Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích văn bản ngữ liệu “Tiệc xòe vui nhất” của Nguyễn Huy Thiệp.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích văn bản ngữ liệu “Tiệc xòe vui nhất” của Nguyễn Huy Thiệp.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Nguyễn Huy Thiệp: nhà văn tiêu biểu thời kỳ đổi mới, nổi bật với phong cách hiện thực, sắc sảo, gửi gắm nhiều tư tưởng nhân sinh.

- Giới thiệu tác phẩm Tiệc xòe vui nhất: truyện ngắn giàu màu sắc dân gian, phản ánh quan niệm về những phẩm chất tốt đẹp của con người.

- Dẫn dắt, nêu vấn đề: Qua câu chuyện kén rể cho nàng E, tác giả khẳng định quan niệm: trung thực là đức tính quý nhất, khó kiếm nhất.

* Thân bài:

a. Khái quát văn bản

- Nội dung chính: nàng E – con gái trưởng bản, xinh đẹp, đức hạnh, được cả bản mong muốn chọn được người chồng xứng đáng.

- Các chàng trai đến cầu hôn với những phẩm chất khác nhau: dũng cảm, khôn ngoan, giàu có nhưng đều bị từ chối.

- Chỉ đến khi Hặc – chàng trai mồ côi, trung thực xuất hiện thì nàng E và cả bản mới tìm thấy người xứng đáng.

- Kết thúc: trời mưa nhờ lời cầu khẩn của Hặc, E nên duyên cùng Hặc, cả bản mở tiệc xòe vui nhất.

b. Phân tích nhân vật và chi tiết tiêu biểu

- Nàng E:

+ Xinh đẹp, đức hạnh, thông minh, sáng suốt trong việc lựa chọn đức tính đáng quý nhất.

+ Đại diện cho sự tinh anh, tiếng nói của lương tri cộng đồng.

- Các chàng trai đầu tiên:

+ Dũng cảm, khôn ngoan, giàu có – đều là phẩm chất đáng quý nhưng không hiếm, có thể dễ dàng chứng minh hoặc đạt được.

+ Cho thấy sự phân biệt rõ ràng giữa những giá trị bề ngoài và giá trị cốt lõi.

- Chàng Hặc:

+ Mồ côi, thợ săn giỏi, giàu trải nghiệm.

+ Lựa chọn trung thực – đức tính khó chứng minh, khó nắm bắt, nhưng lại có sức mạnh cảm hóa.

+ Cảnh cầu mưa: vừa kịch tính, vừa mang màu sắc huyền thoại, khẳng định sức mạnh thiêng liêng của lòng trung thực.

+ Trở thành người chồng xứng đáng, mang lại hạnh phúc cho nàng E và cả bản.

c. Ý nghĩa, tư tưởng của tác phẩm

- Đề cao giá trị trung thực – một đức tính cao quý, khó tìm, đôi khi gắn liền với thiệt thòi, đau khổ nhưng cuối cùng sẽ được trân trọng.

- Thể hiện niềm tin nhân sinh: cái đẹp, cái thiện có sức mạnh gắn kết cộng đồng và đem lại hạnh phúc bền vững.

- Góp phần nhắc nhở con người hôm nay về bài học sống chân thật, giữ gìn phẩm chất đạo đức trong một xã hội nhiều biến động.

* Kết bài:

- Khẳng định lại: Tiệc xòe vui nhất không chỉ là một câu chuyện dân gian hiện đại mà còn là triết lý nhân sinh sâu sắc.

- Qua hình tượng chàng Hặc, tác giả Nguyễn Huy Thiệp nhắn gửi: sống trung thực là con đường để con người được yêu thương, được cộng đồng ghi nhận và có cuộc sống tốt đẹp.

- Liên hệ: Trong thời đại hôm nay, trung thực vẫn luôn là nền tảng cần thiết để xây dựng niềm tin, hạnh phúc và sự phát triển bền vững.

