Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích văn bản ngữ liệu “Hương cuội” của Nguyễn Tuân.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích văn bản ngữ liệu “Hương cuội” của Nguyễn Tuân.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Nguyễn Tuân: cây bút tài hoa, uyên bác, có phong cách độc đáo, thường viết về cái đẹp và cái tài hoa tài tử.

- Giới thiệu tác phẩm Hương cuội: in trong tập Vang bóng một thời, tái hiện không khí Tết cổ truyền và thú chơi tao nhã của cụ Kép.

- Nêu vấn đề nghị luận: phân tích Hương cuội để thấy được nét đẹp văn hóa truyền thống và phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân.

* Thân bài:

a. Khái quát về tác phẩm

- Hương cuội thuộc Vang bóng một thời, thiên tùy bút – truyện ngắn giàu chất kí, thấm đẫm hoài niệm.

- Nội dung: tái hiện cảnh chuẩn bị Tết và thú chơi hoa lan, làm kẹo cuội trong gia đình cụ Kép.

b. Phân tích hình tượng và chi tiết tiêu biểu

- Cụ Kép:

+ Người nho sĩ cuối mùa, mang nét tài tử, tao nhã.

+ Thú chơi lan: tinh tế, coi trọng sự chăm sóc, đạo của người tài tử. → Biểu hiện nhân cách thanh cao, yêu cái đẹp.

- Không khí Tết trong gia đình:

+ Hình ảnh cả nhà quây quần: nấu bánh chưng, nấu mạch nha, làm kẹo cuội, dán lồng bàn giấy…

+ Gợi ra sự gắn kết, vui tươi, đầm ấm – nét đẹp văn hóa truyền thống.

- Chi tiết làm kẹo cuội bọc hương lan:

+ Thể hiện sự sáng tạo, tài hoa trong thú chơi.

+ Là sự kết hợp giữa ẩm thực – thiên nhiên – thẩm mỹ, nâng tầm thành nghệ thuật.

- Ý nghĩa biểu tượng:

+ Hoa lan: tượng trưng cho vẻ đẹp thanh cao, bền bỉ.

+ Viên kẹo cuội: kết tinh tình yêu cái đẹp, cái tao nhã của con người.

c. Giá trị nội dung

- Ca ngợi vẻ đẹp của thú chơi tao nhã, thanh khiết của người xưa.

- Tái hiện không khí Tết cổ truyền, giàu bản sắc dân tộc.

- Thể hiện nỗi hoài niệm của Nguyễn Tuân về một thời vang bóng – quá khứ đẹp đẽ nhưng đã qua.

d. Giá trị nghệ thuật

- Văn phong tài hoa, giàu chất tạo hình.

- Ngôn ngữ giàu nhạc điệu, tinh tế, nhiều câu văn gợi tả sự trau chuốt, công phu.

- Miêu tả sinh động, giàu cảm xúc, kết hợp giữa tự sự – miêu tả – bình luận.

* Kết bài:

- Khẳng định Hương cuội là một tùy bút – truyện ngắn giàu chất văn hóa, tái hiện lối sống thanh cao, tài tử.

- Qua đó, Nguyễn Tuân bày tỏ nỗi hoài niệm về văn hóa truyền thống, đồng thời khẳng định tài hoa nghệ sĩ của mình.

- Liên hệ: gợi nhắc thế hệ hôm nay biết trân trọng, gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc.

Bài văn tham khảo

Nguyễn Tuân là một trong những cây bút tài hoa bậc nhất của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông thường đi tìm và ngợi ca cái đẹp, cái tài hoa tài tử của con người, của văn hóa dân tộc. Tập Vang bóng một thời của ông được xem là “bảo tàng nghệ thuật” lưu giữ nhiều nét đẹp tinh thần cổ truyền, trong đó truyện Hương cuội tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật tài hoa và niềm hoài niệm sâu sắc của Nguyễn Tuân. Tác phẩm không chỉ khắc họa hình tượng cụ Kép – một nho sĩ cuối mùa với thú chơi tao nhã, mà còn tái hiện bức tranh Tết truyền thống đầm ấm, thanh khiết.

Trong Hương cuội, hình ảnh cụ Kép hiện lên như một nhà nho tài tử, một con người yêu cái đẹp, trân trọng thiên nhiên. Thú chơi lan của cụ không dừng ở chuyện “sở hữu” một vườn cây cảnh mà quan trọng hơn là cái tâm, cái đạo đối với cái đẹp. Cụ quan niệm, chơi hoa không phải chỉ đem cây về trồng mà là phải chăm chút, phải “lấy cái chí thành, chí tình” để đối đãi với vẻ đẹp mong manh ấy. Đó là một lối sống thanh cao, trong sáng, trái ngược với sự xô bồ, nhố nhăng của buổi “Tây Tàu lạc loạn”. Thú chơi lan của cụ vì thế vừa tao nhã, vừa biểu tượng cho nhân cách nghệ sĩ, cho một vẻ đẹp vượt lên trên vật chất tầm thường.

Không khí Tết trong gia đình cụ Kép cũng là một chi tiết giàu ý nghĩa. Cả nhà quây quần bên nhau: người nấu bánh chưng, người nấu mạch nha, người dán lồng bàn giấy, người bọc kẹo cuội… Không khí ấy vừa ấm cúng, vừa rộn ràng, vừa toát lên sự gắn kết giữa các thế hệ trong gia đình. Đặc biệt, chi tiết làm kẹo cuội để ướp hương lan cho thấy sự sáng tạo và tinh tế của người xưa. Viên kẹo cuội không chỉ là món ăn ngọt ngào mà còn chứa đựng hương hoa, tình người, nghệ thuật sống. Ở đó, Nguyễn Tuân đã nâng cái thường nhật lên thành cái đẹp, thành biểu tượng văn hóa.

Tác phẩm gợi ra nhiều tầng ý nghĩa. Trước hết, Hương cuội là lời ngợi ca về thú chơi tao nhã, về cái đẹp thanh cao của một lớp người tài tử. Đồng thời, đó cũng là bức tranh Tết truyền thống với không khí sum họp, ấm cúng, đầy bản sắc dân tộc. Bên cạnh đó, ẩn sau trang văn là nỗi hoài niệm da diết của Nguyễn Tuân về một thời vang bóng – cái quá khứ tuy đã qua nhưng còn ngân vang mãi trong tâm hồn những người biết trân trọng vẻ đẹp văn hóa.

Nghệ thuật trong Hương cuội cũng góp phần tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt. Nguyễn Tuân sử dụng văn phong tài hoa, ngôn ngữ tinh tế, giàu nhạc điệu. Những chi tiết miêu tả cụ Kép chọn lan, dặn dò con cái, hay cảnh làm kẹo cuội đều được khắc họa sinh động, vừa chân thực vừa giàu chất tạo hình. Lối viết kết hợp giữa tự sự, miêu tả và bình luận khiến câu chuyện nhỏ bé trở thành một áng văn giàu chất văn hóa, đậm tính nghệ thuật.

Tóm lại, Hương cuội của Nguyễn Tuân không chỉ tái hiện một thú chơi tao nhã, một không khí Tết truyền thống, mà còn là lời nhắn nhủ thế hệ hôm nay hãy biết trân trọng, gìn giữ những giá trị văn hóa tốt đẹp của cha ông. Đọc Hương cuội, ta không chỉ thấy một thời vang bóng được hồi sinh trong văn chương, mà còn thêm yêu, thêm tự hào về bản sắc văn hóa Việt Nam – một nguồn mạch bền vững nuôi dưỡng tâm hồn dân tộc.