10.2.2. Câu hỏi viết

 Từ nội dung phần Đọc hiểu, anh/ chị hãy viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích tính cách và tâm trạng phức tạp của nhân vật Hăm-lét trong đoạn trích Hăm-lét (Shakespeare).

- Nhân vật chính trong đoạn trích là Hăm-lét – Thái tử Đan Mạch, trung tâm xung đột trong đoạn trích.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: phân tích đoạn trích ngữ liệu Hăm-lét (Shakespeare) để làm rõ nhận định “Bi kịch của Hăm-lét không chỉ là bi kịch cá nhân mà còn phản ánh bi kịch thời đại”.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Shakespeare – “đại thi hào của nhân loại”, người khắc họa sâu sắc những vấn đề nhân sinh và thời đại.

- Giới thiệu vở bi kịch Hăm-lét và đoạn trích (cuộc đối thoại giữa Hăm-lét và hoàng hậu Giéc-trút).

- Nêu vấn đề nghị luận: Bi kịch của Hăm-lét không chỉ là bi kịch cá nhân mà còn phản ánh bi kịch thời đại.

* Thân bài:

a. Giải thích vấn đề

- Bi kịch cá nhân: nỗi đau, xung đột, mất mát riêng của một con người.

- Bi kịch thời đại: nỗi đau chung, khủng hoảng tinh thần của cả một xã hội.

b. Bi kịch cá nhân của Hăm-lét

- Mất mát tình thân: Vua cha bị sát hại, mẹ kết hôn vội vàng với kẻ sát nhân Cla-đi-út.

- Giằng xé nội tâm: yêu thương và đau đớn trước sự lầm lạc của mẹ, đồng thời phẫn nộ trước tội ác của vua mới.

- Sai lầm bi kịch: giết nhầm Pô-lô-ni-út, càng làm cuộc đời Hăm-lét thêm đau khổ.

→ Bi kịch cá nhân là nỗi đau về tình cảm, lý trí và hành động, xuất phát từ sự trung thực, khát vọng công lý nhưng rơi vào bi kịch sai lầm.

c. Bi kịch thời đại phản ánh qua Hăm-lét

- Suy thoái đạo đức và quyền lực: ngai vàng bị chiếm đoạt bằng tội ác, gia đình hoàng gia mục ruỗng.

- Khủng hoảng niềm tin: Hăm-lét nghi ngờ, hoài nghi tất cả; cái thiện bị lấn át bởi cái ác.

 Tiếng nói nhân bản: Hăm-lét là hiện thân của con người tiến bộ, muốn thức tỉnh lương tri nhưng bất lực trước thế lực tội ác.

→ Bi kịch của nhân vật tiêu biểu cho bi kịch của cả thời đại phong kiến khủng hoảng.

d. Nghệ thuật khắc họa bi kịch

- Xây dựng ngôn ngữ kịch sắc bén, giàu kịch tính.

- Tạo dựng xung đột kịch gay gắt: cá nhân – gia đình, thiện – ác, lý tưởng – hiện thực.

- Khắc họa thành công tâm trạng phức tạp và chiều sâu tư tưởng nhân đạo.

e. Đánh giá, mở rộng

- Hăm-lét vừa là nạn nhân của hoàn cảnh lịch sử, vừa là anh hùng bi kịch.

- Tác phẩm vượt lên giá trị thời đại, chạm đến bi kịch muôn thuở: khát vọng công lý nhưng hiện thực nhiều bất công.

- Ý nghĩa hiện tại: Nhắc nhở con người hôm nay dũng cảm đấu tranh với cái ác, đồng thời tỉnh táo để không rơi vào bi kịch sai lầm.

* Kết bài:

- Khẳng định: Bi kịch Hăm-lét không dừng lại ở số phận một cá nhân mà còn phản ánh sự mục ruỗng của cả một thời đại.

- Đoạn trích góp phần làm nên giá trị nhân văn sâu sắc và sức sống bền lâu của Hăm-lét trong lịch sử văn học thế giới.