Bài văn tham khảo

Nguyễn Huy Thiệp là một trong những gương mặt tiêu biểu của văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới. Ông được biết đến với phong cách hiện thực sắc sảo, nhiều trăn trở về những giá trị nhân sinh. Truyện ngắn Tiệc xòe vui nhất là một tác phẩm giàu màu sắc dân gian, phản ánh quan niệm về các phẩm chất tốt đẹp của con người. Qua câu chuyện kén rể cho nàng E, tác giả đã gửi gắm một tư tưởng sâu sắc: trung thực là đức tính quý nhất, khó kiếm nhất.

Câu chuyện bắt đầu bằng hình ảnh nàng E – con gái trưởng bản Hà Văn Nó. Nàng vừa xinh đẹp, vừa đức hạnh, lại thông minh sáng suốt, trở thành niềm tự hào của cả bản Hua Tát. Cả cộng đồng đều mong nàng chọn được một người chồng xứng đáng. Những chàng trai lần lượt xuất hiện, mỗi người đều muốn chứng minh mình sở hữu một đức tính quý hiếm. Có chàng trai dũng cảm, săn được lợn lòi, khiến cả bản ngưỡng mộ. Có chàng trai khôn ngoan, sáng sủa, khiến nhiều người khen ngợi. Thậm chí có người giàu có đến cầu hôn. Tuy nhiên, nàng E đều từ chối, bởi với sự tinh anh của mình, nàng nhận ra rằng những đức tính ấy tuy đáng quý nhưng không khó kiếm, chưa đủ để làm nền tảng cho một đời sống hôn nhân.

Chỉ đến khi Hặc – chàng trai mồ côi, thợ săn giỏi, đến xin cưới, câu chuyện mới bước sang một bước ngoặt. Hặc khẳng định trung thực mới là đức tính đáng quý và khó kiếm nhất. Nhưng trung thực không phải vật hữu hình có thể trưng ra làm bằng chứng. Câu nói ấy khiến dân bản hoài nghi, trưởng bản tức giận, song lại làm trái tim nàng E rung động. Cuộc thử thách cầu mưa trở thành minh chứng đặc biệt: bằng sự trong sáng, chân thành và lòng tin vào giá trị trung thực, Hặc đã khiến cả bản Hua Tát chứng kiến một cơn mưa kỳ diệu. Nhờ đó, chàng được đón nhận và trở thành người chồng xứng đáng của nàng E. Đám cưới của họ được ghi nhớ là “tiệc xòe vui nhất”.

Qua câu chuyện, Nguyễn Huy Thiệp đã khẳng định: trung thực là phẩm chất cốt lõi làm nên nhân cách con người. Dũng cảm, khôn ngoan, giàu có đều có thể dễ dàng chứng minh hoặc đạt được, nhưng trung thực thì vô hình, khó chứng minh, thậm chí gắn liền với sự thiệt thòi. Chính vì vậy, nó trở nên hiếm hoi và đáng trân trọng hơn bao giờ hết. Bằng ngôn ngữ giản dị, giàu tính dân gian và những chi tiết huyền thoại như cảnh cầu mưa, nhà văn đã thổi hồn cho một triết lý sống giản dị mà sâu xa: chỉ khi sống trung thực, con người mới có thể nhận được tình yêu thương, sự tin tưởng và hạnh phúc đích thực.

Tóm lại, Tiệc xòe vui nhất không chỉ là một câu chuyện kén rể mang đậm màu sắc cổ tích mà còn là lời nhắn gửi nhân sinh đầy ý nghĩa. Nguyễn Huy Thiệp đã khẳng định sức mạnh của sự trung thực – một giá trị làm nên nền tảng cho niềm tin và sự gắn kết cộng đồng. Trong xã hội hôm nay, khi con người phải đối diện với nhiều cám dỗ và giả dối, thông điệp ấy càng trở nên thiết thực: hãy sống chân thành, trung thực, bởi đó là con đường duy nhất dẫn đến hạnh phúc và sự bền vững của cuộc đời.