Văn bản ngữ liệu

LÒNG KIÊN TRÌ

(Nguyễn Lân Dũng)

Kiên trì là một phẩm chất quan trọng trong cuộc sống mà chúng ta cần phải trau dồi và phát triển. Lòng kiên trì đóng vai trò quan trọng trong việc đạt được thành công và vượt qua khó khăn. Kiên trì giúp chúng ta tiếp tục nỗ lực mặc dù gặp phải trở ngại, thất bại và khó khăn.

Kiên trì là cầu nối để thực hiện lí tưởng, là bến phà và là nấc thang dẫn đến thành công. Như một hạt giống được gieo phải mất một thời gian để nảy mầm và phát triển thành cây rồi cho trái. Kiên trì yêu cầu sự kiên nhẫn và sự lâu dài. Đôi khi chúng ta có thể gặp phải một thách thức lớn và cảm thấy muốn từ bỏ. Tuy nhiên, nếu chúng ta giữ vững lòng kiên trì, chúng ta có thể vượt qua mọi trở ngại và đạt được mục tiêu của mình.

Một điển hình về lòng kiên trì là Thomas Edison, nhà phát minh người Mỹ. Ông đã thử nghiệm hơn 1 000 vật liệu khác nhau trước khi tìm ra vật liệu thích hợp để làm ra chiếc bóng đèn điện đầu tiên. Thay vì coi những thất bại là thất bại, ông coi chúng là những bước tiến trong việc tìm đến thành công. Bằng lòng kiên trì, ông đã trở thành một trong những nhà phát minh lỗi lạc nhất trong lịch sử.

Trong quá trình đạt đến mục tiêu, có thể xuất hiện những thời điểm mất động lực và tự tin. Hãy tự an ủi bản thân và đặt một hệ thống động viên để tiếp tục điều đã bắt đầu. Ghi nhận những thành tựu nhỏ và tiến bộ đã đạt được để duy trì động lực và niềm tin cho bản thân.

Kiên trì không chỉ đòi hỏi chúng ta kiên nhẫn và nhẫn nại, mà còn yêu cầu sự chăm chỉ và có tinh thần cống hiến. Hãy không ngừng nỗ lực để đạt đến mục tiêu của mình.

(Nguyễn Lân Dũng, Lòng kiên trì, dẫn theo daidoanket.vn, ngày 10-7-2023)

8.2. Bộ câu hỏi đọc hiểu và viết

8.2.1. Câu hỏi đọc hiểu

Đoạn trích trên bàn về vấn đề gì?

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích đoạn trích phần đọc hiểu “Lòng kiên trì” của Nguyễn Lân Dũng.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu về tác giả Nguyễn Lân Dũng – nhà khoa học, nhà giáo có nhiều bài viết mang tính giáo dục, định hướng nhân cách cho giới trẻ.

- Dẫn dắt và nêu vấn đề nghị luận: Đoạn trích “Lòng kiên trì” thể hiện sâu sắc vai trò và ý nghĩa của đức tính kiên trì trong cuộc sống và hành trình chinh phục thành công.

* Thân bài:

1. Giải thích nội dung đoạn trích

- Tác giả khẳng định kiên trì là phẩm chất quan trọng, là yếu tố không thể thiếu trên con đường hướng đến lý tưởng, mục tiêu.

- Kiên trì không chỉ là sự bền bỉ vượt qua khó khăn, mà còn là cầu nối đến thành công, giống như nấc thang giúp người ta tiến lên.

2. Phân tích các luận điểm chính trong đoạn trích

- Luận điểm 1: Kiên trì là yếu tố giúp ta vượt qua trở ngại, thất bại để đi đến thành công.

+ Ví dụ hình ảnh: “bến phà”, “nấc thang”, “hạt giống” → liên tưởng đến quá trình gian nan nhưng đầy hy vọng.

- Luận điểm 2: Kiên trì cần sự nhẫn nại, chấp nhận cả thất bại để trưởng thành.

