữ. Vì không nên mời kẻ lười biếng ăn bánh

(Sưu tầm)

Truyện Bông lúa mì thuộc thể loại nào? Đặc trưng của thể loại đó là gì?

Truyện được kể theo ngôi thứ ba. Ngôi kể này giúp người kể toàn quyền quan sát, tường thuật khách quan mọi sự việc và làm nổi bật sự đối lập giữa Gà Trống chăm chỉ và hai chú chuột lười biếng.

Nhân vật chính gồm Gà Trống và hai chú chuột Crúc, Véc.

- Gà Trống: chăm chỉ, chịu khó, không ngại vất vả, có ý thức giữ gìn công bằng.

- Crúc và Véc: lười biếng, chỉ muốn hưởng thụ, trốn tránh mọi việc khó.

Chi tiết mở đầu là Gà Trống quét sân và nhặt được một bông lúa mì. Chi tiết này gợi ra một hành trình lao động sẽ bắt đầu, đồng thời đặt ra thử thách về thái độ của các nhân vật đối với công việc.

Gà Trống phải làm toàn bộ các công việc: đập lúa, mang hạt đi xay thành bột, nhào bột, nhóm lò, đưa bột vào lò nướng và lấy bánh ra.

Trước mỗi việc, hai chú chuột đều từ chối trách nhiệm, chỉ nói “không phải tôi”, “cũng không phải tôi”, rồi vui chơi nhảy múa, chỉ đến khi bánh chín thì đòi ăn.

Khi bánh chín, Gà Trống yêu cầu chuột kể lại ai đã làm từng công đoạn. Chuột phải thừa nhận tất cả là do Gà Trống làm, còn chúng không làm gì cả. Vì thế, Gà Trống không cho hai chú chuột ăn bánh. Hành động này thể hiện sự công bằng: ai lao động thì hưởng thành quả, kẻ lười biếng thì phải chịu đói.

Câu chuyện dạy ta phải biết chăm chỉ, siêng năng, tự mình làm việc, không ỷ lại vào người khác. Người lười biếng thì không xứng đáng được hưởng thành quả lao động của người khác.

Em sẽ nhận ra cần biết chia sẻ công việc, chịu khó lao động cùng mọi người, bởi chỉ khi có trách nhiệm thì mới xứng đáng được hưởng thành quả và có tình bạn chân thành.

Thông điệp lớn nhất là: lao động là nguồn gốc của mọi thành quả, ai chăm chỉ thì sẽ thành công, ai lười biếng sẽ bị đào thải. Đây là bài học quan trọng đối với học sinh trong học tập và cuộc sống hằng ngày.

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: trình bày suy nghĩ bài học rút ra từ câu chuyện Bông lúa mì.

c. Hệ thống ý

- Gà Trống chăm chỉ làm mọi việc từ lúc nhặt bông lúa cho đến khi bánh chín, trong khi hai chú chuột chỉ trốn tránh, đến lúc ăn thì lại muốn hưởng thành quả. Cuối cùng, Gà Trống không chia bánh cho kẻ lười biếng.

- Bài học rút ra: Ai lao động thì sẽ được hưởng thành quả; kẻ lười biếng, chỉ biết ỷ lại, ham hưởng thụ thì sẽ không có kết quả xứng đáng.

- Liên hệ bản thân: Cần chăm chỉ, có trách nhiệm với công việc, biết hợp tác, chia sẻ và không nên dựa dẫm vào người khác.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Trong câu chuyện Bông lúa mì, Gà Trống đã làm tất cả mọi việc từ khi nhặt được bông lúa cho đến khi bánh mì ra lò, còn hai chú chuột thì luôn tìm cách trốn tránh, đùn đẩy trách nhiệm. Đến khi bánh chín, chuột lại đòi ngồi vào bàn ăn, nhưng Gà Trống kiên quyết không mời vì kẻ lười biếng không xứng đáng được hưởng thành quả. Câu chuyện mang đến cho chúng ta một bài học sâu sắc: thành quả chỉ đến với những ai thật sự chăm chỉ, nỗ lực và lao động hết mình; ngược lại, kẻ lười biếng, chỉ ham hưởng thụ mà không chịu đóng góp thì cuối cùng sẽ bị loại ra. Trong cuộc sống hôm nay, đặc biệt là trong học tập, mỗi người cần biết tự giác, có trách nhiệm, không ỷ lại vào người khác. Chỉ khi chủ động học hỏi, rèn luyện, chúng ta mới thu được “trái ngọt” từ công sức của chính mình. Câu chuyện nhắc nhở bản thân em phải siêng năng, biết chia sẻ và hợp tác với bạn bè, tránh lười biếng, để trở thành một người sống có ích và xứng đáng được hưởng niềm vui từ thành quả lao động.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn biểu cảm

- Học sinh biết tạo lập một bài văn biểu cảm đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng đối tượng biểu cảm: cảm xúc của mình đối với một người bạn mà em quý mến.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài

- Giới thiệu chung về tình bạn – một tình cảm trong sáng, đẹp đẽ của tuổi học trò.

