I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc ngữ liệu sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

CHÂN QUÊ

Hôm qua em đi tỉnh về,

Đợi em ở mãi con đê đầu làng.

Khăn nhung, quần lĩnh rộn ràng.

Áo cài khuy bấm, em làm khổ tôi!

Nào đâu cái yếm lụa sồi?

Cái dây lưng đũi nhuộm hồi sang xuân?

Nào đâu cái áo tứ thân?

Cái khăn mỏ quạ, cái quần nái đen?

 

Nói ra sợ mất lòng em,

Van em! Em hãy giữ nguyên quê mùa.

Như hôm em đi lễ chùa,

Cứ ăn mặc thế cho vừa lòng anh.

Hoa chanh nở giữa vườn chanh,

Thầy u mình với chúng mình chân quê.

Hôm qua em đi tỉnh về,

Hương đồng gió nội bay đi ít nhiều.

  (Chân quê, Nguyễn Bính - thơ và đời, NXB Văn học, 2003)

(0,5 điểm) Bài thơ được viết theo thể thơ nào?

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

-Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Chân quê

c Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

* Giới thiệu ngắn gọn tác giả, tác phẩm.

* Phân tích, đánh giá giá trị về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm:

- Về nội dung:

+ Sự thay đổi về cách ăn mặc của nhân vật em khi đi tỉnh về;

+ Nỗi lòng của chàng trai trước sự thay đổi của cô gái;

+ Thái độ của tác giả đối với giá trị truyền thống của dân tộc;

+ Thông điệp rút ra từ tác phẩm.

- Về nghệ thuật:

+ Ngôn từ giản dị, trong sáng; hình ảnh quen thuộc, gần gũi;

+ Giọng kể lễ, tâm sự giải bày quen thuộc của thơ dân gian…

 Sự hấp dẫn, sức sống của bài thơ.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

-Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Yêu cầu về kiến thức: 

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

Sau đây là một hướng gợi ý: 

- Giải thích khái niệm:

+ Văn hóa truyền thống bao gồm phong tục, tập quán, lễ hội, trang phục, ngôn ngữ, ẩm thực, đạo lý, tín ngưỡng... được lưu truyền qua nhiều thế hệ.

+ Đây là kết tinh của trí tuệ, tâm hồn, lối sống và lịch sử của dân tộc.

- Bàn luận:

+ Văn hóa truyền thống giúp định hình bản sắc dân tộc, tạo sự khác biệt và niềm tự hào.

+ Trong thời đại toàn cầu hóa, văn hóa truyền thống dễ bị mai một, lãng quên nếu không được gìn giữ.

+ Giữ gìn văn hóa không có nghĩa là bảo thủ, mà cần biết tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa mới trên nền bản sắc dân tộc.

- Hành động thiết thực:

+ Mỗi cá nhân cần yêu quý, học hỏi, thực hành các giá trị truyền thống.

+ Tham gia các hoạt động văn hóa, lễ hội, học tiếng Việt chuẩn, mặc áo dài, ăn Tết cổ truyền,...

+ Nhà trường, gia đình và xã hội cần phối hợp tuyên truyền và giáo dục ý thức giữ gìn văn hóa.