Văn bản ngữ liệu

TỤC NGỮ VỀ HỌC TẬP VÀ RÈN LUYỆN

1. Học một biết mười.

2. Học ăn học nói, học gói học mở.

3. Luyện mãi thành tài, miệt mài tất giỏi.

4. Học khôn đến chết, học nết nết đến già.

5. Dao có mài mới sắc, người có học mới nên.

6. Học chẳng hay cày chẳng biết.

7. Dốt đặc còn hơn hay chữ lỏng.

8. Học chẳng hay, thi may thì đỗ.

9. Học như gà bới vách.

10. Học thầy học bạn vô vạn phong lưu.

(Nguồn sưu tầm)

Các câu tục ngữ trên tập trung phản ánh vấn đề gì trong đời sống con người?

Ngắn gọn, súc tích; có vần, nhịp; dùng so sánh, đối lập, liệt kê; hình ảnh cụ thể, dễ hiểu, dễ nhớ.

Học là quá trình lâu dài, phải gắn với rèn luyện, không chỉ học tri thức mà còn học nếp sống, kĩ năng. Học cần chắc chắn, bền bỉ, không được hời hợt hay trông chờ may mắn.

 “Học khôn đến chết, học nết đến già”. Câu khẳng định học tập không có điểm dừng, con người luôn phải học cho đến cuối đời, cả tri thức lẫn cách sống.

Hình ảnh “dao” và “người” được so sánh cụ thể, dễ hiểu. Dao muốn sắc phải mài giũa thường xuyên; con người muốn thành đạt phải siêng năng học tập, rèn luyện. Câu tục ngữ khẳng định: học tập là quá trình tất yếu, giúp con người trưởng thành, có ích cho xã hội.

“Học một biết mười”; “Luyện mãi thành tài, miệt mài tất giỏi”. Ý nghĩa: Đề cao sự chăm chỉ, kiên trì, rèn luyện lâu dài sẽ đem lại kết quả vượt trội.

 “Học chẳng hay, thi may thì đỗ”; “Học như gà bới vách”. Hai câu này châm biếm thói học ỷ lại, học hời hợt, không có phương pháp.

Thể hiện quan niệm học phải chắc chắn, hiểu rõ bản chất. Có ít mà vững còn hơn biết nhiều nhưng hời hợt, không sâu.

“Học ăn học nói, học gói học mở”. Ý nghĩa: Con người cần học không chỉ kiến thức mà còn văn hóa ứng xử, kĩ năng sinh hoạt.

Cần biết học hỏi không chỉ từ thầy mà cả từ bạn bè. Qua đó làm giàu thêm tri thức, hoàn thiện bản thân, mở rộng tầm hiểu biết.

Ngày nay, tri thức thay đổi không ngừng, ai cũng cần học tập, cập nhật kiến thức thường xuyên để thích ứng. Câu tục ngữ nhắc nhở mỗi người không ngừng tự học, rèn luyện để hoàn thiện bản thân.

Học Văn cần kiên trì đọc, phân tích, luyện viết thường xuyên. Chỉ có sự chăm chỉ, miệt mài thì khả năng cảm thụ và diễn đạt mới tiến bộ.

Học sinh cần biết kết hợp học từ thầy cô, bạn bè và cả các nguồn tài liệu, công nghệ hiện đại (Internet, sách báo, thư viện số). Điều đó giúp mở rộng tri thức, phát triển toàn diện.

Có thể dùng “Học ăn học nói, học gói học mở”. Vì câu tục ngữ nhấn mạnh: học không chỉ là kiến thức mà còn là rèn luyện cách ứng xử, lễ phép, kỹ năng sống để trở thành người toàn diện.

Đồng tình. Vì học phải chắc chắn, nắm vững kiến thức; học hời hợt sẽ dễ lúng túng, không áp dụng được. Tuy nhiên, câu cũng nhắc nhở mỗi người cần học thật, hiểu thật, không được lười biếng.

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: Học ăn học nói, học gói học mở.

c. Hệ thống ý

- Giải thích:

+ “Học ăn học nói”: học cách ứng xử, lời ăn tiếng nói lịch sự, lễ phép.

+ “Học gói học mở”: học cách làm việc, kĩ năng sinh hoạt đời thường.

- Phân tích:

+ Việc học không chỉ trong sách vở mà còn trong cách sống, giao tiếp, lao động.

+ Học toàn diện giúp con người hoàn thiện cả tri thức và nhân cách.

+ Nếu chỉ học chữ mà thiếu nếp sống văn minh thì khó được tôn trọng.

- Dẫn chứng: (có thể nêu thực tế: nhiều người thành đạt nhờ vừa giỏi chuyên môn vừa có văn hóa ứng xử).