Bài văn tham khảo

William Shakespeare – đại thi hào của nhân loại – đã để lại cho đời nhiều kiệt tác bi kịch, trong đó Hăm-lét là tác phẩm tiêu biểu nhất. Đoạn trích về cuộc đối thoại giữa Hăm-lét và hoàng hậu Giéc-trút không chỉ cho thấy nỗi đau riêng của nhân vật chính mà còn mở ra tầm khái quát rộng lớn về cả một xã hội mục ruỗng. Có thể khẳng định: bi kịch của Hăm-lét không chỉ là bi kịch cá nhân mà còn phản ánh bi kịch thời đại.

Trước hết, Hăm-lét mang trong mình những đau khổ riêng của một cá nhân bất hạnh. Chàng chứng kiến sự thật phũ phàng: vua cha bị sát hại, còn mẹ – người mà chàng kính yêu – lại vội vã tái giá với chính kẻ thủ ác. Sự việc ấy làm Hăm-lét rơi vào giằng xé dữ dội giữa tình mẫu tử và khát vọng công lý. Trong đoạn trích, chàng dùng những lời lẽ quyết liệt, thậm chí gay gắt để thức tỉnh lương tâm hoàng hậu. Ẩn sau sự phẫn nộ ấy là nỗi đau khôn cùng của một người con. Bi kịch càng thêm sâu sắc khi Hăm-lét trong cơn kích động đã giết nhầm Pô-lô-ni-út – hành động sai lầm khiến chàng càng lún sâu vào vòng xoáy khổ đau. Như vậy, bi kịch cá nhân của Hăm-lét là bi kịch của một tâm hồn trung thực, khao khát lẽ phải nhưng lại rơi vào mâu thuẫn giữa lý tưởng và hiện thực.

Tuy nhiên, đằng sau nỗi đau riêng ấy còn là bi kịch chung của cả một thời đại. Cái chết của vua cha và sự soán ngôi của Cla-đi-út phản ánh sự suy đồi đạo đức, sự tha hóa của quyền lực phong kiến. Gia đình – nền tảng của đạo lý con người – cũng tan vỡ, khi hoàng hậu Giéc-trút mù quáng trước tội ác. Xã hội thời ấy chìm trong bóng tối của gian trá, tội lỗi, khiến những con người chính trực như Hăm-lét không tìm được lối thoát. Tiếng nói của Hăm-lét vì thế không chỉ là tiếng kêu đau thương của một cá nhân mà còn là sự tố cáo mạnh mẽ đối với cả một thời đại mục ruỗng, đồng thời khẳng định khát vọng chân lý, công lý và lương tri nhân loại.

Để khắc họa bi kịch ấy, Shakespeare đã sử dụng nghệ thuật kịch bậc thầy: ngôn ngữ sắc bén, giàu kịch tính; xung đột kịch gay gắt giữa mẹ – con, thiện – ác, lý tưởng – hiện thực; đồng thời miêu tả tinh tế những biến chuyển phức tạp trong tâm trạng Hăm-lét. Nhờ đó, nhân vật hiện lên vừa quyết liệt, vừa đau khổ; vừa anh hùng, vừa nạn nhân.

Từ câu chuyện của Hăm-lét, ta nhận ra giá trị nhân văn sâu sắc của tác phẩm. Bi kịch của nhân vật không khép lại trong bi thương mà mở ra suy ngẫm lớn lao về con người và thời đại. Đó là bi kịch muôn thuở của những ai dám đấu tranh chống cái ác nhưng lại bị hoàn cảnh đẩy vào bế tắc. Đồng thời, tác phẩm cũng nhắc nhở mỗi thế hệ hôm nay: phải dũng cảm đối diện và đấu tranh với cái xấu, song cũng cần tỉnh táo để không lặp lại sai lầm bi kịch.

Tóm lại, bi kịch Hăm-lét vừa là tiếng khóc riêng của một con người vừa là tiếng kêu chung của cả một thời đại phong kiến khủng hoảng. Chính sự gắn kết giữa cá nhân và thời đại ấy đã làm nên chiều sâu tư tưởng và sức sống lâu bền cho Hăm-lét, để đến nay, nhân loại vẫn tìm thấy ở đó những ám ảnh và bài học không bao giờ cũ.