Văn bản ngữ liệu

NHỮNG QUẢ BÓNG LỬA

Bước ra khỏi không gian cũng giống như là bước ra khỏi một ngôi thánh đường lộng lẫy chưa từng thấy. Còn chạm vào mặt Hỏa Tinh lại giống như chạm chân xuống một vỉa hè bình thường bên ngoài thánh đường năm phút sau khi đã thực sự biết được tình yêu của mình dành cho Chúa. Từ chiếc hỏa tiễn vẫn còn bốc khói, các linh mục rón rén bước xuống và quỳ gối trên lớp cát Hỏa Tinh trong khi Đức Cha Peregrine làm lễ tạ ơn.

- Lạy Cha, chúng con cám ơn Người đã đưa chúng con bình yên đi qua các gian phòng của Người. Chúng con đã đến miền đất mới, xin Cha cho chúng con những đôi mắt mới. Chúng con sẽ nghe thấy những âm thanh mới, xin Cha cho chúng con những đôi tai mới. Và sẽ có những tội lỗi mới, xin Cha cho chúng con những trái tim tốt đẹp hơn, cứng rắn hơn và thanh khiết hơn. Amen. Tất cả đứng lên.

Và đây, Hỏa Tinh, nơi họ đang nhọc nhằn lê bước. Đây, giang sơn của những tội lỗi tiềm tàng. Ôi, trên mảnh đất này họ phải cân nhắc, thận trọng xiết bao; e rằng ngay cả việc bước đi như thế này, hay việc hít thở, hoặc cả việc chay tịnh nữa, cũng có thể là tội lỗi!

Và đây là viên thị trưởng của thành phố First Town ra đón họ với bàn tay xòe rộng:

- Con có thể giúp được gì cho Cha đây, thưa Đức Cha Peregrine?

- Chúng tôi muốn biết về các sinh vật của Hỏa Tinh này. Vì nếu chúng tôi hiểu biết họ thì chúng tôi sẽ xây dựng nhà thờ một cách thích hợp. Họ cao ba thước phải không? Chúng tôi sẽ làm các cánh cửa lớn hơn. Da họ màu lam, màu đỏ hay màu lục? Chúng tôi cần phải biết để tô màu các tượng thánh cho đúng với màu da của họ. Họ có nặng cân không? Chúng tôi sẽ làm các ghế nguyện kiên cố cho họ ngồi

- Thưa Đức Cha, – Viên thị trưởng đáp, – con không ngờ rằng Cha lại quá lo lắng cho dân Hỏa Tinh đến thế. Ở đây chỉ có hai giống loài mà thôi. Một giống thì gần như chết hết cả rồi. Một số ít đang lẩn trốn. Còn giống thứ hai thì…chà chẳng phải là người như ta đâu.

- Ủa? – Trái tim Đức Cha Peregrine đập dồn.

- Chúng là những quả cầu ánh sáng, thưa Cha, chúng sống trong dãy đồi đằng kia. Người hay thú, ai mà biết được? Nhưng chúng hoạt động thông minh lắm đó, con nghe đồn thể. - Viên thị trưởng nhún vai. - Tất nhiên, chúng đâu phải là con người, cho nên con thấy là các đức cha không cần phải...

- Trái lại kia, – Cha Peregrine vội vàng ngắt lời. – Anh nói là chúng thông minh, phải không nào?

- Chỉ là tin đồn thôi. Có một nhân viên trắc địa bị gãy chân trong khu đồi đó và lẽ ra đã chết luôn ở đấy. Nhưng có nhiều quả cầu màu xanh tỏa sáng tiến đến chỗ anh ta nằm. Lúc thức dậy, anh ta lại thấy mình nằm ngay trên xa lộ tít dưới chân đồi và chẳng biết làm sao mà mình lần mò ra đến đấy được.

- Lại một gã say rượu chứ gì, – Cha Stone nhận xét.