- Giới thiệu người bạn mà em quý mến (nêu tên, hoàn cảnh quen biết).

* Thân bài

- Ngoại hình, tính cách của bạn

+ Ngoại hình: dáng người, khuôn mặt, nụ cười, ánh mắt… (gợi ấn tượng riêng).

+ Tính cách: thân thiện, chan hòa, trung thực, thẳng thắn, biết quan tâm đến mọi người.

- Kỉ niệm đáng nhớ với bạn

+ Một lần bạn giúp đỡ em trong học tập, hay động viên khi em buồn.

+ Một kỉ niệm vui khi cùng tham gia hoạt động (thi đấu thể thao, văn nghệ, đi chơi…).

+ Qua kỉ niệm, làm nổi bật tình cảm gắn bó, sự chân thành của bạn.

- Tình cảm của em đối với bạn

+ Em rất quý mến, tin tưởng và coi bạn như một người thân.

+ Nhờ có tình bạn, em học hỏi được nhiều điều: chăm chỉ, lạc quan, chia sẻ.

+ Bạn là động lực để em cố gắng, cùng nhau tiến bộ.

* Kết bài

- Khẳng định lại tình cảm chân thành, sự quý mến dành cho bạn.

- Bài học, suy nghĩ: cần biết trân trọng và giữ gìn tình bạn, sống chân thành, biết sẻ chia để tình bạn mãi bền chặt.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Trong cuộc đời mỗi người, ai cũng có ít nhất một tình bạn thật đẹp. Đối với em, tình bạn là món quà quý giá giúp tuổi học trò trở nên ý nghĩa hơn. Trong số những người bạn, em luôn đặc biệt quý mến Lan – cô bạn thân cùng lớp, người đã gắn bó với em từ những năm đầu cấp hai.

Lan có dáng người nhỏ nhắn, mái tóc dài đen nhánh luôn được buộc gọn gàng phía sau. Khuôn mặt bạn tròn trịa, đôi mắt sáng và nụ cười hiền hậu khiến ai tiếp xúc cũng cảm thấy dễ gần. Không chỉ có ngoại hình đáng yêu, Lan còn là người có tính cách thân thiện, cởi mở và luôn biết quan tâm đến mọi người xung quanh. Với bạn bè, Lan nhiệt tình giúp đỡ, sẵn sàng giảng bài khi có ai chưa hiểu. Với thầy cô, bạn lễ phép, chăm ngoan; với cha mẹ, bạn hiếu thảo và luôn biết phụ giúp việc nhà.

Em còn nhớ mãi một kỉ niệm cách đây không lâu. Hôm đó em bị điểm kém trong bài kiểm tra Toán và vô cùng buồn bã. Chính Lan đã nhẹ nhàng an ủi, khuyên em không nên nản chí. Bạn còn dành thời gian sau giờ học để cùng em ôn lại kiến thức. Nhờ sự động viên và giúp đỡ tận tình của Lan, em đã tiến bộ hơn rất nhiều. Ngoài giờ học, chúng em cũng có nhiều kỉ niệm vui: cùng nhau tham gia đội văn nghệ, cùng đi đá cầu trong sân trường hay đơn giản là ngồi bên nhau trò chuyện về những ước mơ. Những khoảnh khắc đó đã trở thành ký ức đẹp trong tuổi học trò của em.

Tình bạn với Lan đã giúp em nhận ra nhiều điều. Em học được từ bạn sự kiên nhẫn, lòng vị tha và tinh thần lạc quan. Mỗi khi gặp khó khăn, em đều nghĩ đến bạn để có thêm động lực phấn đấu. Với em, Lan không chỉ là bạn bè mà còn như một người thân trong gia đình.

Em rất trân trọng tình bạn này. Em tự hứa sẽ luôn biết giữ gìn, sống chân thành, quan tâm và chia sẻ với Lan để tình bạn mãi bền chặt. Bởi lẽ, tình bạn là thứ tình cảm thiêng liêng, giúp chúng ta thêm niềm tin và nghị lực trong cuộc sống.