NÚI ĐÔI

… Bỗng cuối mùa chiêm quân giặc tới

Ngơ chùa cháy đỏ những thân cau

Mới ngỏ lời thôi, đành lỗi hẹn

Đâu ngờ từ đó bặt tin nhau.

 

Anh vào bộ đội, lên Đông Bắc

Chiến đấu quên mình năm lại năm

Mấy bận dân công về lại hỏi

Ai người Xuân Dục, núi Đôi chăng?

 

Anh nghĩ, quê ta giặc chiếm rồi

Trăm nghìn căm uất bao giờ nguôi

Mỗi tin súng nổ vành đai địch

Sương trắng người đi lại nhớ người.

 

Đồng đội có nhau thường nhắc nhở

Trung du làng nước vẫn chờ trông

Núi Đôi bốt dựng kề ba xóm

Em vẫn đi về những bến sông?

 

Náo nức bao nhiêu ngày trở lại

Lệnh trên ngừng bắn, anh về xuôi

Hành quân qua tắt đường sang huyện

Anh ghé thăm nhà, thăm núi Đôi.

 

Mới tới đầu ao, tin sét đánh

Giặc giết em rồi, dưới gốc thông

Giữa đêm bộ đội vây đồn Thửa

Em sống trung thành, chết thuỷ chung!

 

Anh ngước nhìn lên hai dốc núi

Hàng thông bờ có con đường quen.

Nắng lụi bỗng dưng mờ bóng khói

Núi vẫn đôi mà anh mất em!

 

Dân chợ Phù Linh ai cũng bảo:

Em còn trẻ lắm, nhất làng trong;

Mấy năm cô ấy làm du kích

Không hiểu vì sao chẳng lấy chồng?

 

Từ núi qua thôn, dường nghẽn lối

Xuân Dục, Đoài Đông cỏ ngút đầy

Sân biến thành ao, nhà đổ chái

Ngổn ngang bờ bụi cánh dơi bay

 

Cha mẹ đưa nhau về nhận đất

Tóc bạc thương từ mỗi gốc cau

Nứa gianh nửa mái lều che tạm

Sương nắng khuây dần chuyện xót đau.

 

Anh nghe có tiếng người qua chợ:

Ta gắng: mùa sau lúa sẽ nhiều

Ruộng thấm mồ hôi từng nhát cuốc

Làng ta rồi đẹp biết bao nhiêu!

 

Nhưng núi còn kia, anh vẫn nhớ.

Oán thù còn đó, anh còn đây

Ở đâu cô gái làng Xuân Dục

Đã chết vì dân giữa đất này!

 

Ai viết tên em thành liệt sĩ

Bên những hàng bia trắng giữa đồng

Nhớ nhau anh gọi em: đồng chí

Một tấm lòng trong vạn tấm lòng.

 

Anh đi bộ đội sao trên mũ

Mãi mãi là sao sáng dẫn đường

Em sẽ là hoa trên đỉnh núi

Bốn mùa thơm mãi cánh hoa thơm.

(Vũ Cao - Thơ tình thế kỉ XX)

Bài thơ trên thuộc thể thơ nào?

Phương thức biểu đạt: biểu cảm.

- Biện pháp so sánh: em – hoa trên đỉnh núi.

- Tác dụng: làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. Đồng thời, biện pháp tu từ so sánh đã làm nổi bật lên vẻ đẹp của những cô thanh niên xung phong trong thời chiến. Qua đó, thể hiện tinh thần yêu nước, quyết tâm đánh đuổi giặc ngoại xâm, mang lại hạnh phúc ấm lo cho nhân dân của những người lính.

Những chi tiết “ngơ chùa cháy đỏ những thân cau, lỗi hẹn, bặt tin” gợi ra sự tàn khốc, đau thương mà chiến tranh gây nên cho quê hương và tình yêu đôi lứa.

Vừa là địa danh thực, vừa là biểu tượng của tình yêu đôi lứa, tình đồng chí, đồng đội, đồng thời cũng tượng trưng cho nỗi đau mất mát trong chiến tranh.

Bài thơ Núi Đôi vừa là bản tình ca về tình yêu thuỷ chung, vừa là khúc tráng ca về sự hy sinh cao đẹp của người con gái Xuân Dục trong kháng chiến. Tác phẩm kết hợp tình riêng và tình chung, gợi niềm xúc động sâu xa về những mất mát, đồng thời tôn vinh lý tưởng sống cao đẹp.

Cụm từ “tin sét đánh” diễn tả cảm giác bàng hoàng, sốc, đau đớn của người chiến sĩ khi nhận tin người yêu đã bị giặc giết. Đây là cách dùng hình ảnh để nhấn mạnh nỗi đau bất ngờ, thấm thía.

