Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích văn bản ngữ liệu “Chị em họ” của Phan Thị Vàng Anh.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích văn bản ngữ liệu “Chị em họ” của Phan Thị Vàng Anh.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Phan Thị Vàng Anh – cây bút truyện ngắn nữ tiêu biểu thời kì đổi mới, với phong cách nhẹ nhàng, tinh tế, gần gũi.

- Dẫn dắt đến truyện ngắn Chị em họ: khắc họa hai nhân vật Thùy và Hà, qua đó bộc lộ cách nhìn mới mẻ về tâm lí tuổi trẻ.

- Nêu vấn đề: Qua nhân vật Thùy, truyện đặt ra vấn đề về cách thấu hiểu, đánh giá con người và vẻ đẹp khuất lấp phía sau bề nổi.

* Thân bài:

1. Khái quát nhân vật Thùy trong tác phẩm

- Là chị họ của Hà, sống cùng hoàn cảnh gia đình, nhưng học tập, tính cách khác biệt.

- Không nổi trội về thành tích học tập, thường bị đem ra so sánh với Hà.

- Dù vậy, Thùy mang trong mình cá tính riêng, nhiều phẩm chất đẹp.

2. Phân tích biểu hiện tính cách và phẩm chất của Thùy

a. Chân thành, sống vì mọi người

- Chủ động đi học sớm để dọn lớp thay bạn, không cần ai ghi nhận.

- Khi về quê giỗ ông: tham gia giết gà, làm vịt, rửa rau, làm việc chăm chỉ.

→ Thể hiện sự nhiệt tình, tinh thần trách nhiệm, tấm lòng sống cho tập thể.

b. Có cá tính, không ưa hình thức giả tạo

- Trước cảnh Hà được lên ti vi với hình ảnh “hoàn hảo”, Thùy nhận ra sự không thật (ở nhà, Hà ít khi làm việc).

- Muốn vạch ra, nhưng lại kìm nén để không bị cho là ghen tị → cho thấy sự trung thực, thẳng thắn, không dễ chấp nhận giả dối.

c. Biết tự vấn, nhìn lại bản thân

- Khi bị mẹ nói “lười học”, Thùy ấm ức nhưng rồi tự hỏi: “Hay tại mình ham chơi? Hay mình thật sự lười?”.

- So sánh với Hà: thẳng thắn thừa nhận mình không giỏi bằng, từ đó có suy tư, trăn trở.

→ Một tâm hồn nhạy cảm, biết tự soi xét, có khát vọng vươn lên.

3. Ý nghĩa nhân vật Thùy

- Gợi nhắc rằng giá trị con người không chỉ nằm ở thành tích hay hào quang bên ngoài.

- Những vẻ đẹp giản dị, chân thành, lặng thầm cũng đáng được trân trọng.

- Phản ánh thực trạng xã hội: người ta dễ nhìn vào hào nhoáng mà bỏ quên giá trị bình dị, khuất lấp.

* Kết bài:

- Khẳng định: Nhân vật Thùy được khắc họa sinh động, chân thật, đại diện cho những người trẻ giàu tình cảm nhưng chưa được thấu hiểu đúng mức.

- Ý nghĩa: Văn bản Chị em họ gửi gắm thông điệp nhân văn – cần biết nhìn nhận đa chiều, công bằng, trân trọng cả những phẩm chất nhỏ bé, thầm lặng trong mỗi con người.

- Liên hệ: Trong đời sống hôm nay, việc thấu hiểu và công nhận những giá trị khuất lấp chính là cách để mỗi cá nhân được sống là chính mình và góp phần lan tỏa những điều tốt đẹp.

Bài văn tham khảo

Phan Thị Vàng Anh là một trong những cây bút nữ tiêu biểu của văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới. Truyện ngắn của chị thường nhẹ nhàng, tinh tế, khai thác những khía cạnh đời thường nhưng lại gợi lên nhiều suy ngẫm về con người và cuộc sống. Trong truyện Chị em họ, nhà văn đã khắc họa hai nhân vật Thùy và Hà – những cô gái tuổi mới lớn, vừa gần gũi vừa nhiều nét cá tính. Qua đó, tác phẩm không chỉ tái hiện chân thực tâm lý tuổi trẻ mà còn gửi gắm một thông điệp sâu sắc: cần nhìn nhận con người một cách công bằng, trân trọng cả những giá trị giản dị, thầm lặng.

