Viết bài văn nghị luận (600 chữ) phân tích vẻ đẹp bình dị và ý nghĩa nhân văn của chợ quê trong đoạn trích “Chợ bên đường” của Nguyễn Ngọc Tư.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: vẻ đẹp bình dị và ý nghĩa nhân văn của chợ quê trong đoạn trích “Chợ bên đường” của Nguyễn Ngọc Tư.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Nguyễn Ngọc Tư, phong cách (giản dị, chân thực, giàu chất Nam Bộ).

- Giới thiệu đoạn trích “Chợ bên đường”.

- Nêu vấn đề: Vẻ đẹp bình dị và ý nghĩa nhân văn của chợ quê.

* Thân bài:

1. Vẻ đẹp bình dị:

- Chợ nhỏ bé, giản đơn (mấy rổ hàng, vài người cũng thành chợ).

- Hàng hóa thân quen: cá rô, tép rong, rau húng, rau cần… → đậm hồn quê.

- Cách mua bán chân thành, tin tưởng nhau, không bon chen mặc cả.

2. Ý nghĩa nhân văn:

- Chợ là nơi gắn kết tình làng nghĩa xóm, nơi trao đổi không chỉ hàng hóa mà cả thông tin, tình cảm.

- Chợ mang lại sự ấm áp, làm “ngọn lửa đời” sưởi ấm kẻ lữ khách, làm hành trình bớt xa.

- Chợ khơi gợi ký ức, gợi tình yêu quê hương, cội nguồn.

3. Đặc sắc nghệ thuật:

- Ngôn ngữ giản dị, giàu chất thơ.

- Giọng văn hoài niệm, tha thiết, đậm dấu ấn Nam Bộ.

- Sự kết hợp miêu tả – tự sự – biểu cảm.

* Kết bài:

- Khẳng định vẻ đẹp, ý nghĩa của chợ quê trong đời sống và trong tâm hồn người Việt.

- Liên hệ: Nhắc nhở mỗi người trân trọng, gìn giữ những nét văn hóa bình dị của quê hương.

Bài văn tham khảo

Trong nền văn xuôi Việt Nam đương đại, Nguyễn Ngọc Tư là gương mặt tiêu biểu với lối viết chân thực, giản dị, giàu cảm xúc. Những trang tạp văn của chị thường ghi lại những nét đẹp bình dị của đời sống Nam Bộ, để từ đó khơi dậy tình yêu quê hương, niềm tự hào về bản sắc văn hóa dân tộc. Đoạn trích “Chợ bên đường” là một minh chứng tiêu biểu, khắc họa vẻ đẹp mộc mạc của chợ quê và ý nghĩa nhân văn sâu lắng mà nó mang lại.

Trước hết, chợ quê hiện lên với vẻ đẹp bình dị, mộc mạc mà thân thương. Đó không phải là những khu chợ đông đúc, sầm uất, mà chỉ cần “mấy rổ hàng con con, mươi người phụ nữ tay lấm áo lem ngồi với nhau là thành chợ”. Ở đó, người ta bày bán những sản vật gần gũi: mớ cá lòng tong nhảy lách tách, rổ trái giác bóng mẩy, mớ tép rong xanh rờn, cọng năng trắng muốt thơm ngai ngái mùi bùn. Tất cả đều mang đậm hồn quê, gợi nên một không gian gần gũi mà không nơi phố thị nào có được. Hơn thế, chợ quê còn là nơi mua bán giản dị, chan chứa niềm tin: “có hề gì chuyện nặng nhẹ đong đo, lòng người ta tin nhau đầy ắp kia mà.” Tất cả làm nên một bức tranh chợ quê bình dị mà giàu sức sống, nơi mỗi phiên họp chợ đều là một khúc ca đời thường.

Không chỉ đẹp ở sự bình dị, chợ quê còn mang trong nó ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Đó là nơi gắn kết nghĩa tình làng xóm. Chợ không chỉ bán gà, bán cá mà còn gửi gắm những câu chuyện, sẻ chia những nỗi niềm. Nó là nhịp cầu nối con người lại gần nhau hơn trong tình thân, tình bạn, tình xóm giềng. Đặc biệt, chợ còn như một “bếp lửa đời”, sưởi ấm bước chân kẻ lữ khách trên hành trình xa ngái. Giữa những con đường vắng vẻ, sự hiện diện của chợ làm vơi đi nỗi cô đơn, khiến hành trình bớt dài, bớt xa. Với tác giả, mỗi lần đi qua chợ là một lần thấy thân quen, “làm như gặp lại người nào đó, mà lâu lắm rất quen nhau.” Đó là sự đồng điệu giữa ký ức và hiện tại, giữa con người và cội nguồn, khiến lòng người lữ khách thêm gắn bó tha thiết với quê hương.

Thành công của đoạn trích còn đến từ nghệ thuật thể hiện. Nguyễn Ngọc Tư sử dụng ngôn ngữ giản dị, giàu chất thơ, khéo léo kết hợp miêu tả – tự sự – biểu cảm. Giọng văn hoài niệm, tha thiết, nhuốm màu kỉ niệm, gợi nhớ tình yêu quê hương sâu nặng. Chính điều đó đã làm nên sức lay động của tác phẩm, khiến người đọc không chỉ quan sát mà còn cảm nhận bằng trái tim.

Tóm lại, “Chợ bên đường” không chỉ khắc họa vẻ đẹp bình dị của chợ quê, mà còn gửi gắm ý nghĩa nhân văn: tình người, cội nguồn, niềm tin và sự gắn bó. Từ trang viết của Nguyễn Ngọc Tư, ta càng thêm trân trọng những giá trị giản dị mà bền lâu của quê hương. Bởi giữa guồng quay hối hả của đời sống hiện đại, những phiên chợ quê vẫn là “ngọn lửa ấm” để ta trở về, tìm lại sự thân thương, bình yên trong tâm hồn mình.