Văn bản đọc hiểu

RÙA HỌC BAY

Trong lùm cỏ, một chú Rùa đang ra sức tập bay. Một chú chim Sẻ bay ngang qua thấy thế liền hỏi:

- Anh Rùa ơi, anh đang làm gì thế?

Rùa thở dài đáp:

- Tôi đang tập bay đấy, chim Sẻ ạ.

- Sao cơ? Chẳng phải anh đã chiến thắng trong cuộc thi chạy với Thỏ đó sao? Tất cả là nhờ bốn chiếc chân của anh mà.

- Thôi thôi, chú em đừng nhắc nữa. Tôi và Thỏ đã thi lại lần nữa. Thỏ không ngủ quên giữa cuôc nữa nên đã dễ dàng thắng tôi. Lần này, khi tập bay được tôi sẽ quyết đấu một trận nữa với Thỏ.

Chim Sẻ cười:

- Nhưng mà anh đâu có cánh!

- Bất kể thế nào tôi cũng phải học bay cho bằng được, Chim Sẻ ạ. - Rùa vẫn không lay chuyển.

Chim Sẻ bỏ đi rồi, Rùa đi kiếm về rất nhiều lông chim, may cho mình một đôi cánh tuyệt đẹp. Nó ra sức tập luyện, nhưng đã mấy ngày trôi qua mà vẫn không có gì tiến triển. Nó nghĩ: “Thế này không ổn. Mình phải đi mời thầy về dạy mới được”.

Ngày hôm sau, Rùa lên đường đi tìm thầy dạy bay. Ròng rã mấy ngày, nó đi đến một vách núi cheo leo hy vọng sẽ tìm được thầy. Một hôm, Rùa đi tới một vách đã, đột nhiên có một đôi cánh lớn liệng qua. Rùa ta vô cùng ngưỡng mộ, nghĩ bụng: “Đây chính là người thầy mà mình đang kiếm tìm”.

Rùa liền hét to:

- Anh Chim ưng ơi, xin hãy dạy em biết bay nhé!

Chim ưng ân cần nhắc nhở Rùa:

- Em Rùa à, em và anh không giống nhau, em không có cánh, làm sao mà bay được?

Rùa cầm ra đôi cánh tự làm, liên tục xin:

- Anh xem, em có cánh rồi đây này, xin anh hãy nhận em làm đồ đệ đi.

Chim ưng đành phải chấp nhận lời thỉnh cầu của Rùa. Rùa tự lắp thêm đôi cánh, Chim ưng nhấc bổng Rùa lên, đang bay trên không trung thì bỏ Rùa ra. Rùa ta giống như diều đứt dây, rơi vập xuống một tảng đá to, khiến cho mai Rùa bị vỡ rạn.

(Sưu tầm)

Nêu ngôi kể của truyện Rùa học bay?

Rùa, chim Sẻ, chim Ưng.

Vì Rùa đã thua Thỏ trong lần thi chạy lại, nên nuôi ý định học bay để có thể thi và thắng Thỏ.

Dù chim Sẻ và chim Ưng đều khuyên can rằng Rùa không có cánh, không thể bay, nhưng Rùa vẫn kiên quyết học bay bằng cách tự may cánh và tìm thầy dạy.

Rùa đi kiếm lông chim, may thành một đôi cánh rồi gắn vào mình, sau đó tìm chim Ưng để xin làm thầy dạy bay.

Chim Ưng thả Rùa từ trên cao xuống, Rùa rơi mạnh xuống đá khiến mai bị nứt rạn.

Là chi tiết giàu tính biểu tượng, thể hiện hậu quả của sự ảo tưởng và cố chấp, đồng thời lý giải một đặc điểm của loài Rùa ngoài đời thực (mai có vết rạn).

- Đáng quý: Có ý chí, khát vọng vươn lên.

- Đáng chê trách: Không hiểu rõ giới hạn của bản thân, ảo tưởng, cố chấp làm điều không thể.

Con người cần biết phát huy thế mạnh vốn có, không nên ảo tưởng theo đuổi những điều vượt quá giới hạn tự nhiên; chỉ nỗ lực đúng chỗ mới đem lại thành công.

Em sẽ khuyên Rùa hãy hài lòng với khả năng của mình, tiếp tục phát huy sức mạnh đôi chân để rèn luyện, thay vì mù quáng học bay, vì mỗi loài đều có một đặc điểm riêng.

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: trình bày suy nghĩ bài học rút ra từ câu chuyện Rùa học bay.

c. Hệ thống ý

- Câu chuyện “Rùa học bay” cho thấy chú Rùa ảo tưởng sức mình, muốn học bay dù bản thân không có cánh, kết quả nhận lấy thất bại đau đớn.

- Từ đó rút ra bài học: con người cần biết phát huy điểm mạnh, chấp nhận giới hạn, không nên cố chấp theo đuổi điều vượt ngoài khả năng, phải nỗ lực đúng hướng và khiêm tốn học hỏi.

