Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích văn bản ngữ liệu “Gọi con” của Bảo Ninh.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích văn bản ngữ liệu “Gọi con” của Bảo Ninh.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm: Bảo Ninh – cây bút tiêu biểu viết về chiến tranh và hậu quả chiến tranh. Gọi con là một trong những sáng tác giàu cảm xúc, khắc họa sâu sắc hình tượng người mẹ Việt Nam thời chiến.

- Nêu vấn đề nghị luận: Đoạn trích Gọi con đã tái hiện vẻ đẹp tâm hồn, tình mẫu tử thiêng liêng, sự hi sinh thầm lặng của người mẹ có con ra trận.

* Thân bài:

1. Khái quát về đoạn trích

- Bối cảnh: Gia đình có nhiều con, trong đó Nghĩa – người con út – đi bộ đội và mãi mãi không trở về.

- Nội dung chính: Những lá thư người mẹ viết gửi con nhưng đều bị trả lại; trong thư chứa chan tình thương, niềm mong đợi vô vọng.

- Ý nghĩa: Khắc họa nỗi đau, tình thương và phẩm chất cao đẹp của người mẹ.

2. Phân tích hình tượng người mẹ

a. Tình yêu thương con vô bờ bến

- Viết thư liên tục dù biết thư sẽ bị trả lại → sự kiên trì, hi vọng mong manh.

- Nội dung thư ban đầu ngắn gọn, sau dần dài hơn, buồn bã hơn → phản ánh diễn biến tâm trạng ngày càng nặng nề.

- Trong thư bà kể cả giấc mơ, niềm mong nhớ con → chứng tỏ con luôn ở trong tâm tưởng.

- Tiếng gọi "Nghĩa ơi!" tha thiết, đau đớn, trở thành lời trăn trối gửi vào vô vọng.

b. Giàu đức hi sinh, cam chịu

- Không để các con ở xa lo lắng, mẹ giấu kín mọi đau khổ, không kể ra cho ai.

- Gánh chịu nỗi đau riêng, đến tận khi qua đời vẫn âm thầm chờ đợi.

- Hình ảnh khuôn mặt lặng lẽ, rụt rè, suốt đời sống trong chờ mong vô vọng → biểu tượng cho sự hi sinh thầm lặng.

c. Biểu tượng của người mẹ Việt Nam thời chiến

- Đại diện cho hàng triệu bà mẹ có con đi chiến trận, mang trong mình nỗi đau mất mát.

- Vẻ đẹp: giàu yêu thương, vị tha, bền bỉ, bất diệt.

3. Nghệ thuật đặc sắc

- Điểm nhìn trần thuật dịch chuyển (từ cái nhìn của Tân đến tái hiện lại những lá thư của mẹ).

- Ngôn ngữ giản dị, giàu cảm xúc, gần gũi với giọng kể tâm tình.

- Diễn biến tâm trạng nhân vật được khắc họa chân thực, xúc động.

4. Ý nghĩa và giá trị nhân văn

- Ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng.

- Tố cáo nỗi đau chiến tranh gây ra cho những người ở hậu phương.

- Khơi gợi sự đồng cảm, trân trọng đối với hi sinh của thế hệ đi trước.

* Kết bài:

- Khẳng định: Hình tượng người mẹ trong Gọi con của Bảo Ninh là biểu tượng tiêu biểu cho vẻ đẹp người phụ nữ Việt Nam thời chiến – yêu thương con vô hạn, hi sinh thầm lặng, giàu đức hi sinh.

- Mở rộng: Đoạn trích không chỉ làm ta xúc động về tình mẹ mà còn nhắc nhở mỗi người biết sống biết ơn, trân trọng hòa bình và gia đình hôm nay.