- Người ta cứ kháo nhau mãi về chuyện này, - Viên thị trưởng nói. – Thưa Cha Peregrine, sinh vật trên Hỏa Tinh này chỉ còn lại mấy quả cầu xanh ấy thôi, nên con thành thật nghĩ rằng các Cha nên vào thành phố thì hơn. Hỏa Tinh đang mở rộng, loài người đang đổ xô lên đây. Trong thành phố First Town có đến hai nghìn thợ mỏ và thợ máy với lại lao công cần được cứu rỗi linh hồn, bởi vì có quá nhiều mụ đàn bà hung tợn đi theo họ, và cũng có quá nhiều rượu vang Hỏa Tinh lâu đời hàng mấy thế kỷ...

Đức Cha Peregrine nhìn chăm chăm về hướng dãy đồi xanh.

Linh mục Stone đằng hắng:

- Thế nào, Đức Cha?

- Những quả cầu lửa xanh ấy à?

- Vâng, thưa Đức Cha.

- Aaa..., – Đức Cha Peregrine thở dài. Những quả cầu xanh. Những quả bóng bay của tuổi thơ. Cha Peregrine cảm thấy các mạch máu nơi cườm tay giật giật. Đức Cha chỉ về hướng những ngọn đồi: – Đó là nơi chúng ta phải đến.

Mọi người xầm xì lo âu. Đức Cha Peregrine giải thích:

- Đi vào thành phố thì đơn giản quá. Tôi muốn nghĩ rằng nếu Đấng Cứu Thế mà bước đến đây và dân chúng nói với Người “Đây là con đường đã dọn quang,” Ắt hẳn Người sẽ trả lời “Hãy chỉ cho ta con đường cỏ dại, gai góc. Chính ta phải tự mở lối mà đi”

- Nhưng... Sư huynh Stone ơi, hãy thử nghĩ xem lương tâm sẽ cắn rút chúng ta đến mức nào nếu như chúng ta đi qua mặt những kẻ tội lỗi mà không chìa tay ra cứu vớt.

- Nhưng đó chỉ là những quả cầu lửa!

- Tôi cho rằng khi con người xuất hiện lần đầu tiên thì đối với các thú vật khác con người ắt phải nực cười lắm. Tuy vậy con người vẫn có một linh hồn. Chừng nào ta chưa chứng minh được điều gì cụ thể thì ta cứ cho là những quả cầu lửa này có linh hồn đi.

- Cũng được thôi, - Viên thị trưởng đồng ý, - nhưng các Cha phải quay về thành phố đấy... Sau đó Cha và tôi sẽ đi vào dãy đồi. Tôi không muốn làm cho các sinh vật phát ra lửa ấy kinh hoàng vì máy móc hay đám đông.

(Ray Bradbury)

Văn bản Những quả bóng lửa thuộc thể loại nào? Nêu những đặc trưng cơ bản của thể loại đó.

- Không gian: Hỏa Tinh (cảnh bãi đáp hỏa tiễn, thành phố First Town, dãy đồi nơi có quả cầu ánh sáng).

- Ý nghĩa: tạo cảm giác huyền bí, xa lạ; mở ra khả năng khám phá về sự sống ngoài Trái Đất, đồng thời gợi suy ngẫm về trách nhiệm và niềm tin của con người.

- Thời gian: sau khi con người chinh phục không gian, đặt chân lên Hỏa Tinh và bắt đầu khai phá hành tinh này.

- Điều này thể hiện khát vọng vươn xa của nhân loại và bối cảnh quen thuộc của truyện khoa học viễn tưởng: tương lai giả định.

- Các linh mục hạ cánh xuống Hỏa Tinh, làm lễ tạ ơn.

- Họ gặp viên thị trưởng First Town, bàn bạc về việc xây dựng nhà thờ và tìm hiểu sinh vật.

- Nghe kể về những quả cầu ánh sáng xanh, Cha Peregrine quyết định tìm đến gặp chúng thay vì chỉ ở lại thành phố.

- Đặc trưng: sáng tạo ra sinh vật mới lạ ngoài Trái Đất.

- Quả cầu ánh sáng vừa huyền bí, vừa phi thường (biết cứu người, tỏa sáng, thông minh). Đây là chi tiết tưởng tượng mang màu sắc khoa học viễn tưởng tiêu biểu.

