(4,0 điểm) Hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích, đánh giá những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ “Những sự vật còn sống” (Xuân Quỳnh).

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Phân tích, đánh giá nét đặc sắc về nội dung, nghệ thuật của bài thơ Đất quê ta mênh mông – Bùi Minh Quốc

c Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

1. Mở bài

- Giới thiệu khái quát về nhà thơ Bùi Minh Quốc – một cây bút trưởng thành trong thời kỳ chống Mỹ, thơ ông giàu cảm xúc, mang đậm chất sử thi và tinh thần dân tộc.

- Dẫn dắt và nêu vấn đề: Bài thơ "Đất quê ta mênh mông" là một tác phẩm tiêu biểu thể hiện vẻ đẹp người mẹ Việt Nam và sức mạnh của nhân dân trong kháng chiến, đồng thời mang nhiều nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật.

2. Thân bài

* Nội dung

- Hình tượng người mẹ – biểu tượng của nhân dân Việt Nam anh hùng:

+ Mẹ hiện lên cụ thể với hành động “đào hầm”, biểu tượng cho vai trò của hậu phương trong kháng chiến.

+ Dù tuổi cao, tóc bạc, mẹ vẫn ngày đêm đào hầm, cho thấy tinh thần bất khuất, sự hy sinh thầm lặng.

+ Mẹ là người kiên cường, gan dạ, không khuất phục trước đòn tra tấn (“nửa lời không hé”, “lặng thinh”).

- Sức mạnh của lòng yêu nước và tinh thần nhân dân trong kháng chiến:

+ Mẹ giấu cả sư đoàn dưới đất → biểu tượng cho sức mạnh che chở của nhân dân đối với cách mạng.

+ Lòng mẹ – lòng dân – sâu rộng vô cùng, là nơi nuôi giấu cách mạng, là “trận địa” vững chãi khiến quân thù “bạt vía”.

+ Từ lòng đất, từ tấm lòng mẹ, “có những đoàn quân xông lên” → hình ảnh mang tính biểu tượng cho sự trỗi dậy mạnh mẽ của dân tộc.

- Tình cảm thiêng liêng với đất nước, nhân dân:

+ Bài thơ thấm đẫm tình yêu, sự ngưỡng mộ và biết ơn đối với những người mẹ – đại diện cho nhân dân.

+ Từ đó gợi suy nghĩ sâu sắc về vai trò của nhân dân trong kháng chiến, đặc biệt là người phụ nữ Việt Nam.

* Nghệ thuật

- Hình ảnh mang tính biểu tượng, giàu sức gợi:

+ “Lòng mẹ”, “hầm tối là nơi sáng nhất”, “từng nhát cuốc xoáy vào ruột đất” → gợi chiều sâu tâm trạng, sức chịu đựng và tinh thần bất khuất.

+ Đối lập sáng – tối, sâu – cao tạo nên chiều sâu triết lý và cảm xúc.

- Cách sử dụng điệp từ, điệp cấu trúc: điệp “Đất quê ta mênh mông / lòng mẹ rộng vô cùng” tạo nhịp thơ vang vọng, vừa khắc sâu hình ảnh người mẹ, vừa tôn vinh vẻ đẹp đất nước.

- Giọng điệu trữ tình – sử thi:

+ Có chất ngợi ca, tự hào nhưng vẫn gần gũi, xúc động.

+ Từ hình ảnh người mẹ vươn ra tầm vóc dân tộc, hình ảnh đất nước.

3. Kết bài

- Khẳng định: “Đất quê ta mênh mông” là bài thơ giàu cảm xúc, có chiều sâu nội dung và nghệ thuật.

- Đánh giá: Qua hình tượng người mẹ, bài thơ ngợi ca vẻ đẹp của người dân Việt Nam trong kháng chiến, đặc biệt là người phụ nữ – người mẹ.

- Liên hệ: Tác phẩm để lại trong lòng người đọc niềm kính phục, biết ơn thế hệ đi trước và khơi gợi tình yêu quê hương, đất nước trong thế hệ trẻ hôm nay.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

- Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.