+ Dẫn chứng: Thomas Edison – kiên trì thử nghiệm hơn 1000 lần trước khi thành công với bóng đèn điện.

- Luận điểm 3: Kiên trì gắn liền với động lực nội tại, lòng tin và sự cố gắng bền bỉ.

+ Tác giả khuyên nên thiết lập hệ thống tự động viên, ghi nhận từng bước tiến nhỏ để giữ vững tinh thần.

- Luận điểm 4: Kiên trì không chỉ là chịu đựng mà còn là tinh thần cống hiến và chăm chỉ hành động.

3. Bàn luận mở rộng

- Vai trò của lòng kiên trì trong học tập, công việc, cuộc sống:

+ Học sinh cần kiên trì rèn luyện mới có tri thức vững chắc.

+ Người lao động cần kiên trì học hỏi, cải tiến để đạt thành tựu.

- Phê phán những người dễ nản chí, bỏ cuộc khi gặp khó khăn.

- Khẳng định: Trong thế giới đầy biến động hiện nay, kiên trì là chìa khóa để bền vững với đam mê và vượt qua thử thách.

* Kết bài:

- Khẳng định giá trị nhân văn và thực tiễn của đoạn trích “Lòng kiên trì”.

- Liên hệ bản thân: Cần rèn luyện lòng kiên trì mỗi ngày để vững vàng trước thử thách và đạt được mục tiêu.

Bài viết tham khảo

Trong cuộc sống, mỗi con người đều phải đối diện với vô vàn thử thách và chông gai. Để vượt qua những khó khăn ấy và vươn tới những mục tiêu cao đẹp, chúng ta không thể thiếu một phẩm chất quan trọng – đó là lòng kiên trì. Trong đoạn trích “Lòng kiên trì” của Nguyễn Lân Dũng, tác giả đã trình bày một cách sâu sắc vai trò và giá trị của phẩm chất này, đồng thời khơi dậy trong mỗi người đọc khát vọng vượt lên bằng nỗ lực không ngừng.

Mở đầu đoạn trích, Nguyễn Lân Dũng khẳng định: “Kiên trì là một phẩm chất quan trọng trong cuộc sống mà chúng ta cần phải trau dồi và phát triển.” Theo tác giả, lòng kiên trì không chỉ giúp con người vượt qua khó khăn, thử thách mà còn là “cầu nối để thực hiện lý tưởng, là bến phà và là nấc thang dẫn đến thành công.” Hình ảnh so sánh ấy vừa cụ thể, vừa giàu sức gợi hình, giúp người đọc hình dung rõ ràng hơn vai trò bền bỉ, vững chắc của lòng kiên trì trên hành trình hướng đến ước mơ.

Tác giả cũng nhấn mạnh rằng kiên trì không đơn thuần là sự cố chấp hay lì lợm, mà đó là khả năng giữ vững ý chí, kiên nhẫn và không từ bỏ dù phải đối mặt với thất bại. Minh chứng tiêu biểu cho điều này là câu chuyện về nhà phát minh Thomas Edison – người đã kiên nhẫn thử nghiệm hơn 1000 vật liệu để phát minh ra bóng đèn điện. Với Edison, thất bại không phải là dấu chấm hết mà là từng bước tiến gần đến thành công. Qua đó, tác giả đã làm nổi bật chân lí: thành công không phải là món quà ngẫu nhiên mà là kết quả của quá trình rèn luyện kiên trì, không mệt mỏi.

Không dừng lại ở việc khẳng định vai trò của lòng kiên trì, tác giả còn đưa ra những lời khuyên thiết thực để duy trì phẩm chất này trong hành trình theo đuổi mục tiêu. Khi gặp khó khăn và chán nản, con người cần học cách tự động viên, trân trọng những thành quả nhỏ để nuôi dưỡng động lực. Đồng thời, kiên trì cũng phải đi cùng với chăm chỉ, tinh thần cống hiến, nghĩa là không chỉ nhẫn nại chờ đợi mà còn phải hành động bền bỉ, không ngừng nghỉ.