Đức Cha Peregrine: có lòng tin, nhân ái, can đảm, chọn con đường khó khăn để tìm hiểu và truyền giáo cho những sinh thể khác loài.

à Con người cần mở lòng, tôn trọng sự sống dù khác biệt, không phân biệt loài nào mới xứng đáng với linh hồn.

- Đây là sự lựa chọn con đường “gai góc”, khó khăn, khác với sự dễ dàng, an toàn.

- Ý nghĩa: thể hiện tinh thần khám phá, khát vọng đi tìm chân lí và niềm tin rằng sự sống (dù lạ lẫm) đều đáng trân trọng.

- So sánh giàu hình ảnh (bước ra khỏi vũ trụ như bước ra khỏi thánh đường).

- Đối thoại kịch tính, bộc lộ tư tưởng nhân vật.

- Miêu tả giàu sức gợi (quả cầu ánh sáng, cảnh Hỏa Tinh).

→ Tạo không khí huyền ảo, khoa học xen tôn giáo, hấp dẫn người đọc.

- Vấn đề: con người có sẵn sàng mở lòng để nhìn nhận và tôn trọng sự sống khác loài?

- Đây là bài học nhân văn sâu sắc: sự khác biệt không ngăn cản việc đồng cảm, yêu thương, bảo vệ sự sống.

- Biết trân trọng sự sống, dù là con người hay sinh vật khác.

- Cần có lòng dũng cảm để chọn con đường khó khăn nhưng ý nghĩa.

- Nuôi dưỡng khát vọng khám phá, mở rộng hiểu biết, đồng thời đề cao tinh thần nhân văn trong ứng xử với cái mới và cái lạ.

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: cảm nhận của em về nhân vật Ích-chi-an qua hành động và suy nghĩ được miêu tả trong đoạn trích.

c. Hệ thống ý

- Nhân vật: Đức Cha Peregrine – linh mục dẫn đoàn, giàu lòng nhân ái, tôn trọng sự sống.

- Thái độ – hành động: Cẩn trọng, thận trọng trước những quả cầu lửa; tin chúng có linh hồn; sẵn sàng chọn con đường khó để cứu vớt sinh vật.

à Biểu tượng của lòng nhân ái, trí tuệ và can đảm; truyền thông điệp về tôn trọng và bảo vệ sự sống.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Đức Cha Peregrine hiện lên trong truyện Những quả bóng lửa là một nhân vật đầy lòng nhân ái và trí tuệ. Khi đối diện với những quả cầu lửa trên Hỏa Tinh, ngài không coi chúng chỉ là những sinh vật lạ, mà thận trọng quan sát, cân nhắc mọi hành động để không làm chúng kinh hãi. Ngài tin rằng những quả cầu lửa có linh hồn và xứng đáng được tôn trọng, vì vậy Đức Cha lựa chọn con đường khó khăn, đầy cỏ dại và gai góc, thay vì đi con đường đơn giản để tới thành phố, với mong muốn cứu vớt và bảo vệ những sinh vật ấy. Hành động này không chỉ thể hiện sự cẩn trọng mà còn phản ánh trái tim vị tha, tôn trọng sự sống của ngài. Thái độ và hành động của Đức Cha Peregrine nhắc nhở người đọc về giá trị của lòng nhân ái, sự tôn trọng sinh vật khác và trách nhiệm của con người trước những điều kỳ diệu trong tự nhiên. Qua đó, nhân vật trở thành hình mẫu của trí tuệ, can đảm và tình thương, truyền cảm hứng cho người đọc về cách đối xử với mọi sinh vật sống quanh ta.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn tự sự

- Học sinh biết tạo lập một bài văn tự sự đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đề bài: kể lại một sự việc có thật liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện lịch sử mà em biết.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài

- Giới thiệu sơ lược về sự việc lịch sử hoặc nhân vật lịch sử sẽ kể.

- Nêu lí do em chọn kể sự việc này (ví dụ: để học hỏi tinh thần dũng cảm, lòng yêu nước, sự sáng tạo…).

