Văn bản ngữ liệu

MỘT SỐ CÂU TỤC NGỮ VIỆT NAM (3)

1. Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa.

2. Tằm đói một bữa bằng người đói nửa năm.

3. Nhất thì, nhì thục.

4. Chuồng gà hướng đông cái lông chẳng còn.

5. Đầu năm gió to, cuối năm gió bấc.

6. Giàu đâu những kẻ ngủ trưa

Sang đâu những kẻ say sưa tối ngày.

7. Một lượt cỏ thêm giỏ thóc.

8. Gió heo may mía bay lên ngọn.

9. Ăn kĩ no lâu, cày sâu tốt lúa.

10. Mẹ già bạn ngấy không thua bạn điền.

(Nguồn sưu tầm)

Những câu tục ngữ trên chủ yếu nói về vấn đề gì trong đời sống con người?

Câu tục ngữ nhấn mạnh rằng thời tiết thuận lợi ảnh hưởng trực tiếp đến mùa màng; nắng tốt thì dưa ngọt, mưa tốt thì lúa tốt, thể hiện kinh nghiệm dân gian về sản xuất nông nghiệp.

- Hình ảnh “tằm đói”: Tằm là loài vật nhỏ, sức chịu đựng tốt; hình ảnh này được dùng để làm nổi bật sự khác biệt giữa sức chịu đựng của con vật và con người.

- Bài học rút ra: Nhắc nhở con người phải quý trọng thực phẩm, tránh lãng phí, đồng thời hiểu rằng lao động chăm chỉ là cần thiết để không rơi vào cảnh thiếu thốn.

Câu nhắc nhở rằng người lười biếng, ham chơi sẽ khó giàu có và thành đạt; muốn thành công cần chăm chỉ và siêng năng.

Câu tục ngữ nhấn mạnh rằng làm việc chăm chỉ và tích góp từng chút sẽ mang lại kết quả lớn; kiên trì và cần cù là chìa khóa thành công.

Các câu tục ngữ có cấu trúc ngắn gọn, gieo vần, nhiều câu sử dụng ẩn dụ, đối xứng, hình ảnh cụ thể sinh động, dễ nhớ.

Câu nhắc con người cần cẩn thận, tỉ mỉ và biết chuẩn bị kỹ lưỡng trong mọi việc; chăm chỉ lao động kết hợp ăn uống hợp lý sẽ mang lại hiệu quả lâu dài.

Câu tục ngữ nhấn mạnh đức hiếu thảo quan trọng hơn của cải vật chất; người biết chăm sóc cha mẹ dù nghèo vẫn quý báu và đáng tôn trọng.

Câu thể hiện kinh nghiệm quan sát thiên nhiên, dự đoán thời tiết theo mùa để chuẩn bị sản xuất và sinh hoạt, thể hiện sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.

Các câu tục ngữ nhấn mạnh chăm chỉ, tỉ mỉ trong lao động, quý trọng thiên nhiên, đạo đức và hiếu thảo; kinh nghiệm dân gian được truyền qua hình ảnh cụ thể, dễ hiểu, dạy con người sống có trách nhiệm, biết tích lũy và quý trọng giá trị lao động.

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: nghĩa và bài học về lao động

c. Hệ thống ý

- Lao động không chỉ là công việc mà còn là cách con người tạo dựng thành quả, giá trị cuộc sống.

- Bài học: cần siêng năng, cẩn thận, phối hợp với thiên nhiên, biết tích lũy và kiên trì để đạt được thành công trong lao động và học tập.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Lao động là yếu tố quan trọng giúp con người xây dựng cuộc sống và tạo ra thành quả. Người chăm chỉ, siêng năng sẽ gặt hái được thành công, trong khi lười biếng hay ham chơi sẽ khó đạt được mục tiêu. Lao động không chỉ đòi hỏi sức lực mà còn cần sự tỉ mỉ, cẩn thận và kiên trì, bởi những nỗ lực nhỏ tích lũy từng ngày sẽ mang lại kết quả lớn. Bên cạnh đó, biết tận dụng thời gian, phối hợp hợp lý với điều kiện xung quanh và chuẩn bị kỹ càng sẽ giúp công việc đạt hiệu quả cao hơn. Lao động còn giúp con người rèn luyện ý chí, trách nhiệm và biết quý trọng thành quả do mình tạo ra. Từ đó, mỗi người cần hình thành thái độ tích cực, chăm chỉ trong học tập và lao động, biết kiên nhẫn, không bỏ cuộc giữa chừng và luôn hướng tới kết quả tốt nhất. Nhờ lao động, con người vừa thỏa mãn nhu cầu vật chất, vừa phát triển phẩm chất đạo đức và giá trị cá nhân trong cuộc sống.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài:

- Giới thiệu câu tục ngữ: “Không thầy đố mày làm nên”.

- Giải thích ngắn gọn: Câu tục ngữ nhấn mạnh vai trò của người thầy, người hướng dẫn trong việc học tập, rèn luyện kỹ năng và đạt thành công.

