NỮ OA TẠO RA LOÀI NGƯỜI

Khi ấy, trời đất mới sinh, đã có cây cỏ, muôn thú mà chưa có loài người. Thế giới giống như một bức tranh buồn tẻ. Đi giữa thế giới hoang sơ, buồn tẻ ấy là vị đại thiên thần, chính là Nữ Oa. Lúc ấy, bà cảm thấy buồn chán, cô độc bèn nghĩ rằng cần phải tạo ra một cái gì đó cho thế giới này thêm vui tươi, giàu sức sống. Bà nghĩ ngợi hồi lâu, rồi đến bên đầm nước, lấy bùn đất màu vàng bên bờ đầm, trộn nhuyễn với nước, mô phỏng theo hình dáng của mình in bóng trên mặt nước mà nặn thành đồ vật xinh xắn, đáng yêu.

Lạ thay, vừa đặt xuống mặt đất, đồ vật xinh xắn ấy bỗng dưng có sức sống, cất tiếng nói trong trẻo, nhảy múa, vui đùa. Đồ vật xinh xắn ấy gọi là “Người”. “Người” được bàn tay nữ thần tạo ra, không giống các loài muông thú bởi được mô phỏng từ hình dáng của vị nữ thần. Nữ Oa vô cùng thích thú, hài lòng về sản phẩm do mình vừa tạo ra, bèn tiếp tục dùng đất bùn màu vàng hòa nhuyễn với nước nhào nặn ra rất nhiều người, trai có, gái có. Nhìn những con người vui đùa, cười nói xung quanh mình, Nữ Oa cảm thấy vui vẻ hẳn lên, không còn cô độc, buồn bã nữa.

Nhưng mặt đất hoang sơ vô cùng rộng lớn, bà làm việc không ngừng nghỉ trong một thời gian rất lâu mà mặt đất vẫn trống trải. Bà cứ miệt mài làm việc, làm tới lúc mỏi mệt lắm rồi mà mặt đất vẫn trống trải quá. Bà bèn nghỉ ra một cách, lấy một sợi dây, nhúng vào trong nước bùn, vung lên khắp phía. Người thì bảo bà dùng một sợi dây thừng, nhưng hồi đó làm gì có dây thừng, có lẽ bà đã dùng một sợi dây lấy từ một loài cây dây leo. Khi bà vung sợi dây dính đầy thứ bùn từ đất vàng đó lên, các giọt bùn đất màu vàng bắn đi khắp nơi, rơi xuống đất liền biến thành người, cười nói, chạy nhảy. Thế là mặt đất trở nên đông đúc bao nhiêu là người.

(Trích “Nữ Oa” (Thần thoại Trung Quốc), Dương Tuấn Anh (sưu tầm, tuyển chọn) NXB Giáo dục VN, 2009).

Xác định nhân vật chính của truyện.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 500 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản phần đọc hiểu “Nữ Oa tạo ra loài người”.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu khái quát về thần thoại Nữ Oa tạo ra loài người (xuất xứ, nội dung chính).

- Dẫn vào vấn đề: Giá trị nội dung và nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm.

* Thân bài:

1. Giá trị nội dung

- Lí giải nguồn gốc loài người:

+ Con người sinh ra từ bàn tay sáng tạo của Nữ Oa bằng đất bùn vàng.

+ Tạo nên sự phong phú, đông vui cho thế giới, thể hiện cách lý giải ngây thơ nhưng giàu trí tưởng tượng của người xưa.

- Ca ngợi vẻ đẹp của Nữ Oa:

+ Nữ Oa hiện lên với tấm lòng nhân ái, khao khát mang đến niềm vui, sự sống cho vạn vật.

+ Trí tuệ, sáng tạo: từ nặn bằng tay đến vung dây bùn để tạo ra nhiều người hơn, thể hiện tư duy sáng tạo phong phú.

- Tư tưởng nhân văn sâu sắc:

+ Con người được tạo ra từ bàn tay của thần, mang dáng hình của thần => đề cao giá trị, phẩm chất của con người.

+ Thể hiện khát vọng của người xưa về một cuộc sống đông vui, hạnh phúc, đoàn kết.

2. Giá trị nghệ thuật

- Yếu tố tưởng tượng, kì ảo:

+ Bùn đất biến thành con người, sợi dây bùn vung lên tạo nên sự sống.

+ Hình ảnh kì vĩ, huyền ảo làm giàu trí tưởng tượng cho người đọc.

- Ngôn ngữ giản dị, giàu sức gợi hình, gợi cảm:

+ Hình ảnh Nữ Oa, con người, giọt bùn vàng, sợi dây… sinh động, gần gũi.

- Cốt truyện đơn giản, kết cấu chặt chẽ:

+ Diễn biến theo trình tự thời gian, dễ hiểu, giàu sức hấp dẫn.

3. Bài học, liên hệ

- Con người cần trân trọng sự sống, yêu thương nhau, đoàn kết để xây dựng cuộc sống tốt đẹp.

- Bồi dưỡng trí tưởng tượng, sự sáng tạo, niềm tin vào cái đẹp, cái thiện trong cuộc sống.

* Kết bài:

- Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Nữ Oa tạo ra loài người.

