Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích văn bản ngữ liệu “Trại “bảy chú lùn”” của Bảo Ninh.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích văn bản ngữ liệu “Trại “bảy chú lùn”” của Bảo Ninh.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Bảo Ninh – cây bút nổi bật của văn học thời hậu chiến, gắn liền với những trang viết giàu tính nhân bản về chiến tranh và con người.

- Giới thiệu tác phẩm Trại “Bảy chú lùn” và đoạn trích – tái hiện đời sống thầm lặng nhưng đầy gian khổ, mất mát của những người lính và cô giao liên trong chiến tranh.

- Nêu vấn đề nghị luận: Đoạn trích thể hiện rõ nét hiện thực chiến tranh khốc liệt và vẻ đẹp tâm hồn con người qua sự đan xen giữa tự sự, miêu tả và biểu cảm.

* Thân bài:

a. Tóm lược nội dung đoạn trích

- Kể về cuộc sống của trại Bảy Chú Lùn và cô giao liên Nga: sự xuất hiện của Nga, sự hi sinh của đồng đội, những năm tháng sống cô đơn, âm thầm, lặng lẽ giữa rừng sâu.

- Qua đó, hiện lên bức tranh chân thực về đời sống chiến tranh: gian khổ, mất mát, cô đơn nhưng vẫn thấm đẫm tình đồng chí, đồng đội và tình người.

b. Phân tích nghệ thuật tự sự, miêu tả, biểu cảm trong đoạn trích

- Tự sự: mạch kể liền mạch, tái hiện chuỗi sự kiện từ khi Nga đến trại cho đến lúc ở lại cùng “tôi”; phản ánh một giai đoạn ác liệt, nhiều hi sinh.

- Miêu tả:

+ Miêu tả chân dung, vẻ đẹp khỏe khoắn, trẻ trung của Nga.

+ Miêu tả tiếng hát, tiếng đàn, tiếng tiêu gợi nỗi buồn thầm lặng.

+ Miêu tả khung cảnh rừng núi, ngôi nhà âm, những công việc đời thường… làm nổi bật sự gian nan, trống vắng.

- Biểu cảm:

+ Tình cảm của “tôi” dành cho Nga: thương yêu, thấu hiểu, sẻ chia.

+ Cảm xúc xót xa trước cái chết của Huy, sự cô độc của đồng đội.

+ Nỗi buồn, sự ngột ngạt trong những tháng ngày không còn liên lạc với các đơn vị chiến đấu.

c. Ý nghĩa nội dung và nghệ thuật

- Phản ánh hiện thực chiến tranh khốc liệt: hi sinh, mất mát, sự tan tác của đơn vị, sự cô đơn đến tận cùng.

- Khắc họa vẻ đẹp con người: Nga giàu sức sống, kiên cường, trách nhiệm, biết hi sinh và sẻ chia; Huy lặng lẽ, tình cảm; nhân vật “tôi” thấu hiểu, nhân hậu.

- Sự kết hợp tự sự – miêu tả – biểu cảm làm cho câu chuyện vừa chân thực vừa giàu chất trữ tình, lay động sâu sắc.

* Kết bài:

- Khẳng định lại giá trị đoạn trích: vừa là bức tranh hiện thực, vừa là bản trường ca bi thương và nhân văn về con người trong chiến tranh.

- Tác phẩm của Bảo Ninh nhắc nhở người đọc hôm nay biết trân trọng, biết ơn những con người đã sống, hi sinh và chịu đựng trong thầm lặng để bảo vệ Tổ quốc.

Bài văn tham khảo

Bảo Ninh là một trong những gương mặt tiêu biểu của văn xuôi Việt Nam thời kì hậu chiến. Với phong cách viết giàu cảm xúc, ông thường khai thác chiến tranh từ góc nhìn của thân phận con người, để lại nhiều ám ảnh day dứt trong lòng người đọc. Truyện ngắn Trại “Bảy chú lùn” là minh chứng rõ nét, tái hiện đời sống gian khổ, âm thầm nhưng thấm đẫm tình người của những người lính và cô giao liên trong chiến tranh. Đoạn trích cho thấy rõ sự đan xen giữa tự sự, miêu tả và biểu cảm, tạo nên sức hấp dẫn vừa chân thực vừa giàu chất trữ tình.