- Nêu vấn đề bàn luận: Vai trò của thầy cô, người hướng dẫn và ý nghĩa của việc học hỏi kinh nghiệm từ người đi trước.

* Thân bài:

- Giải thích câu tục ngữ:

+ “Thầy” không chỉ là giáo viên mà còn là người có kinh nghiệm, hiểu biết để hướng dẫn người khác.

+ Ý nghĩa: Người học nếu không có sự chỉ dẫn, học hỏi kinh nghiệm thì khó đạt kết quả tốt.

- Bàn luận, chứng minh:

+ Trong học tập: Học sinh cần thầy cô, người đi trước để nắm kiến thức, rèn kỹ năng.

+ Trong công việc: Người mới cần học hỏi từ người có kinh nghiệm, nếu tự làm mà không hỏi, dễ mắc sai lầm.

+ Trong cuộc sống: Từ các mối quan hệ, kinh nghiệm của người đi trước giúp tránh thất bại và tiến bộ nhanh hơn.

- Liên hệ thực tế:

+ Việc học hỏi thầy cô, người đi trước giúp nâng cao kiến thức, phát triển năng lực và đạt thành công.

+ Ví dụ: Một học sinh học tốt nhờ sự hướng dẫn của giáo viên; một nhân viên thành công nhờ lời khuyên từ đồng nghiệp giàu kinh nghiệm.

* Kết bài:

- Khẳng định giá trị của câu tục ngữ: Thầy cô và người hướng dẫn đóng vai trò quan trọng trong việc giúp con người thành công.

- Rút ra bài học: Luôn biết khiêm tốn học hỏi, lắng nghe và tiếp thu kinh nghiệm từ người đi trước để hoàn thiện bản thân.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Trong cuộc sống, thành công của mỗi người không chỉ dựa vào nỗ lực cá nhân mà còn gắn liền với sự hướng dẫn, chia sẻ kinh nghiệm của người đi trước. Những lời chỉ dạy, những gợi ý đúng đắn từ thầy cô, cha mẹ hay những người có kinh nghiệm luôn giúp con người đi nhanh hơn trên con đường học tập, rèn luyện và làm việc. Từ kinh nghiệm đó, ông cha ta đã đúc kết câu tục ngữ: “Không thầy đố mày làm nên”, như một lời nhắc nhở quý giá về vai trò của người thầy và việc học hỏi từ những người đi trước.

Trong học tập, câu tục ngữ này càng rõ ý nghĩa. Một học sinh dù thông minh, chăm chỉ nhưng không biết lắng nghe hướng dẫn của thầy cô hay học hỏi kinh nghiệm từ bạn bè đi trước, sẽ khó nắm chắc kiến thức và rèn luyện kỹ năng một cách hiệu quả. Ngược lại, những học sinh biết tiếp thu chỉ dẫn, áp dụng phương pháp học tập đúng đắn do thầy hướng dẫn sẽ tiến bộ nhanh chóng và đạt kết quả cao. Điều này không chỉ đúng với học lý thuyết mà còn áp dụng trong học nghề, thực hành kỹ năng hay tham gia các hoạt động tập thể.

Trong công việc và đời sống, vai trò của người thầy hay người hướng dẫn cũng rất quan trọng. Người mới bước vào một môi trường làm việc nếu tự làm mà không học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp giàu kinh nghiệm, sẽ dễ mắc sai lầm, tốn thời gian và công sức. Ngược lại, biết lắng nghe, học hỏi từ người đi trước sẽ giúp họ nâng cao kỹ năng, làm việc hiệu quả hơn, đồng thời phát triển thái độ đúng đắn trong công việc. Trong sinh hoạt hàng ngày, kinh nghiệm từ cha mẹ, thầy cô hay người đi trước giúp con người biết cách ứng xử hợp lý, tránh sai lầm và trưởng thành hơn.

Câu tục ngữ còn dạy bài học quan trọng về thái độ sống: luôn khiêm tốn, biết học hỏi và trân trọng người thầy, người đi trước. Không ai có thể đạt thành công mà hoàn toàn tự thân, bởi mọi kiến thức và kinh nghiệm đều cần được học hỏi và tích lũy. Sự kết hợp giữa nỗ lực bản thân và hướng dẫn từ người đi trước sẽ tạo nên thành quả trọn vẹn.

Câu tục ngữ “Không thầy đố mày làm nên” là lời nhắc nhở quý báu về vai trò của người thầy, người hướng dẫn trong mọi lĩnh vực của đời sống. Biết lắng nghe, học hỏi và rèn luyện bản thân sẽ giúp mỗi người tiến bộ, trưởng thành và đạt được thành công. Thái độ học hỏi và trân trọng người đi trước chính là nền tảng vững chắc để con người tự tin đối mặt với thử thách, vượt qua khó khăn và không ngừng phát triển trong cuộc sống.