Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích nội dung và nghệ thuật trong đoạn trích Ở rừng của Nam Cao.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: phân tích nội dung và nghệ thuật trong đoạn trích Ở rừng của Nam Cao

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Nam Cao: cây bút hiện thực xuất sắc, nhà văn cách mạng.

- Giới thiệu đoạn trích Ở rừng: một trang hồi kí tiêu biểu, phản ánh đời sống và tư tưởng người nghệ sĩ sau Cách mạng.

* Thân bài:

1. Nội dung

- Ghi lại đời sống lao động kháng chiến gian khổ, công việc viết báo giản dị nhưng thiết thực.

- Thể hiện sự chuyển biến trong quan niệm viết văn: từ cá nhân chủ nghĩa đến trách nhiệm xã hội.

- Bộc lộ mâu thuẫn nội tâm: khát vọng sáng tạo lớn lao và ý thức phải hòa vào sự nghiệp chung.

- Khẳng định tư tưởng nhân văn: văn chương phải phục vụ số đông, gắn bó với vận mệnh dân tộc.

2. Nghệ thuật

- Thể ký đặc trưng: ngôi kể thứ nhất, giọng văn chân thành, mộc mạc.

- Kết hợp ghi chép sự kiện cụ thể với chiêm nghiệm giàu triết lí.

- Ngôn ngữ giản dị, giàu sức gợi, nhiều câu văn tự sự đan xen trữ tình.

* Kết bài:

- Khẳng định: Ở rừng không chỉ là nhật kí đời thường mà còn là tuyên ngôn nghệ thuật và nhân sinh của Nam Cao.

- Giá trị: gợi cho người đọc hôm nay bài học về trách nhiệm, sự hi sinh cái tôi để hòa vào cái chung.

Bài văn tham khảo

Nam Cao là một trong những gương mặt tiêu biểu nhất của văn học hiện thực giai đoạn 1930–1945 và cũng là một nhà văn cách mạng sau Cách mạng tháng Tám. Ông không chỉ để lại nhiều tiểu thuyết, truyện ngắn đặc sắc mà còn có những trang ký giàu giá trị. Đoạn trích Ở rừng là một minh chứng điển hình, vừa ghi lại hiện thực đời sống kháng chiến, vừa thể hiện sự tự ý thức sâu sắc của người nghệ sĩ.

Trước hết, Ở rừng mang giá trị hiện thực rõ nét. Trang ký tái hiện công việc thường ngày của Nam Cao trong những năm đầu kháng chiến: ngồi cặm cụi viết từng bài báo nhỏ, thử đọc cho chú giao thông Thổ xem, chỉnh sửa từng chữ sao cho dễ hiểu. Những chi tiết giản dị ấy cho thấy nhà văn đã hòa mình vào đời sống, coi trọng những công việc thầm lặng nhưng hữu ích. Đó cũng là hình ảnh chung của nhiều trí thức văn nghệ sĩ trong kháng chiến: gắn bó mật thiết với nhân dân, coi sáng tác và lao động là trách nhiệm.

Bên cạnh hiện thực, đoạn trích chứa đựng những suy ngẫm giàu tính triết lí. Nam Cao thẳng thắn đối chiếu bản thân trước và sau Cách mạng. Nếu trước kia ông viết để khẳng định tên tuổi, để được ca ngợi bởi giới sành văn, thì nay ông nhận ra cái tôi cá nhân chẳng đáng là bao. Ông thấy cần “quên mình đi” để hòa vào số đông, để trở thành một người có ích. Đó là một bước chuyển tư tưởng quan trọng: từ cá nhân chủ nghĩa sang tinh thần cộng đồng, từ khát vọng lưu danh sang trách nhiệm xã hội.

Đoạn trích còn thể hiện rõ mâu thuẫn nội tâm của nhà văn. Vẫn có lúc “thằng nghệ sĩ cũ” trong ông trỗi dậy, khiến ông day dứt vì nhiều năm chưa viết được “tác phẩm lớn”. Song ông đã biết tự dằn lòng, coi việc làm báo giản dị chính là cách chuẩn bị cho một nghệ thuật cao hơn, có thể đến với hàng triệu người dân. Mâu thuẫn ấy làm nổi bật phẩm chất trung thực và khát vọng không ngừng vươn tới của Nam Cao.

Về nghệ thuật, đoạn trích tiêu biểu cho bút pháp ký. Tác giả kể chuyện ở ngôi thứ nhất, giọng văn mộc mạc, chân thành. Những sự kiện nhỏ bé, đời thường được ghi lại cụ thể, tạo cảm giác chân thực. Đặc biệt, Nam Cao luôn đan xen suy tư, chiêm nghiệm, biến trang ký thành một bản tự vấn giàu triết lí. Ngôn ngữ giản dị mà giàu sức gợi, nhiều câu văn như lời tâm sự trực tiếp với bạn đọc.

Từ tất cả những điều ấy, có thể thấy Ở rừng không chỉ là nhật kí đời thường mà còn là bản tuyên ngôn nghệ thuật của Nam Cao. Nó khẳng định rằng văn chương phải gắn với đời sống dân tộc, phải phục vụ nhân dân, và người nghệ sĩ phải biết hi sinh cái tôi cá nhân để hòa vào sự nghiệp lớn. Đọc đoạn ký hôm nay, ta càng thêm kính trọng một nhà văn đã sống tận tụy, viết tận tụy và coi trọng trách nhiệm với nhân dân đến cùng.

Như vậy, Ở rừng vừa có giá trị hiện thực sâu sắc, vừa chứa đựng những chiêm nghiệm nghệ thuật và nhân sinh giàu ý nghĩa. Trang ký giản dị ấy góp phần khẳng định Nam Cao không chỉ là cây bút hiện thực xuất sắc mà còn là một trí thức cách mạng, một nghệ sĩ lớn của dân tộc.