I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc ngữ liệu sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

SỨC MẠNH CỦA SỰ TẬP TRUNG

Cách đây không lâu có người kể với tôi rằng ca sĩ Jon Bon Jovi*  là người hâm mộ cuốn sách “The Monk Who Sold His Ferrari” của tôi. Thật thú vị. Tôi luôn rất ngưỡng mộ Bon Jovi bởi âm nhạc cùng sự đam mê của ông. Sáng nay tôi đã nghe một bài hát trong đó ông hát rằng: “Khi thế gian giáng cho tôi một cú vào mặt, tôi sẽ nói chúc một ngày tốt lành”. Nó khiến tôi nghĩ đến sự nghiệp lâu dài của Bon Jovi và tự hỏi tại sao ông ấy vẫn mạnh mẽ sau từng ấy năm tháng.

Việc tập trung vào điều mình muốn sẽ tạo ra mãnh lực to lớn – câu này nghe có vẻ hiển nhiên, vậy mà đa số chúng ta không nắm bắt được. Ước mơ có thể trở thành sự thật. Bạn có thể đạt tới tầm vượt trội trong sự nghiệp. Bạn có thể tìm được một tình yêu sâu đậm hơn cả trong mơ. Bạn có thể nhận ra sức sống tuyệt vời và tìm thấy sự mãn nguyện lâu dài. Nhưng bạn phải tập trung. Người nào cố gắng làm mọi chuyện sẽ chẳng thành đạt chuyện gì cả. Hầu hết người ta đều muốn trở thành mọi thứ đối với mọi người. Thế nên cuối cùng họ chẳng là gì đối với bất cứ ai. Khổng Tử từng nhận xét: “Người đuổi theo hai con thỏ thì chẳng bắt được con nào”. Quả là tư tưởng lớn.

Bạn tập trung vào điều gì, điều ấy sẽ phát triển. Thứ mà bạn dồn sức cũng chính là thứ bạn sẽ gặp nhiều hơn trong đời. Tập trung vào cách quản lý tài chính thành thạo, bạn sẽ thấy tình hình tiền bạc của mình được cải thiện. Tập trung vào việc trở nên đáng mến, các mối quan hệ của bạn sẽ tốt lên. Tập trung vào sức khỏe bằng cách tập thể dục và ăn uống điều độ, thể chất của bạn sẽ tiến bộ. Tập trung. Tập trung. Tập trung. Đó là điều những người giỏi nhất trong những người giỏi nhất thực hiện. “Một nghề cho chín còn hơn chín nghề”. (…)

Trở lại với ca sĩ Bon Jovi. Theo tôi biết thì ông vẫn biểu diễn và vẫn nổi tiếng bởi ông hiểu rõ nhạc của mình sẽ thế nào, có thể tạo ra nó ở đâu, và rồi ông cứ tập trung vào đó mà thực hiện. Tôi nghe nói ông cũng có những lúc rất khó khăn, nhưng ông không bỏ cuộc, không đóng vai một nạn nhân. Ông vẫn mạnh mẽ và theo đuổi con đường của mình, vẫn trung thành với người hâm mộ và với bản thân.

(Trích Điều vĩ đại đời thường – Robin Sharma, Phạm Anh Tuấn dịch,

NXB Trẻ, Tp. HCM, 2023)

* Jon Bon Jovi tên thật là John Francis Bongiovi, Jr. (sinh ngày 2 tháng 3 năm 1962), là một ca sĩ, nhạc sĩ, diễn viên nổi tiếng người Mỹ, là người sáng lập kiêm hát chính của nhóm nhạc rock Bon Jovi, anh đã bán được trên 120 triệu album trên toàn thế giới.

(0,5 điểm) Xác định luận đề của văn bản.

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Yêu cầu về kiến thức: 

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

Sau đây là một hướng gợi ý: 

- Giải thích vấn đề

+ Sự tập trung: khả năng dồn toàn bộ sự chú ý, tâm sức vào một mục tiêu, công việc hay lĩnh vực cụ thể, không bị xao nhãng bởi những yếu tố bên ngoài.

+ Trong học tập và cuộc sống, tập trung đồng nghĩa với việc biết ưu tiên điều quan trọng, kiên trì theo đuổi thay vì ôm đồm quá nhiều thứ.

