LÃO HÀ TIỆN

(Trích Kịch Molie – Dịch giả Tuấn Đô)

***

HỒI THỨ NHẤT – LỚP 5

ARPAGÔNG: - Lại đây, Vale. Hai cha con ta đã bầu anh để phân xử xem con gái ta với ta, ai phải.

VALE: - Thưa cụ, đích là cụ rồi, không thể nào cãi được.

ARPAGÔNG: - Anh có biết là chúng ta nói chuyện gì không đã?

VALE: - Không ạ. Nhưng cụ không thể nào trái được, và cụ là lẽ phải mười mươi rồi.

ARPAGÔNG: - Ta định chiều tối nay gả chồng cho nó, lấy một người vừa giầu có, vừa hiểu đời, thế mà con ranh dám nói thẳng vào mặt ta là nó chẳng thèm lấy. Anh bảo thế nào?

VALE: - Cháu bảo thế nào à?

ARPAGÔNG: - Phải.

VALE: - Ờ! Ờ!

ARPAGÔNG: - Sao?

VALE: - Cháu bảo rằng về căn bản thì cháu cũng đồng ý với cụ, và không có lý nào mà cụ lại không phải, nhưng kể ra thì cô cũng không hoàn toàn sai trái và...

ARPAGÔNG: - Thế nào! Quý ngài Anxem là một đám rất đáng trọng vọng; đó là một vị quý tộc có dòng có dõi, hiền hậu, chững chạc, hiểu đời và rất giầu có, lại không còn đứa con nào của vợ trước. Liệu nó còn có thể gặp đám nào hơn nữa không?

VALE: - Đúng thế; nhưng có lẽ cô cũng có thể thưa với cụ rằng như thế cũng hơi gấp gáp quá, và cũng cần phải có ít ra là một chút thời gian để nghe xem lòng mình có thể lựa chiều theo với...

ARPAGÔNG: - Đây là một cơ hội phải nắm lấy rất nhanh không để lỡ. Ở đám này, ta thấy có một cái lợi không thể tìm thấy ở đám nào khác được, là ông ta cam kết lấy nó không cần hồi môn...

VALE: - Không cần hồi môn?

ARPAGÔNG: - Phải.

VALE: - Ôi! Thế thì cháu chả dám nói gì nữa. ấy đấy, thật là một lý lẽ hoàn toàn thuyết phục; phải chịu phép thôi.

ARPAGÔNG: - Như vậy, ta để ra được một món tiền lớn.

VALE: - Cố nhiên rồi, còn ai dám cãi nữa. Kể ra thì cô cũng có thể trình thưa với cụ rằng hôn nhân là một việc trọng đại hơn là người ta tưởng; rằng nó quyết định hạnh phúc cả một đời người và một sự kết giao bền chặt đến chung thân, thì bao giờ cũng phải hết sức thận trọng rồi hãy tiến hành.

ARPAGÔNG: - Không cần hồi môn!

VALE: - Cụ nói đúng quá. Cái điều ấy quyết định tất cả; dĩ nhiên rồi. Cũng có người có thể thưa với cụ rằng trong những trường hợp như thế này, ý hướng của người con gái là một điều cố nhiên cũng nên chú trọng, và sự chênh lệch lớn như vậy về tuổi tác, về tính tình và tâm tư, làm cho một cuộc hôn nhân dễ phát sinh nhiều chuyện chẳng lành.

ARPAGÔNG: - Không cần hồi môn!

VALE: - Ôi! Chà! Thật không còn nói năng vào đâu được, cái đó đành rồi. Con ma nào dám chống đối lại? Không phải là không có rất nhiều người bố ưa chiều ý con gái họ, hơn là quý món tiền họ có thể bỏ ra; họ không muốn hy sinh con vì lợi, và họ chả mưu cầu gì hơn là, trong việc hôn nhân, được vừa đôi phải lứa, làm cho đời sống vợ chồng luôn luôn được thơm tho, đầm ấm và vui vẻ, và...

ARPAGÔNG: - Không cần hồi môn!

VALE: - Đúng quá. Gì mà chả phải câm miệng. Không cần hồi môn - Làm thế nào mà cưỡng nổi cái lý lẽ cứng như vậy!

ARPAGÔNG: (Nói riêng, nhìn về phía sau vườn) - Ấy! Hình như ta nghe thấy có tiếng chó sủa. Hay là có đứa định dòm ngó món tiền của ta chăng? (Nói với Vale) - Cứ ở yên đây nhé, ta trở lại ngay.

(Lão đi vào).                                                                       

(Trích Lão hà tiện, Molie, Hồi thứ nhất, lớp 5)

Xác định tình huống gây cười trong đoạn trích.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: nâng cao ý thức an toàn thông tin cho học sinh.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài:

- Giới thiệu vấn đề: Một số bạn trẻ hiện nay chưa có kỹ năng tự bảo vệ bản thân trước các rủi ro trên Internet.

- Nêu vấn đề cần nghị luận: Ý thức an toàn thông tin cho học sinh là điều cần thiết.

* Thân bài:

- Giải thích vấn đề:

+ Ý thức an toàn thông tin là khả năng nhận biết và phòng tránh các rủi ro trên Internet.

+ Những rủi ro có thể gặp: lừa đảo trực tuyến, rò rỉ thông tin cá nhân, bắt nạt mạng…

- Nguyên nhân:

+ Học sinh chưa được trang bị kiến thức và kỹ năng bảo mật thông tin.

+ Một số bạn trẻ chủ quan, thiếu cảnh giác khi sử dụng Internet.

+ Thiếu sự hướng dẫn từ nhà trường, phụ huynh hoặc các cơ quan chức năng.

- Hậu quả:

+ Mất thông tin cá nhân, tài sản, tiền bạc.

