9.2.2. Câu hỏi viết

Từ văn bản phần Đọc hiểu trên, viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích nhân vật Cử Lân trong đoạn trích Ông Tây An Nam (Nam Xương) để thấy bi kịch của một trí thức sính ngoại, lai căng, mất gốc.

- Nhân vật chính trong đoạn trích là Cử Lân và Kim Ninh.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: trình bày suy nghĩ về trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc giữ gìn và phát huy tiếng Việt.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu ngắn gọn về đoạn trích Ông Tây An Nam của Nam Xương.

- Nhân vật Kim Ninh hiện lên với thái độ khinh bỉ, phê phán lối sống lai căng, sính ngoại, đặc biệt là việc coi thường tiếng mẹ đẻ.

- Nêu vấn đề nghị luận: Từ thái độ của Kim Ninh, suy nghĩ về trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc giữ gìn và phát huy tiếng Việt.

* Thân bài:

a. Giải thích vấn đề

- Tiếng Việt: ngôn ngữ dân tộc, phương tiện giao tiếp, công cụ tư duy và lưu giữ bản sắc văn hóa của người Việt.

- Giữ gìn và phát huy tiếng Việt: không chỉ bảo tồn sự trong sáng, đúng chuẩn của ngôn ngữ mà còn làm giàu, làm đẹp thêm qua sáng tạo, ứng dụng trong đời sống, học tập và giao tiếp quốc tế.

b. Bàn luận vấn đề

- Ý nghĩa của việc giữ gìn và phát huy tiếng Việt

+ Tiếng Việt là linh hồn dân tộc, gắn liền với lịch sử, văn hóa, văn học, truyền thống.

+ Là cầu nối giữa các thế hệ, giữa người Việt trong và ngoài nước.

+ Trong bối cảnh hội nhập, giữ gìn tiếng Việt là khẳng định bản lĩnh văn hóa, tránh lai căng, hòa tan.

- Thực trạng hiện nay

+ Nhiều bạn trẻ có xu hướng lạm dụng tiếng nước ngoài, dùng sai hoặc “biến dạng” tiếng Việt (ví dụ: viết tắt vô nghĩa, pha tạp ngôn ngữ mạng...).

+ Một số bạn coi thường tiếng mẹ đẻ, ít đọc sách, ngại dùng ngôn ngữ chuẩn.

+ Song cũng có không ít người trẻ tích cực sáng tạo, giữ gìn sự phong phú của tiếng Việt qua văn học, nghệ thuật, truyền thông.

- Trách nhiệm của thế hệ trẻ

+ Ý thức được giá trị thiêng liêng của tiếng mẹ đẻ.

+ Sử dụng tiếng Việt đúng chính tả, ngữ pháp, văn hóa trong giao tiếp hàng ngày.

+ Tích cực đọc sách, học tập văn học để làm giàu vốn từ.

+ Góp phần lan tỏa vẻ đẹp tiếng Việt qua sáng tạo văn chương, âm nhạc, nghệ thuật, truyền thông số.

+ Chủ động học ngoại ngữ nhưng không được quên và xem nhẹ tiếng Việt.

c. Phản đề

- Phê phán những người coi thường, bôi nhọ hoặc làm méo mó tiếng mẹ đẻ, chạy theo ngôn ngữ lai căng, mất gốc.

* Kết bài:

- Khẳng định: Tiếng Việt là tài sản vô giá của dân tộc.

- Mỗi bạn trẻ có trách nhiệm giữ gìn và phát huy để tiếng Việt vừa trong sáng, giàu đẹp, vừa thích ứng với thời đại.

- Liên hệ bản thân: cần trau dồi, sử dụng tiếng Việt đúng chuẩn mực và sáng tạo.