Thùy – nhân vật trung tâm của truyện – hiện lên là một cô gái không nổi bật trong học tập, thậm chí còn thường bị đem ra so sánh với người chị họ là Hà. Tuy vậy, đằng sau vẻ ngoài “bình thường” ấy là một tâm hồn giàu tình cảm và nhiều phẩm chất đáng quý. Thùy luôn âm thầm làm những việc nhỏ bé vì tập thể: đi học sớm để dọn dẹp lớp, chuẩn bị bàn ghế cho các bạn; về quê giỗ ông thì xông xáo giết gà, làm vịt, rửa rau… Cô không làm để khoe khoang hay tìm kiếm lời khen, mà đơn giản vì “rảnh thì làm”. Sự nhiệt tình, tinh thần trách nhiệm ấy đã cho thấy một Thùy chân thành, sống vì mọi người và giàu tình cảm sẻ chia.

Không chỉ chăm chỉ, Thùy còn là cô gái thẳng thắn, không ưa hình thức giả tạo. Khi thấy Hà xuất hiện trên truyền hình với những hình ảnh “toàn vẹn” – nào quét lớp, nào giúp mẹ nấu ăn – Thùy hiểu rõ sự thật rằng ở đời thường Hà vốn ít khi tham gia những công việc ấy. Trong lòng cô dấy lên cảm giác khó chịu, muốn vạch ra, nhưng rồi lại kiềm chế, không muốn bị mang tiếng “ganh tị”. Sự phản ứng ấy không phải xuất phát từ đố kị mù quáng, mà từ sự trung thực, thẳng thắn, từ khao khát được nhìn thấy con người trong tính cách thật, chứ không phải những hình ảnh được tô vẽ.

Đặc biệt, Thùy còn là một nhân vật giàu tự ý thức. Trước lời mẹ trách “lười học”, ban đầu Thùy ấm ức phản ứng, nhưng rồi cũng tự vấn lại bản thân: “Hay tại lớn mình ham chơi? Hay mình thật sự lười?”. Những câu hỏi ấy cho thấy một tâm hồn nhạy cảm, biết nhìn lại chính mình để tìm cách hoàn thiện hơn. Cô không khép mình trong mặc cảm, cũng không ngừng khát vọng vươn lên. Chính sự tự soi xét ấy làm nên chiều sâu nội tâm của nhân vật Thùy.

Qua nhân vật này, tác giả muốn gửi đến người đọc một lời nhắn nhủ: giá trị của mỗi con người không chỉ nằm ở thành tích hay những hào quang được công nhận công khai. Những việc làm thầm lặng, giản dị nhưng chân thành, bền bỉ cũng đáng được trân trọng. Trong cuộc sống, chúng ta thường dễ chú ý đến cái nổi bật, cái bề mặt, mà quên đi những đóng góp âm thầm, lặng lẽ. Truyện Chị em họ nhắc nhở chúng ta cần có cái nhìn đa chiều, công bằng hơn trong đánh giá, để không ai bị bỏ quên hay phủ nhận chỉ vì họ không rực rỡ bằng người khác.

Tóm lại, Chị em họ của Phan Thị Vàng Anh là một truyện ngắn giàu ý nghĩa, vừa tinh tế trong khắc họa tâm lí nhân vật, vừa nhân văn trong thông điệp gửi gắm. Nhân vật Thùy hiện lên với những phẩm chất giản dị nhưng đẹp đẽ, xứng đáng được thấu hiểu và trân trọng. Qua đó, tác phẩm nhắc nhở mỗi người chúng ta biết nhìn nhận công bằng, khích lệ và sẻ chia, để ai cũng có cơ hội được sống thật và lan tỏa những giá trị tốt đẹp của mình trong đời sống.