+ Ảnh hưởng đến tinh thần, danh dự và uy tín của học sinh.

+ Gây ra các vấn đề xã hội: xâm phạm quyền riêng tư, bắt nạt mạng…

- Giải pháp:

+ Học sinh: nâng cao nhận thức, bảo vệ thông tin cá nhân, cảnh giác khi sử dụng Internet.

+ Nhà trường: tổ chức các buổi giáo dục về an toàn thông tin, hướng dẫn kỹ năng bảo mật.

+ Phụ huynh: giám sát, hướng dẫn con em sử dụng Internet hợp lý.

+ Cơ quan quản lý: tăng cường pháp luật, xử lý nghiêm các vi phạm trên mạng.

* Kết bài:

- Khẳng định tầm quan trọng của việc nâng cao ý thức an toàn thông tin cho học sinh.

- Kêu gọi học sinh chủ động rèn luyện kỹ năng bảo vệ bản thân trên Internet.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng. 

Bài viết tham khảo

Trong thời đại công nghệ số, Internet trở thành công cụ không thể thiếu trong học tập và sinh hoạt hàng ngày của học sinh. Tuy nhiên, một thực tế đáng lo ngại là nhiều bạn trẻ vẫn thiếu kỹ năng tự bảo vệ bản thân trước những rủi ro trên Internet. Ý thức an toàn thông tin trở nên cực kỳ quan trọng, bởi việc sử dụng mạng mà không cẩn trọng có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng.

An toàn thông tin trên Internet bao gồm việc nhận biết, phòng tránh và xử lý các nguy cơ khi truy cập, chia sẻ dữ liệu hay giao tiếp trực tuyến. Những rủi ro mà học sinh dễ gặp phải là lừa đảo trực tuyến, mất cắp thông tin cá nhân, bị lợi dụng về tiền bạc, danh dự hay tinh thần, thậm chí là đối diện với các hành vi bắt nạt mạng, lan truyền hình ảnh hay thông tin riêng tư trái ý muốn. Nhiều bạn trẻ chưa ý thức được mức độ nguy hiểm của các rủi ro này, vẫn chia sẻ hình ảnh, thông tin cá nhân hoặc tham gia vào các hoạt động trực tuyến một cách thiếu cảnh giác. Thói quen này không chỉ gây tổn hại trực tiếp cho bản thân các em mà còn ảnh hưởng đến gia đình, bạn bè và các mối quan hệ xã hội.

Nguyên nhân dẫn đến thực trạng này xuất phát từ nhiều yếu tố. Đầu tiên, học sinh chưa được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng bảo mật thông tin khi sử dụng Internet. Các em chưa biết cách tạo mật khẩu an toàn, nhận diện các hành vi lừa đảo trực tuyến hay xử lý những tình huống bất ngờ xảy ra khi dữ liệu bị rò rỉ. Một số em còn có tâm lý chủ quan, cho rằng Internet là môi trường “an toàn tuyệt đối” và không cần cẩn trọng. Bên cạnh đó, nhà trường và phụ huynh đôi khi chưa quan tâm đúng mức, chưa có các hướng dẫn cụ thể về an toàn thông tin, khiến học sinh dễ lạc vào những cạm bẫy trên mạng mà không có sự chuẩn bị.

Hậu quả của việc thiếu ý thức an toàn thông tin rất đa dạng và nghiêm trọng. Học sinh có thể bị đánh cắp thông tin cá nhân, mất tiền bạc, gặp tổn thất về danh dự và tinh thần. Một số trường hợp còn dẫn đến việc các em bị lợi dụng, đe dọa hoặc xúc phạm, tạo ra những vấn đề xã hội phức tạp. Khi các em bị mất dữ liệu quan trọng, không chỉ ảnh hưởng đến bản thân mà còn tác động đến uy tín và niềm tin của gia đình, bạn bè. Việc thiếu cảnh giác trong môi trường mạng còn làm gia tăng các hành vi xâm phạm quyền riêng tư, bắt nạt trực tuyến, tạo ra môi trường Internet thiếu lành mạnh và nguy hiểm cho cộng đồng.

Để khắc phục tình trạng này, việc nâng cao ý thức an toàn thông tin cần được thực hiện đồng bộ từ nhiều phía. Học sinh cần tự trang bị kiến thức, rèn luyện kỹ năng nhận diện và phòng tránh rủi ro, bảo mật thông tin cá nhân, cẩn trọng khi tham gia các hoạt động trực tuyến, không chia sẻ dữ liệu nhạy cảm. Nhà trường đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục học sinh về an toàn Internet, tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề, cung cấp kỹ năng xử lý các tình huống nguy hiểm trên mạng. Phụ huynh cần quan tâm, giám sát và hướng dẫn con em sử dụng mạng một cách hợp lý, đảm bảo sự cân bằng giữa học tập, giải trí và an toàn. Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý cần xây dựng và thực thi các quy định, pháp luật nghiêm minh đối với hành vi vi phạm, đồng thời cung cấp các kênh thông tin hướng dẫn học sinh, gia đình nhận diện và phòng tránh rủi ro trên Internet.

Bảo vệ thông tin cá nhân trên Internet là trách nhiệm của mỗi học sinh. Khi biết cảnh giác và áp dụng các biện pháp bảo mật, các em sẽ sử dụng Internet an toàn, hiệu quả cho học tập và cuộc sống. Sự phối hợp giữa học sinh, nhà trường và gia đình sẽ giúp môi trường mạng trở nên lành mạnh, giúp các em phát triển toàn diện.

- Người khôn ngoan, biết lấy lòng người khác chờ đợi, lựa chọn cơ hội tốt để tháo gỡ tình huống khó xử cho cô gái.

- Bản tính tốt đẹp, luôn muốn bảo về người yếu thế.