- Là học sinh, chúng ta cần xác định thế mạnh của bản thân để rèn luyện, tránh ganh đua mù quáng, biết mình biết người thì mới dễ dàng đạt thành công bền vững.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Câu chuyện “Rùa học bay” mang đến cho chúng ta một bài học sâu sắc về việc biết mình, biết người. Chú Rùa trong truyện đã không chấp nhận giới hạn của bản thân, ảo tưởng rằng chỉ cần cố gắng là có thể bay được như chim. Kết quả, dù có thêm đôi cánh giả và nhờ Chim ưng giúp đỡ, Rùa vẫn thất bại thảm hại và còn nhận về hậu quả đau đớn. Từ câu chuyện ấy, ta hiểu rằng con người cần biết phát huy những điểm mạnh vốn có, đồng thời chấp nhận những giới hạn tự nhiên của mình. Sự cố chấp, chạy theo những điều phi thực tế chỉ khiến ta lãng phí thời gian và chuốc lấy thất bại. Thay vào đó, mỗi người nên nỗ lực đúng hướng, bền bỉ trong học tập và rèn luyện, biết khiêm tốn học hỏi để hoàn thiện bản thân. Là học sinh, chúng ta cần nhận ra thế mạnh riêng, rèn luyện chăm chỉ, tránh ganh đua mù quáng hay bắt chước người khác một cách vô lý. Biết mình biết người, biết chọn con đường phù hợp chính là chìa khóa để đi đến thành công bền vững.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: tính tự lập.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài

- Dẫn dắt: Trong cuộc sống, mỗi người đều phải đối diện với nhiều khó khăn, thử thách.

- Giới thiệu vấn đề: Tính tự lập là phẩm chất quan trọng giúp con người trưởng thành và thành công.

* Thân bài

- Giải thích

+ Tự lập là tự mình làm lấy, không ỷ lại, phụ thuộc vào người khác.

+ Người có tính tự lập biết chịu trách nhiệm về hành động và cuộc đời của mình.

- Ý nghĩa của tính tự lập

+ Giúp con người rèn luyện bản lĩnh, ý chí và sự kiên cường.

+ Tạo thói quen chủ động, sáng tạo trong học tập và công việc.

+ Là nền tảng để mỗi cá nhân trưởng thành, tự tin, dễ dàng thích nghi với môi trường sống.

+ Tự lập còn là biểu hiện của lòng tự trọng, giúp con người được người khác tin tưởng, tôn trọng.

- Phản đề

+ Người thiếu tự lập sẽ sống ỷ lại, dựa dẫm, dễ gục ngã khi gặp khó khăn.

+ Thực tế có nhiều bạn trẻ còn được cha mẹ bao bọc, dẫn đến thụ động, thiếu bản lĩnh.

- Bài học, liên hệ bản thân

+ Mỗi người, đặc biệt là học sinh, cần rèn luyện tính tự lập ngay từ những việc nhỏ: tự giác học tập, tự sắp xếp thời gian, phụ giúp gia đình, quyết tâm theo đuổi mục tiêu.

+ Tự lập không có nghĩa là khép kín, từ chối sự giúp đỡ, mà là biết chủ động đứng trên đôi chân của mình.

* Kết bài

- Khẳng định: Tính tự lập là chìa khóa mở cánh cửa trưởng thành và thành công.

- Bài học: Bản thân em nhận thức phải rèn luyện tự lập trong học tập, cuộc sống để trở thành người có trách nhiệm với bản thân và xã hội.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Trong cuộc sống, ai cũng mong muốn có được sự trưởng thành, bản lĩnh và thành công. Để đạt được điều đó, con người cần nhiều đức tính tốt đẹp, trong đó tính tự lập đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Tự lập chính là nền tảng giúp ta bước đi vững vàng trên con đường đời.

Tự lập có thể hiểu là tự mình làm lấy, không ỷ lại, không phụ thuộc quá nhiều vào người khác. Người có tính tự lập luôn chủ động trong suy nghĩ, hành động và dám chịu trách nhiệm về lựa chọn của bản thân. Đó là phẩm chất cần thiết để mỗi người trưởng thành và xây dựng cuộc sống tốt đẹp.

Tự lập mang lại cho chúng ta nhiều giá trị quý báu. Trước hết, tự lập giúp ta rèn luyện bản lĩnh và ý chí, không dễ dàng chùn bước trước khó khăn. Người tự lập cũng luôn chủ động, sáng tạo, không chờ đợi hay trông cậy vào người khác mà biết tìm cách giải quyết vấn đề bằng khả năng của chính mình. Hơn nữa, tính tự lập còn tạo nên sự tự tin, giúp ta dễ dàng hòa nhập, thích nghi trong mọi môi trường. Đặc biệt, người sống tự lập luôn nhận được sự tin tưởng, tôn trọng từ gia đình và xã hội.

Ngược lại, thiếu tự lập sẽ dẫn đến lối sống dựa dẫm, ỷ lại, thụ động. Những người như thế thường dễ rơi vào thất bại khi không còn chỗ dựa. Trong thực tế, có không ít bạn trẻ được cha mẹ bao bọc quá mức nên thiếu kỹ năng sống, không biết tự đứng vững trước thử thách. Điều đó là lời nhắc nhở mỗi chúng ta cần sớm rèn luyện tính tự lập để không trở thành gánh nặng cho người khác.

Bản thân mỗi người, đặc biệt là học sinh, cần học cách tự lập ngay từ những việc nhỏ: tự giác học tập, tự quản lý thời gian, phụ giúp cha mẹ việc nhà, chủ động giải quyết khó khăn thay vì trông chờ vào sự hỗ trợ. Tất nhiên, tự lập không có nghĩa là sống khép kín hay từ chối sự giúp đỡ, mà là biết đứng trên đôi chân của mình và coi sự giúp đỡ của người khác là động lực để vươn lên.

Tính tự lập chính là chiếc chìa khóa giúp con người trưởng thành và vững bước trong cuộc sống. Mỗi chúng ta cần rèn luyện đức tính quý báu này để khẳng định bản thân, sống có trách nhiệm với gia đình và xã hội. Em nhận thấy, tự lập sẽ là hành trang quan trọng để em tiến bước trên con đường học tập và xây dựng tương lai.