Văn bản ngữ liệu

HỌC THẦY, HỌC BẠN

Trong cuộc đời mỗi con người, học từ thầy là quan trọng nhất. Nhân dân ta có truyền thống tôn sư trọng đạo, luôn luôn đề cao vai trò của người thầy. Mỗi người trong đời, nếu không có một người thầy hiểu biết, giàu kinh nghiệm truyền thụ, dìu dắt thì khó làm nên một việc gì xứng đáng, dù đó là nghề nông, nghề rèn, nghề khắc chạm, hoặc nghiên cứu khoa học.

Về thời tuổi trẻ của danh họa Lê-ô-na-rơ-đô Đa Vin-chi (người Ý), có câu chuyện kể rằng, cha của cậu thấy con mình có tài năng thiên bẩm về hội họa nên đã cho cậu theo học thầy Ve-rốc-chi-ô, một họa sĩ nổi tiếng. Ngày qua ngày, thầy giao cho cậu một bài tập duy nhất, đó là vẽ những quả trứng. Cậu cảm thấy chán nản và thốt lên: “Vẽ trứng là điều đơn giản nhất trên trái đất này, đến cả một đứa trẻ lên ba cũng có thể làm được”. Thầy Ve- rốc-chi-ô đáp: “Vẽ trứng không hề đơn giản như ta nghĩ, trong một ngàn quả cũng không thể tìm ra hai quả giống hoàn toàn. Thậm chí với một quả trứng, ở những góc độ khác nhau, chúng cũng sẽ trông khác nhau”. Lời nói của thầy giúp cậu nhận ra kim chỉ nam trong sự nghiệp hội họa của mình sau này, đó là phải khổ luyện đến mức thuần thục thì mới có khả năng thể hiện một cách chân thực sự vật trong tranh vẽ. Lê-ô-na-rơ-đô Đa Vin-chi đã trở thành một trong những họa sĩ vĩ đại nhất của nhân loại. Để Lê-ô-na-rơ-đô Đa Vin-chi có thể đạt được thành công ấy, ngoài tài năng thiên bẩm, không thể không nhắc đến sự dẫn dắt của thầy Ve-rốc-chi-5.

Mặt khác, học hỏi từ bạn bè cũng rất cần thiết. Trong cuộc sống, muốn thành đạt, con người còn phải học tập mọi nơi, mọi lúc, học từ bất cứ ai. Thường thì người ta chỉ nhận những “đấng bề trên” là thầy mà không nhận ra những người thầy trong những người bạn cùng lớp, cùng trang lứa, cùng nghề nghiệp của mình. Hơn nữa, việc học từ bạn thuận lợi ở chỗ với bạn bè cùng trang lứa, cùng hứng thú, cùng tâm lí thì việc học hỏi, truyền thụ cho nhau có phần thoải mái, dễ dàng hơn. Có nhiều cách học từ bạn, trong đó, thảo luận nhóm là phương pháp học chủ động, hiệu quả, bởi qua quá trình tương tác, mỗi thành viên trong nhóm đều được học hỏi, tích lũy kinh nghiệm từ các bạn.

(Theo Nguyễn Thanh Tú, Văn biểu cảm - nghị luận,

Trần Đình Sử (CB), NXB Giáo dục, 2001)

 Đoạn trích trên thuộc kiểu văn bản nào?

Theo tác giả, trong cuộc đời mỗi con người, học từ thầy là quan trọng nhất.

Tác giả kể câu chuyện về thời tuổi trẻ của Lê-ô-na-rơ-đô Đa Vin-chi nhằm mục đích: Chứng minh rằng vai trò của người thầy rất quan trọng

- Luận điểm 1: Vai trò của người thầy.

- Luận điểm 2: Vai trò của bạn bè.

à Mối liên hệ: Hai luận điểm làm sáng tỏ luận đề, chứng minh học từ thầy và bạn đều quan trọng.

Người thầy giàu kinh nghiệm, hiểu biết sẽ dẫn dắt, dìu dắt học trò để học trò thành đạt trong nghề nghiệp và cuộc sống.

 Học từ bạn bè giúp việc học thoải mái, dễ dàng hơn, tạo cơ hội học tập chủ động, trao đổi và tích lũy kinh nghiệm lẫn nhau.