- Vai trò, ý nghĩa

+ Giúp nâng cao hiệu quả công việc, rút ngắn thời gian, tránh lãng phí năng lượng.

+ Là nền tảng để đạt đến sự thành công, bởi “một nghề cho chín còn hơn chín nghề”.

+ Giúp con người rèn luyện tính kỉ luật, sự kiên trì và bản lĩnh vượt qua khó khăn.

+ Tập trung còn đem lại sự an yên, tránh phân tán tư tưởng, tạo động lực để theo đuổi mục tiêu dài hạn.

- Minh chứng, dẫn chứng

+ Jon Bon Jovi trong văn bản: nhờ tập trung vào đam mê âm nhạc, ông giữ được sức sáng tạo và sự bền bỉ trong sự nghiệp.

+ Thực tế: những nhà khoa học, nghệ sĩ, vận động viên… đều thành công nhờ kiên định tập trung vào lĩnh vực chuyên môn của mình.

+ Trong học tập: học sinh biết tập trung vào việc học sẽ dễ dàng đạt kết quả cao hơn so với việc học hời hợt, phân tán.

- Phản đề

+ Nhiều người thiếu sự tập trung, muốn làm quá nhiều việc cùng lúc → kết quả nửa vời, dễ thất bại.

+ Tập trung quá mức vào một thứ nhưng thiếu linh hoạt, không biết cân bằng cũng có thể gây áp lực, mất cân đối cuộc sống.

- Bài học, liên hệ bản thân

+ Mỗi người cần rèn luyện sự tập trung: đặt ra mục tiêu rõ ràng, biết sắp xếp thời gian, tránh xao nhãng bởi mạng xã hội, trò chơi…

+ Cá nhân học sinh: tập trung vào việc học tập, rèn luyện nhân cách để làm nền tảng cho tương lai.

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

-Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Viết bài luận về bản thân

c Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

1. Mở bài

- Dẫn dắt: mỗi con người sống trên đời đều cần có mục tiêu và ước mơ để phấn đấu.

- Nêu vấn đề: ước mơ là kim chỉ nam, là nguồn động lực thúc đẩy con người vượt qua thử thách.

- Giới thiệu ước mơ của bản thân (tùy học sinh – ví dụ: trở thành bác sĩ, nhà văn, giáo viên, kỹ sư công nghệ, họa sĩ…).

2. Thân bài

* Giải thích vai trò của ước mơ:

- Ước mơ là mục tiêu, hoài bão mà con người hướng tới trong cuộc sống.

- Là kim chỉ nam giúp ta định hướng tương lai, có động lực để học tập, rèn luyện và vượt qua khó khăn.

- Người có ước mơ sẽ sống có lý tưởng, có trách nhiệm với bản thân và xã hội.

* Trình bày ước mơ cụ thể của bản thân:

- Em ước mơ trở thành… (viết rõ ước mơ của bản thân).

- Giải thích vì sao em có ước mơ ấy (ảnh hưởng từ ai, từ hoàn cảnh nào, từ sở thích, năng lực cá nhân…).

- Ý nghĩa của ước mơ đó đối với em và cộng đồng (giúp đỡ người khác, đóng góp cho xã hội…).

* Kế hoạch cụ thể để hiện thực hóa ước mơ:

- Ngắn hạn:

+ Học tập chăm chỉ các môn liên quan.

+ Đọc sách, tìm hiểu kiến thức chuyên ngành.

+ Tham gia các hoạt động rèn luyện kỹ năng mềm.

- Trung hạn:

+ Lựa chọn trường học, ngành học phù hợp với ước mơ.

+ Giao lưu, học hỏi từ những người có kinh nghiệm.

+ Kiên trì, kỷ luật và không ngừng cải thiện bản thân.

- Dài hạn:

+ Nỗ lực trong công việc, không ngại bắt đầu từ những việc nhỏ.

+ Giữ vững đam mê, không bỏ cuộc khi gặp thất bại.

+ Đóng góp giá trị tích cực cho cộng đồng từ nghề nghiệp của mình.

3. Kết bài

- Khẳng định lại: ước mơ là kim chỉ nam quan trọng trong đời mỗi người.

- Nêu suy nghĩ cá nhân và gửi gắm thông điệp.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

-Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.