Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích hình ảnh người bà trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu.

Ngôi kể trong văn bản: ngôi thứ ba.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích văn bản ngữ liệu “Bà ngồi ở góc nhà” của Ma Văn Kháng.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Ma Văn Kháng: một trong những cây bút tiêu biểu của văn học hiện đại và đương đại Việt Nam, có sở trường viết về con người đời thường, số phận giản dị mà giàu tình yêu thương.

- Giới thiệu văn bản Bà ngồi ở góc nhà: khắc họa chân thực hình ảnh người bà trong gia đình – hiện thân của tình yêu thương, sự hi sinh, đồng thời gửi gắm bài học nhân sinh sâu sắc về lòng hiếu thảo và đạo lí uống nước nhớ nguồn.

- Nêu luận điểm: Đoạn trích không chỉ tái hiện hình ảnh người bà giàu tình thương, công lao hi sinh mà còn phơi bày sự vô tâm, vô ơn của con cháu, qua đó khẳng định thông điệp nhân văn sâu sắc.

* Thân bài:

a. Hình ảnh người bà – biểu tượng tình thương và sự hi sinh

- Bà hiện lên trong sinh hoạt thường ngày: già yếu, thường ngồi ở góc nhà, lặng lẽ nhưng vẫn dõi theo, nhắc nhở con cháu.

- Bà dành trọn cả cuộc đời cho con cháu: chăm sóc, nuôi dưỡng, lo toan từ khi chúng còn bé đến lúc trưởng thành.

- Hi sinh thầm lặng: bán cả nhẫn hồi môn, dành dụm từng chỉ vàng, cuốn sổ tiết kiệm để lo cho tương lai con cháu.

- Bà không chỉ là hậu phương gia đình mà còn từng có một thời tuổi trẻ sôi nổi: tham gia thanh niên xung phong, công nhân dệt, gắn bó với đất nước.

b. Thái độ của con cháu – sự vô tâm, hỗn hào

- Lũ trẻ mải chơi, lười học, hỗn láo với bà, cho rằng bà lắm lời, phiền toái.

- Sự vô ơn thể hiện qua việc quên đi công lao sinh thành, nuôi dưỡng của bà.

- Đây là hồi chuông cảnh tỉnh về sự xuống cấp trong đạo hiếu, sự thờ ơ của thế hệ trẻ trước công lao ông bà cha mẹ.

c. Vai trò của người mẹ và người bố

- Người mẹ khóc nức nở, gào lên để nhắc nhở con cái phải biết công ơn của bà – thể hiện tình thương, sự lo lắng và nỗi đau của thế hệ làm cha mẹ.

- Người bố nhẹ nhàng dạy bảo, gợi mở cho con hiểu rằng: đằng sau tuổi già của bà là cả một cuộc đời hi sinh, cống hiến.

- Qua đó, tác giả khẳng định vai trò của gia đình trong việc giáo dục truyền thống hiếu thảo cho thế hệ trẻ.

d. Ý nghĩa và giá trị tư tưởng

- Tôn vinh hình ảnh người bà – biểu tượng cho truyền thống nhân ái, hi sinh, yêu thương của dân tộc.

- Nhắc nhở con cháu phải biết hiếu kính với ông bà, cha mẹ, sống có đạo lí “uống nước nhớ nguồn”.

- Khẳng định sức mạnh giáo dục của văn chương: khơi dậy tình cảm, hướng con người đến cái thiện.

* Kết bài:

- Khái quát lại giá trị của văn bản: một bức chân dung xúc động về người bà – vừa gần gũi vừa thiêng liêng.

- Khẳng định ý nghĩa nhân văn: “Bà ngồi ở góc nhà” không chỉ là câu chuyện gia đình mà còn là bài học sâu sắc cho mọi thế hệ về lòng biết ơn, hiếu thảo.

- Liên hệ bản thân: mỗi người cần trân trọng, yêu thương ông bà, cha mẹ khi họ còn sống, bởi đó là cội nguồn của tình thương và là nền tảng để con người sống nhân ái hơn.