- Tự giác học tập, tìm tòi, nghiên cứu kiến thức, luôn có tinh thần ham học hỏi, không ngại khó ngại khổ, không che giấu những điều mình chưa biết hoặc ngần ngại về sự yếu kém của mình mà không dám hỏi thầy, hỏi bạn.

- Biết lắng nghe ý kiến, sự định hướng từ thầy cô, đặc biệt từ các thầy cô hiểu biết, giàu kinh nghiệm giảng dạy. Chủ động trong việc học hỏi bạn bè, tích cực trong các hoạt động học tập cùng bạn như thảo luận nhóm, học theo dự án, qua đó vừa học bạn, vừa thể hiện và nâng cao năng lực của bản thân.

- Việc học hỏi từ thầy cô, bạn bè giúp học sinh hiểu thêm được nhiều kiến thức, rèn luyện thêm được nhiều phẩm chất, năng lực.

- Việc học hỏi từ thầy cô, bạn bè làm tăng thêm tình cảm thân thiết, gắn bó giữa thầy cô và học sinh, giữa bạn bè với nhau.

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: vai trò của người thầy.

c. Hệ thống ý

- Người thầy là người dẫn dắt, truyền thụ kiến thức, kinh nghiệm, rèn luyện phẩm chất cho học trò.

- Thầy giúp học trò nhận ra hướng đi đúng, phát huy năng lực tiềm ẩn.

- Dẫn chứng: Câu chuyện Lê-ô-na-rơ-đô Đa Vin-chi được thầy Ve-rốc-chi-ô dạy vẽ trứng, giúp nhận ra tầm quan trọng của khổ luyện.

- Thầy không chỉ dạy kiến thức mà còn truyền cảm hứng, định hướng tương lai.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Trong cuộc sống, vai trò của người thầy vô cùng quan trọng. Nhân dân ta có truyền thống tôn sư trọng đạo, luôn đề cao người thầy, bởi thầy không chỉ truyền kiến thức mà còn định hướng, dìu dắt học trò trong học tập và cuộc sống. Người thầy giúp học trò nhận ra năng lực tiềm ẩn, khơi dậy đam mê và định hướng đúng đắn cho tương lai. Ví dụ, danh họa Lê-ô-na-rơ-đô Đa Vin-chi từ nhỏ đã được thầy Ve-rốc-chi-ô giao bài tập vẽ trứng. Qua sự hướng dẫn kiên nhẫn và lời dạy về khổ luyện, Lê-ô-na-rơ-đô nhận ra rằng chỉ khi rèn luyện đến mức thuần thục mới thể hiện được sự vật một cách chân thực. Nhờ vậy, cậu đã trở thành một họa sĩ vĩ đại của nhân loại. Điều này cho thấy ngoài tài năng, sự dẫn dắt của người thầy là yếu tố không thể thiếu để học trò thành công. Vì vậy, mỗi người cần biết trân trọng, học hỏi và lắng nghe thầy, bởi thầy chính là người soi đường, định hướng và góp phần quan trọng trong hành trình trưởng thành của mỗi con người.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: quan điểm “Kết nối yêu thương để nhà luôn là nơi đồng nghĩa với niềm vui và sự bình yên”.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài:

- Dẫn dắt, nêu vấn đề

- Ý kiến về vấn đề

* Thân bài

v Giải thích:

+ Nhà: nơi các thành viên trong gia đình sinh sống, quây quần, được yêu thương chăm sóc; là tổ ấm của mỗi người.

+ Kết nối yêu thương: là hành động, là những cách cư xử thể hiện tình cảm yêu thương, sự quan tâm, thấu hiểu giữa các thành viên trong gia đình.