- Vẻ đẹp tâm hồn người chiến sĩ luôn gắn liền với tình yêu quê hương.

- Tâm hồn người chiến sĩ luôn tồn tại một không gian hoài niệm, nhưng nhớ về người mình yêu.

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: về vai trò, lí tưởng của tuổi trẻ.

c. Hệ thống ý

- Trình bày được biểu hiện, vai trò lí tưởng của tuổi trẻ:

+ Tuổi trẻ là măng non tương lai của đất nước, đất nước có phát triển phồn thịnh hay không là do sự cống hiến của những người trẻ sau này.

+ Chính vì thế, mỗi người trẻ cần sống có ước mơ, lí tưởng, hướng đến những điều tốt đẹp và cố gắng trau dồi, hoàn thiện bản thân nhất có thể.

🡪 Khẳng định lại vai trò lí tưởng của tuổi trẻ đối với quê hương đất nước.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Tuổi trẻ là măng non của đất nước, là những chồi non đầy sức sống hứa hẹn một tương lai tươi sáng. Những người trẻ hôm nay chính là nhân tố quyết định sự phát triển, phồn thịnh của quê hương, đất nước trong tương lai. Vì vậy, vai trò và lí tưởng của tuổi trẻ vô cùng quan trọng. Mỗi thanh niên cần nuôi dưỡng cho mình những ước mơ cao đẹp, sống có trách nhiệm và hướng đến những giá trị tích cực. Tuổi trẻ không chỉ là thời gian của tuổi xuân rực rỡ mà còn là thời gian để học tập, rèn luyện, trau dồi kiến thức, kĩ năng, đồng thời bồi đắp những phẩm chất đạo đức cao đẹp. Những nỗ lực nhỏ hôm nay sẽ góp phần xây dựng những thành tựu lớn ngày mai, biến lí tưởng thành hiện thực. Chính vì vậy, mỗi người trẻ phải tự giác, chủ động trong học tập, lao động và rèn luyện bản thân, luôn giữ vững lí tưởng, ý chí tiến lên và lòng nhiệt huyết với cộng đồng. Tuổi trẻ khi sống đúng với lí tưởng sẽ trở thành nguồn năng lượng mạnh mẽ, góp phần làm đẹp cho đời, làm rạng rỡ cho quê hương, đất nước, để mỗi trái tim trẻ luôn tràn đầy nhiệt huyết và khát vọng vươn tới tương lai.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: hiện tượng ô nhiễm môi trường.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài:

- Giới thiệu thực trạng môi trường đang bị đe dọa, ví dụ: sông ngòi, không khí, đất… ô nhiễm nghiêm trọng.

- Nêu sự cần thiết phải quan tâm đến vấn đề ô nhiễm môi trường.

* Thân bài

- Giải thích hiện tượng ô nhiễm môi trường: Ô nhiễm môi trường là tình trạng môi trường bị các chất độc hại (rác thải, khí thải, hoá chất…) xâm nhập, gây ảnh hưởng tiêu cực đến hệ sinh thái, sức khỏe con người và các sinh vật khác.

- Nguyên nhân

+ Nguyên nhân chủ quan:

•       Con người xả rác bừa bãi, đốt rừng, sử dụng hóa chất trong nông nghiệp, công nghiệp thiếu kiểm soát.

•       Ý thức bảo vệ môi trường của một bộ phận người dân chưa cao.

+ Nguyên nhân khách quan:

•       Sự phát triển nhanh chóng của công nghiệp, đô thị hóa.

•       Biến đổi khí hậu, thiên tai làm môi trường dễ bị tổn thương.

* Hậu quả

+ Đối với con người:

•       Gây các bệnh về hô hấp, da, thậm chí ung thư.

•       Ảnh hưởng đến đời sống tinh thần và chất lượng cuộc sống.

+ Đối với thiên nhiên và hệ sinh thái:

•       Rừng, sông, biển bị tàn phá, các loài sinh vật bị đe dọa, mất cân bằng sinh thái.

•       Thiếu nước sạch, đất đai cằn cỗi, mùa màng thất thu.

- Giải pháp, cách khắc phục

+ Nhà nước, chính quyền:

•       Ban hành và thực hiện nghiêm các luật về bảo vệ môi trường.

•       Tuyên truyền, giáo dục ý thức cộng đồng về bảo vệ môi trường.

+ Cá nhân, cộng đồng:

•       Tiết kiệm, tái chế, phân loại rác.

•       Hạn chế sử dụng nhựa, hóa chất độc hại.

•       Tham gia các hoạt động trồng cây, làm sạch sông hồ, bảo vệ môi trường.

+ Vai trò giáo dục và truyền thông:

•       Giáo dục học sinh, sinh viên về tầm quan trọng của môi trường.