- Mở rộng: Vai trò của thần thoại trong kho tàng văn học dân gian – phản ánh ước mơ, trí tưởng tượng và khát vọng chinh phục tự nhiên của con người thời cổ đại.

Bài viết tham khảo

Thần thoại là một trong những thể loại văn học dân gian ra đời sớm nhất, phản ánh nhận thức, tình cảm và ước mơ của người xưa về thế giới, con người và các vị thần. Truyện Nữ Oa tạo ra loài người không chỉ giúp lý giải nguồn gốc loài người mà còn thể hiện khát vọng về sự sống hạnh phúc, đông vui trên trái đất, đồng thời mang nhiều giá trị nghệ thuật đặc sắc.

Về nội dung, truyện giải thích một cách độc đáo về nguồn gốc loài người. Con người trong truyện được sinh ra từ bàn tay sáng tạo của Nữ Oa bằng bùn đất màu vàng. Điều đó phản ánh quan niệm ngây thơ nhưng giàu trí tưởng tượng của người xưa: loài người không tự nhiên sinh ra mà được thần linh tạo tác. Qua hình tượng Nữ Oa, tác giả dân gian ca ngợi vẻ đẹp và tấm lòng nhân ái của vị nữ thần. Nữ Oa không chỉ sáng tạo mà còn tràn đầy tình yêu thương, khát vọng mang lại sự sống, niềm vui và hạnh phúc cho muôn loài. Hình ảnh Nữ Oa miệt mài nặn người, rồi sáng tạo ra cách vung dây bùn để làm ra thật nhiều người thể hiện trí tuệ, sự sáng tạo và cả tấm lòng mong mỏi thế giới thêm đông vui, ấm áp. Truyện cũng gửi gắm tư tưởng nhân văn sâu sắc: con người được sinh ra từ hình dáng của thần linh, vì thế mang trong mình giá trị cao quý, cần được trân trọng, yêu thương.

Về nghệ thuật, Nữ Oa tạo ra loài người mang đầy đủ đặc trưng của thể loại thần thoại. Truyện sử dụng yếu tố tưởng tượng, kỳ ảo như bùn đất biến thành người, sợi dây bùn vung lên khắp nơi tạo ra muôn người, mang đến màu sắc huyền ảo, kỳ vĩ, khơi gợi trí tưởng tượng phong phú. Ngôn ngữ truyện giản dị, giàu sức gợi hình, gợi cảm với các hình ảnh gần gũi như bùn đất, sợi dây, đầm nước… Cốt truyện đơn giản, kết cấu chặt chẽ, diễn biến theo trình tự thời gian rõ ràng giúp người đọc dễ theo dõi, cảm nhận. Chính sự kết hợp hài hòa giữa nội dung nhân văn và nghệ thuật độc đáo đã tạo nên sức sống bền bỉ cho câu chuyện trong lòng người đọc nhiều thế hệ.

Qua truyện, người đọc có thể rút ra bài học sâu sắc: cần trân trọng sự sống, trân trọng tình yêu thương và đoàn kết để cùng nhau xây dựng cuộc sống hạnh phúc. Đồng thời, câu chuyện khơi dậy trí tưởng tượng, óc sáng tạo và niềm tin vào cái đẹp, cái thiện trong cuộc sống.

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Cảm nhận về vẻ đẹp và ý nghĩa của hình tượng Nữ Oa.

- Hệ thống ý: Hình tượng Nữ Oa:

+ Vẻ đẹp tình cảm: Tấm lòng nhân ái, khao khát mang đến sự sống và niềm vui cho thế giới.

+ Vẻ đẹp trí tuệ và sáng tạo: Nghĩ ra nhiều cách để tạo ra loài người, từ nặn bằng tay đến vung dây bùn.

+ Ý nghĩa: Biểu tượng cho khát vọng sáng tạo, lòng yêu thương và tinh thần nhân văn của con người thời cổ đại.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ bài thơ để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ suy nghĩ, cảm nhận về vẻ đẹp và ý nghĩa của hình tượng Nữ Oa.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Đoạn trích Nữ Oa tạo ra loài người kể về quá trình vị nữ thần Nữ Oa sáng tạo ra con người từ bùn đất vàng để làm cho thế giới trở nên sinh động, đông vui hơn. Hình tượng Nữ Oa hiện lên với vẻ đẹp nhân ái và khao khát sáng tạo mãnh liệt. Bà yêu thương cuộc sống, không muốn thế giới chỉ có cây cỏ và muông thú mà thiếu vắng tiếng cười nói của con người. Nữ Oa kiên trì, miệt mài tạo ra loài người bằng đôi tay khéo léo, rồi sáng tạo ra cách vung dây bùn để có thể làm ra thật nhiều người hơn. Điều đó cho thấy trí tuệ và tình yêu thương của bà với thế gian rộng lớn này. Thần thoại sử dụng nhiều chi tiết kì ảo, giàu trí tưởng tượng như những giọt bùn hóa thành người, khiến câu chuyện vừa lí giải nguồn gốc loài người vừa thể hiện ước mơ của nhân loại về một cuộc sống đông vui, ấm áp tình người. Qua đó, Nữ Oa trở thành biểu tượng cho tình yêu thương và sức sáng tạo của con người thời cổ đại.