Bài viết tham khảo

Trong đoạn trích Ông Tây An Nam của Nam Xương, nhân vật Kim Ninh xuất hiện với thái độ kiên quyết phê phán lối sống sính ngoại, lai căng của Cử Lân, đặc biệt là việc coi thường tiếng mẹ đẻ. Thái độ ấy không chỉ cho thấy bản lĩnh của một trí thức chân chính mà còn gợi nhắc đến trách nhiệm của thế hệ trẻ hôm nay trong việc giữ gìn và phát huy giá trị tiếng Việt – một vấn đề nóng hổi trong đời sống hiện đại.

Tiếng Việt là ngôn ngữ của dân tộc, là phương tiện để chúng ta giao tiếp, tư duy, sáng tạo và bồi đắp văn hóa. Bao thế hệ cha ông đã dùng tiếng Việt để viết nên những trang sử hào hùng, để làm nên kho tàng văn học, nghệ thuật phong phú. Giữ gìn và phát huy tiếng Việt vì thế không chỉ là trách nhiệm mà còn là biểu hiện của lòng tự hào dân tộc.

Thế nhưng, trong bối cảnh hội nhập hiện nay, tiếng Việt đang phải đối diện với nhiều nguy cơ. Không ít bạn trẻ lạm dụng ngoại ngữ khi giao tiếp, dùng sai hoặc “biến dạng” tiếng Việt thành thứ ngôn ngữ méo mó trên mạng xã hội. Có người thậm chí coi thường tiếng mẹ đẻ, ít đọc sách, không quan tâm đến chuẩn mực ngôn ngữ. Tình trạng đó khiến tiếng Việt bị xói mòn giá trị, dần mất đi sự trong sáng vốn có. Ngược lại, nhiều bạn trẻ khác lại ý thức rõ trách nhiệm của mình, biết dùng tiếng Việt một cách sáng tạo, giàu sức biểu đạt, góp phần lan tỏa vẻ đẹp của nó qua văn chương, âm nhạc, điện ảnh, truyền thông số.

Từ thực tế ấy, thế hệ trẻ cần xác định rõ trách nhiệm của mình đối với tiếng Việt. Trước hết, phải có ý thức trân trọng tiếng mẹ đẻ, xem đó là linh hồn dân tộc. Mỗi người cần sử dụng tiếng Việt chuẩn mực trong học tập, công việc và giao tiếp hằng ngày, không tùy tiện biến tấu một cách phản cảm. Đồng thời, việc đọc sách, tìm hiểu văn học dân tộc sẽ giúp làm giàu vốn từ, nuôi dưỡng tâm hồn và khả năng diễn đạt. Giới trẻ cũng có thể phát huy tiếng Việt bằng sáng tạo, qua các tác phẩm văn nghệ, nội dung số, hay những hình thức truyền thông mới, để tiếng Việt vừa gần gũi, vừa thích ứng với thời đại. Đặc biệt, việc học ngoại ngữ là cần thiết, nhưng không bao giờ được đồng nghĩa với việc xem nhẹ hay quên lãng tiếng mẹ đẻ.

Nhìn lại nhân vật Kim Ninh của Nam Xương, ta thấy rõ một tấm gương của lòng tự trọng dân tộc. Thái độ của ông đối lập với Cử Lân chính là lời nhắc nhở cho thế hệ trẻ hôm nay: hãy tỉnh táo, đừng để mình trở thành những “ông Tây An Nam” lố bịch giữa chính quê hương. Chỉ khi biết trân trọng, giữ gìn và phát huy tiếng Việt, chúng ta mới thực sự có bản lĩnh trong hội nhập và mới xứng đáng là người Việt Nam.

Tiếng Việt là tài sản vô giá mà cha ông đã để lại. Giữ gìn sự trong sáng và phát huy vẻ đẹp của nó không chỉ là trách nhiệm mà còn là vinh dự của mỗi người trẻ. Bản thân tôi ý thức rằng, trong từng câu nói, từng trang viết, việc trân trọng và sử dụng đúng chuẩn tiếng Việt chính là cách tốt nhất để góp phần bảo vệ và làm giàu cho di sản thiêng liêng ấy.