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Câu tục ngữ “Học ăn học nói, học gói học mở” đã nhắc nhở chúng ta về ý nghĩa toàn diện của việc học trong cuộc sống. “Học ăn học nói” là học cách ứng xử, lời ăn tiếng nói lễ phép, lịch sự; “học gói học mở” là học những kĩ năng sinh hoạt đời thường, cách làm việc chỉn chu. Qua đó, nhân dân ta muốn khẳng định: việc học không chỉ giới hạn trong sách vở, tri thức mà còn trải dài trong đời sống hằng ngày, từ những hành vi nhỏ nhất. Người biết ăn nói nhã nhặn, có văn hóa sẽ dễ tạo thiện cảm, được mọi người tôn trọng. Người biết làm việc gọn gàng, có kĩ năng sống sẽ trở nên khéo léo, bản lĩnh và thành công hơn. Ngược lại, một người dù có kiến thức rộng mà cư xử thô lỗ, vụng về trong sinh hoạt thì cũng khó nhận được sự yêu mến. Thực tế cho thấy, nhiều tấm gương thành đạt đều là những người vừa giỏi chuyên môn, vừa có nếp sống, cách ứng xử văn minh. Câu tục ngữ vì thế không chỉ mang ý nghĩa giáo dục mà còn định hướng nhân cách. Mỗi học sinh hôm nay cần rèn luyện song song giữa tri thức và cách sống để trở thành con người hoàn thiện.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Thành công và thất bại, mặt nào mới là trải nghiệm bổ ích giúp con người tiến bộ?

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài

- Dẫn dắt: Trong hành trình sống, ai cũng từng trải qua cả thành công lẫn thất bại.

- Nêu vấn đề: Cần suy nghĩ đúng đắn về giá trị của thành công và thất bại, mặt nào mang lại trải nghiệm bổ ích giúp con người tiến bộ.

* Thân bài

- Giải thích

+ Thành công: Kết quả tốt đẹp đạt được sau quá trình cố gắng.

+ Thất bại: Kết quả không như mong muốn, chưa đạt mục tiêu đề ra.

+ Cả hai đều là trải nghiệm, cho ta những bài học khác nhau.

- Vai trò của thành công

+ Mang lại niềm vui, sự tự tin, khẳng định năng lực bản thân.

+ Là động lực để tiếp tục phấn đấu.

+ Nhưng nếu chỉ bằng lòng với thành công sẽ dễ sinh chủ quan, tự mãn.

- Vai trò của thất bại

+ Giúp con người nhìn nhận hạn chế, thiếu sót.

+ Dạy ta kiên trì, bản lĩnh, rèn ý chí vươn lên.

+ Thất bại nhiều khi là bước đệm quan trọng dẫn tới thành công sau này.

- Ý kiến, đánh giá

+ Thành công và thất bại đều có giá trị riêng.

+ Tuy nhiên, thất bại thường để lại những trải nghiệm sâu sắc, giúp con người trưởng thành hơn.

+ Người tiến bộ là người biết rút ra bài học từ cả thành công lẫn thất bại.

* Kết bài

- Khẳng định: Thành công và thất bại đều quan trọng, nhưng thất bại thường là trải nghiệm bổ ích hơn vì nó rèn bản lĩnh, ý chí.

- Bài học: Cần đón nhận cả thành công lẫn thất bại một cách bình tĩnh, xem đó là hành trang để tiến bộ.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Trong đời sống, con người luôn khát khao hướng tới những điều tốt đẹp, mong muốn gặt hái được thành công sau bao nỗ lực. Tuy nhiên, con đường đi tới đích không bao giờ bằng phẳng, mà còn xen lẫn những chông gai, thử thách, thậm chí là cả những thất bại đau lòng. Chính sự đan xen giữa thành công và thất bại đã tạo nên hành trình trưởng thành của mỗi người. Vậy trong hai mặt ấy, đâu mới là trải nghiệm bổ ích giúp con người tiến bộ?

Thành công vốn là niềm mơ ước của tất cả chúng ta. Nó đem đến niềm vui, sự tự hào và củng cố niềm tin vào bản thân. Khi được tận hưởng quả ngọt sau những ngày tháng nỗ lực, con người sẽ có thêm động lực để tiếp tục phấn đấu và sáng tạo. Thành công giống như ánh mặt trời sưởi ấm trái tim, giúp ta thêm yêu đời và tin tưởng vào năng lực của chính mình. Thế nhưng, nếu chỉ dừng lại ở thành công, nhiều người dễ trở nên chủ quan, tự mãn và đánh mất ý chí vươn lên.

Ngược lại, thất bại thường khiến ta đau đớn và chán nản. Nhưng cũng chính từ những vấp ngã ấy, con người nhận ra giới hạn và điểm yếu của bản thân. Thất bại buộc ta phải suy nghĩ lại, phải tìm hướng đi mới, từ đó rèn luyện ý chí, bản lĩnh và nghị lực. Có những thất bại trở thành bước đệm để tạo nên thành công vang dội sau này. Câu chuyện của Thomas Edison là minh chứng rõ ràng: ông đã hàng nghìn lần thất bại trước khi phát minh ra bóng đèn điện, và chính sự kiên trì sau thất bại đã làm nên tên tuổi của ông. Nhờ thất bại, con người học được bài học quý giá về kiên trì, khiêm tốn và không ngừng tiến bộ.

Có thể thấy, cả thành công lẫn thất bại đều cần thiết trong hành trình sống. Thành công mang lại sự khích lệ, trong khi thất bại đem lại trải nghiệm sâu sắc, buộc con người phải thay đổi và hoàn thiện. Nếu biết học hỏi từ cả hai, chúng ta sẽ có đủ động lực lẫn bản lĩnh để trưởng thành.

Con đường đời không phải lúc nào cũng trải hoa hồng. Thành công là đích đến, còn thất bại chính là những nấc thang cần thiết để ta bước tới đỉnh cao. Mỗi người hãy đón nhận cả niềm vui và nỗi buồn, biến chúng thành hành trang quý báu trên con đường trưởng thành và hoàn thiện bản thân.