Bài văn tham khảo

Ma Văn Kháng là một trong những gương mặt tiêu biểu của văn học Việt Nam đương đại, nổi bật với khả năng khắc họa đời sống đời thường giản dị nhưng chứa chan tình người. Văn bản “Bà ngồi ở góc nhà” là một minh chứng tiêu biểu, tái hiện hình ảnh người bà trong gia đình: âm thầm, lặng lẽ, hi sinh cho con cháu. Qua đó, tác giả gửi gắm thông điệp nhân văn sâu sắc về đạo hiếu, về lòng biết ơn và tình yêu thương trong gia đình.

Trước hết, hình ảnh người bà hiện lên thật cảm động và gần gũi. Bà đã già yếu, thường chỉ ngồi gà gật ở góc nhà, tưởng chừng như không còn sức lực, nhưng trái tim và ánh mắt bà vẫn dõi theo từng sinh hoạt của con cháu. Những lời nhắc nhở, tưởng chừng “lắm lời”, thực chất là sự quan tâm và lo toan cho từng bước trưởng thành của lũ trẻ. Bà đã dành cả cuộc đời cho con cháu, từ lúc chúng còn đỏ hỏn cho đến khi lớn khôn. Bà không ngại gian khổ, từng bán cả nhẫn hồi môn để lo miếng ăn lúc đói kém, nâng niu từng giấc ngủ của cháu khi bệnh tật, dành dụm từng chỉ vàng, cuốn sổ tiết kiệm cho tương lai con cháu. Không chỉ thế, bà từng có một tuổi trẻ sôi nổi, là thanh niên xung phong, là công nhân cống hiến cho đất nước. Đó là biểu tượng sống động của một đời hi sinh, lặng thầm mà lớn lao.

Thế nhưng, trái ngược với tấm lòng bao la ấy là sự vô tâm, hỗn hào của con cháu. Lũ trẻ mải chơi, lười học, cãi lại, thậm chí hỗn láo với bà. Chúng quên rằng, chính vòng tay và sự tần tảo của bà đã nuôi dưỡng chúng khôn lớn. Sự vô ơn ấy không chỉ là nỗi đau của riêng bà, mà còn là lời cảnh tỉnh về nguy cơ mai một những giá trị đạo đức truyền thống trong xã hội hiện đại.

Trong câu chuyện, vai trò của người mẹ và người bố trở nên vô cùng quan trọng. Người mẹ không kìm nén được cảm xúc, bật khóc nức nở, gào lên để thức tỉnh con cái về tội bất hiếu. Nỗi đau của mẹ là tiếng chuông cảnh tỉnh: nếu hôm nay vô ơn với bà, ngày mai con cháu sẽ vô ơn với chính cha mẹ. Người bố lại chọn cách nhẹ nhàng hơn, dùng lý lẽ để dạy bảo các con: đằng sau tuổi già lặng lẽ của bà là cả một cuộc đời cống hiến, hi sinh. Sự kết hợp ấy khẳng định rằng gia đình chính là nơi lưu giữ, truyền dạy những giá trị truyền thống thiêng liêng.

“Bà ngồi ở góc nhà” vì thế không chỉ tôn vinh hình ảnh người bà – biểu tượng của yêu thương và hi sinh – mà còn nhắc nhở con cháu phải sống hiếu kính, biết ơn. Văn bản khẳng định: kính trọng ông bà, cha mẹ chính là nền tảng đạo đức căn bản để con người trưởng thành và cũng là sợi dây gắn kết bền chặt của gia đình, dòng tộc.

Tóm lại, truyện ngắn “Bà ngồi ở góc nhà” của Ma Văn Kháng là một khúc ca xúc động về tình bà cháu, là bài học sâu sắc về lòng hiếu thảo. Tác phẩm không chỉ lay động tình cảm mà còn giúp ta soi chiếu lại bản thân: hãy trân trọng ông bà, cha mẹ khi họ còn sống, bởi đó là cội nguồn yêu thương, là nền tảng để ta biết sống nhân ái, nghĩa tình hơn.