•       Truyền thông nâng cao ý thức xã hội.

- Bài học nhận thức và hành động

+ Mỗi người cần ý thức được trách nhiệm bảo vệ môi trường ngay từ những việc nhỏ.

+ Bảo vệ môi trường là bảo vệ chính cuộc sống của bản thân và thế hệ mai sau.

* Kết bài

- Liên hệ bản thân: cam kết sống có ý thức, tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường.

- Kêu gọi mọi người cùng hành động để môi trường trong lành, con người và thiên nhiên hài hòa, phát triển bền vững.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Mỗi ngày khi mở mắt ra, ta đều cảm nhận được sự sống tràn đầy xung quanh mình – tiếng chim hót, cơn gió thoảng, dòng nước trong vắt chảy róc rách. Thế nhưng, ngày nay, nhiều người có thể đã vô tình bỏ qua những âm thanh tự nhiên ấy bởi hiện tượng ô nhiễm môi trường đang ngày càng lan rộng, đe dọa chính cuộc sống của chúng ta. Ô nhiễm môi trường không chỉ là vấn đề của một quốc gia mà đã trở thành mối quan tâm toàn cầu, khiến mọi người phải suy ngẫm về trách nhiệm của bản thân đối với thiên nhiên.

Ô nhiễm môi trường là tình trạng môi trường bị các chất độc hại như rác thải nhựa, khí thải công nghiệp, hóa chất nông nghiệp xâm nhập, làm suy giảm chất lượng không khí, nước và đất, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người cũng như các loài sinh vật khác. Nguyên nhân của vấn đề này rất đa dạng. Trước hết là những tác động từ con người: việc xả rác bừa bãi, đốt rừng, sử dụng hóa chất nông nghiệp và công nghiệp mà không kiểm soát đã làm môi trường bị suy thoái nghiêm trọng. Ý thức bảo vệ môi trường của một bộ phận người dân còn hạn chế cũng góp phần khiến vấn đề ngày càng trầm trọng. Bên cạnh đó, những yếu tố khách quan như biến đổi khí hậu, thiên tai cũng làm môi trường dễ bị tổn thương hơn.

Hậu quả của ô nhiễm môi trường là vô cùng nặng nề. Với con người, nó có thể gây ra các bệnh về hô hấp, da liễu, thậm chí là ung thư, làm giảm chất lượng cuộc sống và tinh thần của cộng đồng. Đối với thiên nhiên, rừng, sông, biển bị tàn phá, các loài sinh vật mất nơi cư trú, hệ sinh thái bị phá vỡ, mùa màng thất thu, đất đai cằn cỗi, nguồn nước ô nhiễm. Khi con người và thiên nhiên mất cân bằng, những hệ quả này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chính cuộc sống của chúng ta.

Để khắc phục tình trạng này, nhà nước và các tổ chức xã hội cần tăng cường quản lý và thực hiện nghiêm các luật bảo vệ môi trường, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao ý thức cộng đồng. Mỗi người dân cũng cần chủ động thực hiện các hành động thiết thực: tiết kiệm và tái chế rác thải, hạn chế sử dụng nhựa và hóa chất độc hại, trồng cây, làm sạch sông hồ, bảo vệ không gian sống. Giáo dục về môi trường cũng đóng vai trò quan trọng, giúp thế hệ trẻ hiểu rõ tầm quan trọng của thiên nhiên và biết cách gìn giữ nó.

Từ thực tế đó, bài học lớn mà chúng ta nhận thấy là mỗi người cần ý thức trách nhiệm của mình ngay từ những hành động nhỏ nhất. Bảo vệ môi trường không chỉ là bảo vệ thiên nhiên mà còn là bảo vệ chính cuộc sống của bản thân và thế hệ mai sau. Khi mọi người cùng chung tay, những hành động tưởng chừng nhỏ bé như phân loại rác, trồng một cây xanh hay dọn dẹp khu phố sẽ tạo nên sự khác biệt lớn, góp phần mang lại môi trường trong lành, cuộc sống an toàn và phát triển bền vững.

Chính vì thế, mỗi học sinh, mỗi người trẻ nên chủ động học hỏi, tuyên truyền và thực hiện các hành động bảo vệ môi trường. Khi ý thức và hành động được kết hợp, chúng ta sẽ tạo ra một môi trường sống xanh – sạch – đẹp, nơi con người và thiên nhiên hài hòa cùng tồn tại, cùng phát triển. Mỗi cây xanh được trồng, mỗi dòng sông được giữ gìn, mỗi hành động ý thức đều là bước đi thiết thực để xây dựng một tương lai tươi sáng cho chính chúng ta và các thế hệ sau.