Đoạn trích kể lại cuộc sống của trại Bảy Chú Lùn với sự xuất hiện của Nga – cô giao liên trạm T65. Từ buổi tối đầu tiên đầy ánh đuốc, tiếng đàn, tiếng hát, Nga đã đem đến sức sống mới cho những người lính. Nhưng ngay sau đó là những mất mát đau thương: đồng đội ngã xuống, Huy âm thầm mang nỗi buồn và ra đi, còn Nga và “tôi” tiếp tục sống những tháng ngày cô độc giữa rừng sâu. Một năm 1969, “ba trăm sáu mươi lăm ngày đêm, chỉ có tôi với Nga, Nga với tôi” – câu văn gợi sự trống trải đến nhói lòng, phản ánh một giai đoạn bi thương của chiến tranh.

Trên nền tự sự ấy, Bảo Ninh kết hợp nhuần nhuyễn miêu tả và biểu cảm. Những dòng văn miêu tả gương mặt thanh tú, làn da bánh mật, giọng hát tuyệt hay của Nga khiến nhân vật hiện lên sống động, đầy sức hút. Tiếng tiêu của Huy mỗi chiều gợi nỗi buồn mênh mang, vừa như một tiếng khóc lặng lẽ, vừa như sự dồn nén của tình cảm không thể giãi bày. Những công việc thường nhật như sấy sắn, phơi cá, trông nom gà lợn hay cảnh vượt lũ Sa Thầy hiện ra chân thực, gợi lên sự vất vả, nhọc nhằn của cuộc sống chiến tranh. Bên cạnh đó, yếu tố biểu cảm bộc lộ rõ trong giọng điệu của nhân vật “tôi”: sự thương xót cho đồng đội, niềm đồng cảm sâu nặng với Nga, nỗi buồn cô độc đè nặng qua năm tháng. Chính những dòng hồi tưởng, trăn trở ấy làm câu chuyện không chỉ dừng lại ở việc kể, mà còn vang vọng một tiếng lòng day dứt.

Đoạn trích vì thế không chỉ phản ánh hiện thực chiến tranh khốc liệt mà còn tôn vinh vẻ đẹp tâm hồn con người. Nga là hình ảnh của tuổi trẻ: giàu sức sống, giàu trách nhiệm, biết hi sinh và sẻ chia trong hoàn cảnh vô cùng khắc nghiệt. Huy hiện lên lặng lẽ, giàu tình cảm, để lại dư âm xót xa. Nhân vật “tôi” là người chứng kiến, thấu hiểu và đồng cảm, thể hiện cái nhìn nhân văn của tác giả. Nhờ sự đan xen của tự sự, miêu tả và biểu cảm, đoạn trích trở nên sinh động, giàu sức gợi hình, gợi cảm, vừa tái hiện hiện thực vừa chạm đến những cung bậc tình cảm sâu kín nhất của con người trong chiến tranh.

Tóm lại, đoạn trích Trại “Bảy chú lùn” của Bảo Ninh là một bức tranh hiện thực thấm đẫm nỗi buồn và chất nhân văn. Nó không miêu tả những trận đánh ác liệt mà đi sâu khắc họa cuộc sống, tâm trạng và những mất mát âm thầm của con người nơi hậu cứ. Qua đó, tác giả gửi đến người đọc hôm nay thông điệp: cần trân trọng và biết ơn những hi sinh thầm lặng của thế hệ đi trước. Chính sự kết hợp hài hòa giữa tự sự, miêu tả và biểu cảm đã làm nên sức lay động đặc biệt cho tác phẩm, để mỗi trang văn của Bảo Ninh trở thành một bản trường ca vừa bi thương vừa nhân hậu về chiến tranh.