Bài văn tham khảo

Trong nền văn học Việt Nam hiện đại, Bảo Ninh là một trong những cây bút tiêu biểu chuyên viết về chiến tranh và hậu quả của nó đối với số phận con người. Nếu Nỗi buồn chiến tranh từng để lại dấu ấn sâu sắc về nỗi ám ảnh của người lính sau chiến tranh, thì đoạn trích Gọi con lại mang đến một góc nhìn khác: nỗi đau lặng thầm, dai dẳng của người mẹ có con ra trận không bao giờ trở về. Đoạn trích không chỉ tái hiện một bi kịch cá nhân mà còn khắc họa biểu tượng đẹp đẽ, giàu nhân văn về người mẹ Việt Nam trong thời chiến.

Trong Gọi con, nhân vật trung tâm là người mẹ – hình ảnh hiện lên qua những lá thư viết gửi cho người con trai út tên Nghĩa. Nghĩa đã lên đường nhập ngũ và vĩnh viễn không trở về. Người mẹ, từ ngày con đi, đã kiên nhẫn viết thư gửi đến một hòm thư cũ với hi vọng mong manh được hồi âm. Tất cả thư đều bị trả về, nhưng bà không ngừng viết. Ban đầu thư ngắn gọn, vội vàng, sau dần dần trở thành những trang nhật ký dài miên man, thấm đẫm nỗi buồn. Qua những lá thư ấy, ta thấy một tình thương vô bờ bến: bà luôn nhắc con giữ gìn sức khỏe, kể cả trong giấc mơ vẫn thấy con và bật tiếng gọi nghẹn ngào “Nghĩa ơi!”. Đó không chỉ là lời gọi tên một đứa con cụ thể, mà còn là tiếng gọi đớn đau, xé lòng của biết bao người mẹ Việt Nam trong chiến tranh.

Người mẹ ấy còn hiện lên như một biểu tượng của sự hi sinh và cam chịu. Dù đau đớn, bà chưa từng kể với các con ở xa, cũng không một lần than vãn. Tất cả những giằng xé, nhớ thương, tuyệt vọng bà dồn nén trong những bức thư không bao giờ đến tay người nhận. Ngay cả khi đất trời bùng cháy, bom đạn phá tung thành phố, bà vẫn ngồi lặng lẽ bên bàn trà – nơi gắn với kỉ niệm gia đình – để giữ lấy một nếp sống bình thường, như cách tự an ủi chính mình. Đến tận cuối đời, gương mặt bà vẫn chỉ hiện hữu một nỗi chờ mong âm thầm, rụt rè, vô vọng. Vẻ đẹp ấy là minh chứng cho sức chịu đựng phi thường, tình yêu thương bất diệt và đức hi sinh thầm lặng của người mẹ Việt Nam.

Về nghệ thuật, Bảo Ninh đã lựa chọn cách trần thuật tinh tế: thông qua nhân vật Tân đọc lại những lá thư của mẹ để tái hiện cả một quãng đời chờ đợi. Ngôn ngữ giản dị, giàu cảm xúc, lời kể chậm rãi như những dòng nhật ký đã khắc họa chân thực, xúc động diễn biến tâm trạng nhân vật. Hình tượng người mẹ vì thế hiện lên vừa gần gũi vừa mang sức gợi khái quát cao.

Đoạn trích Gọi con không chỉ khiến người đọc nghẹn ngào trước tình mẫu tử thiêng liêng, mà còn gợi nhắc về nỗi đau chiến tranh để lại cho hậu phương. Qua đó, ta càng trân trọng những hi sinh âm thầm của thế hệ đi trước, càng thấm thía giá trị của hòa bình, của hạnh phúc gia đình hôm nay.

Có thể nói, hình tượng người mẹ trong Gọi con là biểu tượng tiêu biểu của phụ nữ Việt Nam thời chiến: giàu tình yêu thương, kiên nhẫn, bền bỉ, hi sinh thầm lặng. Đọc tác phẩm, ta không chỉ rưng rưng xúc động trước nỗi đau của một người mẹ mà còn được nhắc nhở phải sống biết ơn, biết trân trọng, gìn giữ những gì mình đang có. Chính từ những hi sinh ấy, thế hệ hôm nay mới được hưởng một cuộc sống thanh bình, no ấm hơn.