* Thân bài

- Hoàn cảnh, bối cảnh của sự việc

+ Thời gian, địa điểm diễn ra sự việc.

+ Hoàn cảnh xã hội, tình hình đất nước hoặc môi trường xung quanh.

- Diễn biến sự việc

+ Nhân vật chính thực hiện hành động gì?

+ Các bước tiến hành, tình huống xảy ra, khó khăn và thử thách gặp phải.

+ Phản ứng của nhân vật hoặc người xung quanh.

+ Các chi tiết nổi bật, cảm xúc, thái độ của nhân vật trong quá trình sự việc diễn ra.

- Kết quả, hậu quả

+ Sự việc kết thúc ra sao?

+ Tác động của sự việc đối với cá nhân, cộng đồng hoặc lịch sử.

* Kết bài

- Nêu cảm nghĩ, bài học rút ra từ sự việc.

- Liên hệ tới ý nghĩa, tầm quan trọng của sự việc trong cuộc sống hiện nay.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Trong lịch sử Việt Nam, có rất nhiều nhân vật và sự kiện khiến tôi cảm phục, nhưng tôi ấn tượng nhất vẫn là câu chuyện về Bác Hồ và sự kiện Người trở về nước lãnh đạo cách mạng sau nhiều năm bôn ba tìm đường cứu nước. Sự việc này không chỉ thể hiện lòng yêu nước nồng nàn mà còn cho thấy tinh thần kiên trì, bất khuất của một con người vì lý tưởng cao đẹp.

Sự kiện diễn ra vào năm 1941, khi đất nước đang bị thực dân Pháp và phát xít Nhật thống trị, nhân dân sống trong cảnh đói khổ, áp bức. Trong bối cảnh ấy, Bác Hồ, sau nhiều năm hoạt động cách mạng ở nước ngoài, đã quyết định trở về Việt Nam để trực tiếp lãnh đạo cách mạng giải phóng dân tộc. Bác chọn con đường đi rừng đầy hiểm nguy, vượt qua núi rừng Tây Bắc, băng qua các dòng sông và vượt qua những vùng quân địch kiểm soát. Mỗi bước đi đều tiềm ẩn nguy cơ bị phát hiện hoặc bị bắt, nhưng Bác vẫn kiên định với mục tiêu của mình.

Trong hành trình trở về, Bác Hồ không chỉ đối mặt với nguy hiểm từ quân thù mà còn phải chịu đựng sự khắc nghiệt của thiên nhiên. Thời tiết mưa gió, đường đi trơn trượt, núi rừng hiểm trở, nhưng Bác vẫn bình tĩnh, dũng cảm, luôn nhắc nhở đồng đội giữ vững tinh thần và hướng về mục tiêu chung. Sự kiên trì ấy khiến mọi người xung quanh kính phục và quyết tâm cùng Bác vượt qua mọi thử thách.

Cuối cùng, sau nhiều ngày gian nan, Bác Hồ đã về đến Việt Nam an toàn, đặt chân lên quê hương với một tinh thần vững vàng và lòng nhiệt huyết cháy bỏng. Sự trở về của Bác không chỉ đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong công cuộc cách mạng mà còn truyền cảm hứng cho toàn dân. Nhờ tinh thần kiên cường và lòng yêu nước của Người, phong trào cách mạng đã được vực dậy, góp phần đưa đất nước đến ngày độc lập.

Qua câu chuyện này, tôi nhận thấy những khó khăn, thử thách trong cuộc sống không bao giờ là vô ích. Chính nhờ vượt qua chúng mà con người trưởng thành hơn, mạnh mẽ hơn và có khả năng thực hiện những lý tưởng lớn lao. Câu chuyện về Bác Hồ trở về nước nhắc nhở tôi về giá trị của lòng kiên trì, ý chí bền bỉ và tinh thần dám đối mặt với khó khăn để chinh phục mục tiêu cao cả. Mỗi chúng ta đều có thể học hỏi tinh thần ấy, áp dụng vào học tập và cuộc sống, để mỗi khó khăn trở thành bàn đạp giúp mình tiến lên phía trước, vươn tới những điều tốt đẹp hơn.