CẢM TÁC VÀO NHÀ NGỤC QUẢNG ĐÔNG

Vẫn là hào kiệt, vẫn phong lưu,

Chạy mỏi chân thì hẵng ở tù.

Đã khách không nhà trong bốn bể,

Lại người có tội giữa năm châu.

Dang tay ôm chặt bồ kinh tế,

Mở miệng cười tan cuộc oán thù.

Thân ấy hãy còn, còn sự nghiệp,

Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu.

(Trích Cảm tác vào nhà ngục Quảng Đông - Phan Châu Trinh)

Bài thơ Cảm tác vào nhà ngục Quảng Đông được viết theo thể loại nào?

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: phân tích bài thơ Cảm tác vào nhà ngục Quảng Đông của Phan Châu Trinh.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài

- Giới thiệu khái quát về nhà thơ Phan Bội Châu

- Giới thiệu khái quát về bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác

- Nêu lên vấn đề nghị luận: Hình ảnh nhà cách mạng yêu nước qua bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác.

* Thân bài

·      Hai câu đề: Phong thái ung dung, lạc quan của nhà cách mạng yêu nước

- Câu 1:

+ Điệp ngữ "vẫn" lặp lại hai lần

+ Từ ngữ Hán Việt "hào kiệt", "phong lưu"

→ Nêu lên hoàn cảnh của người cách mạng và hơn thế nó như một lời khẳng định phong cách sống ung dung, đàng hoàng, đĩnh đạc của người cách mạng dẫu trong bất cứ hoàn cảnh nào.

- Câu 2: "Chạy mỏi chân thì hãy ở tù" là một cách nói khỏe khoắn, toát lên tinh thần lạc quan của nhà cách mạng

·      Hai câu thực: Tâm thế vững vàng, thoải mái, hiên ngang của nhà cách mạng

- Sử dụng thành công thủ pháp đối lập thường thấy đã làm nổi bật hình ảnh người cách mạng với phong thái ung dung.|

- "khách không nhà": cho chúng ta thấy hoàn cảnh khó khăn, vất vả trên con đường hoạt động cách mạng, nhưng hơn hết là tâm thế tự do, là tinh thần ung dung ngay trong chính hoàn cảnh khó khăn, nguy hiểm thiếu thốn.

- Sử dụng từ "lại" như một lời nhấn mạnh, tác giả đã thể hiện rõ thái độ mỉa mai của mình trước hành động khủng bố những người yêu nước, những nhà cách mạng của thực dân Pháp.

·      Hai câu luận: Khẩu khí và sức mạnh tinh thần của người cách mạng yêu nước

- Câu thơ "Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế" như một lời khẳng định đầy đanh thép về hoài bão kinh bang tế thế

- Cách nói phóng đại "cười tan cuộc oán thù" dường như đã khẳng định sức mạnh, niềm tin của những cách mạng họ có thể chiến thắng, có thể đánh tan mọi âm mưu xâm lược của kẻ thù.

·      Hai câu kết: Lời khẳng định tư thế hiên ngang và ý chí kiên cường của người cách mạng

- Biện pháp điệp ngữ

- Hai câu thơ cho chúng ta thấy rõ những phẩm chất tốt đẹp của những con người cách mạng - sẵn sàng chấp nhận mọi khó khăn, nguy hiểm, thiếu thốn và gian khổ để hoàn thành sự nghiệp, sứ mệnh của mình.

* Kết bài

Khái quát lại hình ảnh nhà cách mạng yêu nước trong bài thơ và cảm nghĩ của bản thân.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng. 

Bài viết tham khảo

Phan Châu Trinh sống dưới thời kỳ đất nước đầy biến động, bị thực dân Pháp xâm lược, những nhà yêu nước phải đối mặt với nhiều gian khổ, tù đày. Trong hoàn cảnh ấy, nhiều nhà cách mạng vẫn giữ vững lý tưởng, khí phách hào kiệt và tinh thần lạc quan. Bài thơ “Cảm tác vào nhà ngục Quảng Đông” được Phan Châu Trinh sáng tác trong thời gian bị giam cầm, là tiếng lòng thể hiện khí chất, tư thế ung dung và ý chí kiên định của người cách mạng yêu nước. Qua đó, hình ảnh một nhà cách mạng quả cảm, bất khuất và lạc quan hiện lên rõ nét, để lại ấn tượng sâu sắc về tinh thần và nhân cách của tác giả.