=> Mỗi người cần có những hành động, cách cư xử thể hiện tình cảm, vun đắp hạnh phúc gia đình, để gia đình thực sự là nơi đem đến niềm vui, sự bình an cho mỗi thành viên.

v Biểu hiện:

+ Yêu thương, quan tâm, thấu hiểu các thành viên trong gia đình

+ Sống có trách nhiệm với mình và mọi người

+ Luôn trân trọng mái ấm gia đình…

- Ý nghĩa:

+ Từ mái ấm gia đình, mỗi người được nuôi dưỡng, trưởng thành

+ Gia đình là điểm tựa, là bến bờ

+ Gia đình mang cho ta niềm vui, hạnh phúc, bình an…

(Lấy dẫn chứng phù hợp: Vợ chồng nhà bác học Maricurie…)

- Liên hệ bản thân trong việc kết nối yêu thương trong gia đình mình (lấy lí lẽ và bằng chứng trong cuộc sống hằng ngày)

v Mở rộng: phê phán những người không biết trân trọng tình thân, sẵn sàng từ bỏ/ làm tan vỡ hạnh phúc gia đình…

* Kết bài:

- Khẳng định vấn đề

- Nêu bài học hành động cụ thể.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Trong cuộc sống, mỗi người đều cần một nơi để trở về sau những vất vả, đó chính là mái nhà. Gia đình không chỉ là chỗ trú ngụ về vật chất mà còn là điểm tựa tinh thần, nơi ta tìm thấy sự an ủi, sẻ chia và yêu thương. Thế nhưng, hạnh phúc trong gia đình không phải tự nhiên mà có, nó được xây dựng từ sự quan tâm, thấu hiểu và gắn bó giữa các thành viên. Chính vì vậy, quan điểm “Kết nối yêu thương để nhà luôn là nơi đồng nghĩa với niềm vui và sự bình yên” là một lời nhắc nhở sâu sắc về trách nhiệm và tình cảm của mỗi người đối với mái ấm của mình.

“Nhà” là nơi các thành viên cùng chung sống, quây quần, được yêu thương chăm sóc, là tổ ấm thiêng liêng của mỗi người. “Kết nối yêu thương” là những hành động, những cách cư xử thể hiện tình cảm, sự quan tâm và thấu hiểu giữa các thành viên trong gia đình. Như vậy, mỗi người cần có hành động cụ thể để vun đắp hạnh phúc gia đình, để ngôi nhà thực sự trở thành chốn bình yên, mang lại niềm vui cho tất cả.

Biểu hiện của sự kết nối yêu thương thể hiện ở nhiều phương diện. Đó là tình yêu thương, sự quan tâm và thấu hiểu lẫn nhau trong cuộc sống hàng ngày; là việc mỗi người sống có trách nhiệm với bản thân và gia đình; là sự trân trọng, giữ gìn mái ấm bằng những hành động thiết thực. Những bữa cơm sum họp, những lời hỏi han, động viên nhau trong lúc khó khăn đều góp phần làm nên niềm vui và sự bình yên của gia đình.

Ý nghĩa của sự kết nối yêu thương vô cùng to lớn. Gia đình là cái nôi nuôi dưỡng mỗi người khôn lớn và trưởng thành. Gia đình cũng là điểm tựa, là bến bờ để ta quay về sau những giông bão cuộc đời. Chính sự gắn bó yêu thương sẽ đem đến cho ta hạnh phúc, niềm vui và sự bình an. Chẳng hạn, vợ chồng nhà bác học Curie đã luôn đồng hành, yêu thương, động viên nhau trong cuộc sống và sự nghiệp, để rồi cùng tạo nên những thành tựu vĩ đại.

Bản thân em cũng luôn cố gắng kết nối yêu thương trong gia đình: phụ giúp cha mẹ công việc nhỏ, nhường nhịn và sẻ chia cùng anh chị em, biết lắng nghe và quan tâm đến mọi người. Em nhận thấy, chính những điều giản dị ấy đã giúp bầu không khí gia đình luôn ấm áp và hạnh phúc. Ngược lại, trong xã hội vẫn còn có những người không trân trọng tình thân, ích kỷ, thờ ơ, thậm chí làm tan vỡ hạnh phúc gia đình – đó là những hành động đáng phê phán.

Quan điểm “Kết nối yêu thương để nhà luôn là nơi đồng nghĩa với niềm vui và sự bình yên” vì thế mang ý nghĩa vô cùng sâu sắc. Mỗi người cần ý thức trân trọng, giữ gìn và bồi đắp yêu thương trong gia đình bằng những hành động thiết thực. Khi biết sống vì nhau, mái nhà sẽ mãi là nơi chở che, là bến đỗ bình an và hạnh phúc nhất của mỗi con người.