Đoạn trích không chỉ có giá trị về nội dung mà còn mang phong cách diễn đạt rõ ràng, gần gũi và dễ hiểu. Việc sử dụng hình ảnh so sánh sinh động, dẫn chứng xác thực cùng với lời văn mạch lạc đã giúp tư tưởng của tác giả dễ dàng chạm đến người đọc, đặc biệt là thế hệ trẻ – những người đang cần hun đúc ý chí vươn lên giữa guồng quay của cuộc sống hiện đại.

Từ đoạn trích của Nguyễn Lân Dũng, ta rút ra bài học quý giá: kiên trì không phải là điều gì quá cao siêu mà là một phẩm chất có thể rèn luyện từng ngày. Mỗi người cần học cách đứng dậy sau vấp ngã, giữ vững niềm tin và không ngừng tiến bước. Bởi lẽ, thành công chỉ thật sự mỉm cười với những ai đủ bền lòng theo đuổi nó đến cùng.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: suy nghĩ về ý kiến “Kiên trì là cầu nối để thực hiện lí tưởng, là bến phà và là nấc thang dẫn đến thành công.”

- Hệ thống ý:

+ Giải thích ý kiến: Tác giả dùng cách nói hình ảnh, ví von để khẳng định lòng kiên

trì là một “phương tiện” hữu hiệu đưa con người đi tới những mục tiêu mà họ mong

muốn.

+ Nêu suy nghĩ của bản thân

. Ý kiến đúng đắn ở chỗ đã ghi nhận và khẳng định những người có lòng kiên trì sẽ vượt qua được mọi khó khăn, thử thách; khích lệ, động viên mọi người cần kiên trì đối diện và vượt qua những trở ngại, không ngừng khám phá những điều mới mẻ để mang lại những giá trị tốt đẹp cho bản thân và nhân loại.

. Tuy nhiên, kiên trì không có nghĩa là ngoan cố, bất chấp tất cả để thực hiện những điều mình mong muốn.

. Kêu gọi mọi người cần rèn luyện lòng kiên trì cho bản thân, phân biệt những việc nên kiên trì và những việc cần thiết phải từ bỏ, buông bỏ (nếu không cần thiết và có ý nghĩa); không ngoan cố, liều lĩnh, bất chấp tất cả trong việc thực hiện những ước vọng của bản thân hay giải quyết những khó khăn, thử thách.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ bài thơ để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ suy nghĩ về ý kiến về lòng kiên trì dẫn đến thành công được thể hiện trong đoạn trích phần đọc hiểu.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

“Kiên trì là cầu nối để thực hiện lí tưởng, là bến phà và là nấc thang dẫn đến thành công” – một hình ảnh giàu tính biểu tượng, nhấn mạnh vai trò không thể thay thế của lòng kiên trì trong hành trình chạm tới ước mơ. Cuộc sống vốn dĩ không bằng phẳng, mỗi người đều sẽ gặp phải khó khăn, thất bại hay thử thách. Nhưng chính lòng kiên trì – sự bền bỉ, không bỏ cuộc trước nghịch cảnh – sẽ giúp ta vượt qua mọi rào cản để tiến gần hơn tới mục tiêu. Kiên trì không chỉ là sức mạnh nội tại mà còn là bản lĩnh của người dám sống có lí tưởng. Thomas Edison từng thất bại hàng ngàn lần trước khi phát minh ra bóng đèn, nhưng ông chưa bao giờ từ bỏ – đó chính là minh chứng rõ ràng cho sức mạnh của lòng kiên trì. Trong thời đại ngày nay, giữa guồng quay hối hả và nhiều cám dỗ dễ khiến con người nản lòng, thì kiên trì lại càng trở thành phẩm chất quý giá, giúp ta giữ vững định hướng, từng bước hoàn thiện bản thân và chinh phục thành công một cách vững chắc, bền lâu.