Ngay từ những câu mở đầu, tác giả đã phô bày phong thái ung dung và tinh thần lạc quan của nhà cách mạng qua:

“Vẫn là hào kiệt, vẫn phong lưu

Chạy mỏi chân thì hẵng ở tù”.

Điệp từ “vẫn” lặp lại hai lần cùng các từ Hán Việt “hào kiệt”, “phong lưu” nhấn mạnh khí chất thanh cao và phong thái đĩnh đạc, dù hoàn cảnh tù đày đầy nguy hiểm. Câu thứ hai, “Chạy mỏi chân thì hẵng ở tù”, cách nói khỏe khoắn, toát lên tinh thần lạc quan, tự tin và bất khuất, thể hiện rõ tư thế hiên ngang, không hề nao núng trước gian nguy.

Chuyển tiếp từ tinh thần lạc quan ấy, hai câu thơ tiếp theo lại phác họa tâm thế vững vàng và sự kiên định của người cách mạng:

“Đã khách không nhà trong bốn bể

Lại người có tội giữa năm châu”.

Chữ “khách không nhà” cho thấy hoàn cảnh khó khăn, bôn ba, nhưng đồng thời khẳng định tâm thế tự do, tinh thần ung dung ngay cả khi gian nguy bủa vây. Từ “lại” nhấn mạnh thái độ mỉa mai, phản ánh sự khinh bỉ đối với hành động đàn áp người yêu nước, đồng thời làm nổi bật khí phách hiên ngang và lòng quả cảm của nhà cách mạng.

Tiếp nối, tác giả khéo léo biểu đạt khẩu khí và sức mạnh tinh thần qua hai câu thơ tiếp theo:

“Dang tay ôm chặt bồ kinh tế

Mở miệng cười tan cuộc oán thù”.

Hình ảnh “ôm chặt bồ kinh tế” khẳng định hoài bão kinh bang tế thế, còn hành động “cười tan cuộc oán thù” thể hiện niềm tin vững chắc, khả năng chiến thắng mọi âm mưu xâm lược. Đồng thời, hai câu thơ này cũng cho thấy tinh thần lạc quan, trí tuệ và quả cảm, ngay cả khi đứng trước tù đày và hiểm nguy.

Khép lại bài thơ, hai câu cuối tiếp tục làm nổi bật tư thế hiên ngang và ý chí kiên cường của người cách mạng:

“Thân ấy hãy còn, còn sự nghiệp

Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu”.

Sử dụng biện pháp điệp ngữ, tác giả nhấn mạnh tinh thần bất khuất, sẵn sàng đương đầu với gian khổ, hiểm nguy để bảo vệ lý tưởng và hoàn thành sự nghiệp. Hai câu thơ này là lời khẳng định mạnh mẽ về phẩm chất cao đẹp, nhân cách và khí phách phi thường của Phan Châu Trinh.

Bài thơ khắc họa sinh động hình ảnh người cách mạng yêu nước bất khuất, lạc quan và phong thái hào kiệt. Về nội dung, nó thể hiện tinh thần quả cảm, ý chí kiên định, tư thế hiên ngang và niềm tin vào lý tưởng cách mạng, đồng thời phản ánh hoàn cảnh khó khăn, gian nan của nhà yêu nước. Về nghệ thuật, bài thơ sử dụng thể thơ đường luật, ngôn từ hùng tráng, điệp từ, đối lập và hình ảnh tượng trưng, tất cả góp phần làm nổi bật khí phách và trí tuệ của tác giả, khiến hình ảnh người cách mạng vừa cụ thể vừa mang tính biểu tượng, để lại ấn tượng sâu sắc cho người đọc.

Qua bài thơ “Cảm tác vào nhà ngục Quảng Đông”, hình ảnh Phan Châu Trinh hiện lên là con người bất khuất, lạc quan, trí tuệ uyên thâm và ý chí kiên cường. Tác phẩm vừa tôn vinh phẩm chất cao đẹp của người cách mạng vừa truyền cảm hứng về tinh thần quả cảm, lạc quan và niềm tin vững chắc vào lý tưởng dân tộc, làm sống dậy trong lòng người đọc hình ảnh một nhà yêu nước với khí phách và nhân cách phi thường, luôn sẵn sàng đương đầu mọi thử thách vì sự nghiệp cứu nước.