DẢI ĐỒNG BẰNG THƯƠNG NHỚ

(Đoàn Tuấn)

Những cái huyệt tôi đào trong rừng sâu

Giờ hóa thành dòng sông yên ả.

 

Những nấm mồ đắp đêm mưa tầm tã

Thành triền núi cao không lên được bao giờ.

    

Nơi đồng đội căng tăng và mắc võng

Thành những làng quê xa phủ sương mờ.

 

Ơi ! chiến trường xưa!

Đã trở thành miền quê thiêng thanh khiết

Trời và đất,

Núi và sông,

Xanh mênh mang bất diệt

Bao nặng nhọc máu xương để xanh thẳm dịu dàng.

 

Tôi sẽ về, sẽ về lại mùa xuân

Dải đồng bằng suốt đời tôi thương nhớ.

                                  (https://leminhquoc.vn/tho/tap-tho/643-dat-ben-ngoai-to-quoc.html)

Văn bản trên được viết theo thể thơ nào?

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Trình bày suy nghĩ về cách ứng xử và trách nhiệm của thế hệ trẻ ngày nay đối với quá khứ lịch sử đấu tranh dựng và giữ nước của dân tộc.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu đoạn thơ “Dải đồng bằng thương nhớ” của Đoàn Tuấn: gợi lại hình ảnh chiến trường xưa – nơi máu xương người lính hóa thành non sông yên bình hôm nay.

- Dẫn vào vấn đề: Cách ứng xử và trách nhiệm của thế hệ trẻ ngày nay đối với quá khứ lịch sử đấu tranh dựng và giữ nước.

* Thân bài:

a. Giải thích vấn đề

- Quá khứ lịch sử đấu tranh dựng và giữ nước là những trang vàng dân tộc – nơi hội tụ tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường, lòng hi sinh của các thế hệ đi trước.

- Cách ứng xử và trách nhiệm của thế hệ trẻ là thái độ, nhận thức và hành động cụ thể trong việc gìn giữ, tiếp nối, và phát huy giá trị tinh thần của lịch sử ấy.

b. Bàn luận và phân tích

- Ý nghĩa của việc trân trọng quá khứ:

+ Quá khứ là nền tảng của hiện tại và tương lai.

+ Mỗi tấc đất, mỗi mùa xuân yên bình hôm nay là kết quả của bao “nặng nhọc máu xương để xanh thẳm dịu dàng”.

+ Nhớ về quá khứ không phải để bi lụy, mà để sống có lý tưởng, có trách nhiệm.

- Cách ứng xử đúng đắn của thế hệ trẻ đối với quá khứ:

+ Nhận thức đúng đắn: Hiểu rõ giá trị của độc lập, tự do; hiểu rằng hòa bình hôm nay được đổi bằng máu xương của cha anh.

+ Biết ơn và tri ân: Tham gia các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, hướng về cội nguồn, thăm di tích, nghĩa trang liệt sĩ, tìm hiểu lịch sử dân tộc.

+ Hành động thiết thực:

++ Nỗ lực học tập, rèn luyện để trở thành công dân có ích.

++ Giữ gìn chủ quyền đất nước, bảo vệ văn hóa dân tộc.

++ Đấu tranh với các biểu hiện xuyên tạc lịch sử, thờ ơ, vô cảm.

- Phê phán

+ Một bộ phận giới trẻ thờ ơ với lịch sử, thiếu hiểu biết, bị cuốn vào đời sống vật chất, coi nhẹ giá trị truyền thống.

+ Có người tiếp nhận sai lệch về quá khứ, bị ảnh hưởng bởi thông tin sai trên mạng xã hội.

- Mở rộng, liên hệ

+ Nhiều tấm gương thanh niên ngày nay biết sống đẹp, có trách nhiệm với Tổ quốc: tình nguyện viên vùng biên giới, các chiến sĩ trẻ nơi hải đảo, sinh viên tham gia dự án bảo tồn văn hóa, lịch sử...

c. Bài học nhận thức và hành động

- Cần xây dựng lý tưởng sống cao đẹp, nuôi dưỡng lòng yêu nước bằng việc làm cụ thể.

- Tự hào về lịch sử dân tộc, đồng thời nỗ lực viết tiếp những trang sử mới bằng tri thức, sáng tạo và tinh thần nhân ái.

* Kết bài:

- Khẳng định lại ý nghĩa của vấn đề: Lòng biết ơn và trách nhiệm với lịch sử là biểu hiện của nhân cách, là cội nguồn sức mạnh dân tộc.

- Mỗi người trẻ cần sống xứng đáng với những “dải đồng bằng thương nhớ” – nơi in dấu máu xương cha anh, để quá khứ mãi xanh trong hòa bình hôm nay.

Bài viết tham khảo

Đọc đoạn thơ “Dải đồng bằng thương nhớ” của Đoàn Tuấn, ta như nghe vang vọng âm hưởng của một thời máu lửa, nơi quá khứ và hiện tại hòa vào nhau trong nỗi niềm tri ân. Từ những “huyệt tôi đào trong rừng sâu”, “những nấm mồ đắp đêm mưa tầm tã”, giờ đây đất nước đã hóa thành “dòng sông yên ả”, “miền quê thiêng thanh khiết”. Máu xương của cha anh đã tưới lên non sông để có được hòa bình hôm nay. Trước quá khứ hào hùng ấy, thế hệ trẻ cần có cách ứng xử đúng đắn và trách nhiệm sâu sắc với lịch sử dân tộc.

Quá khứ đấu tranh dựng và giữ nước là tài sản tinh thần vô giá mà dân tộc Việt Nam tích tụ qua hàng nghìn năm. Đó không chỉ là những chiến công hiển hách mà còn là biểu tượng của lòng yêu nước, tinh thần bất khuất, khát vọng tự do của cả một dân tộc nhỏ bé mà kiên cường. Bởi vậy, thái độ của thế hệ trẻ hôm nay đối với quá khứ không thể chỉ dừng lại ở cảm xúc tự hào mà phải được thể hiện bằng hành động cụ thể – bằng trách nhiệm của những người đang tiếp nối con đường cha anh.

Trước hết, người trẻ cần nhận thức sâu sắc rằng, hòa bình không tự nhiên mà có. Sau những ngày tháng đạn bom là máu xương, nước mắt và cả những hi sinh thầm lặng. Sự biết ơn phải trở thành thái độ sống, thể hiện qua việc tìm hiểu lịch sử, tri ân người có công, bảo vệ và phát huy giá trị truyền thống. Nhưng hơn thế, trách nhiệm của thế hệ trẻ là phải tiếp bước cha anh bằng tri thức, bản lĩnh và khát vọng cống hiến. Sống có lý tưởng, học tập tốt, lao động sáng tạo, giữ gìn chủ quyền lãnh thổ và bản sắc văn hóa – đó chính là cách ứng xử đẹp nhất đối với lịch sử.

Bên cạnh đó, cần phê phán lối sống thờ ơ, vô cảm, coi nhẹ lịch sử của một bộ phận giới trẻ hiện nay. Sự hời hợt ấy khiến con người dễ đánh mất gốc rễ tinh thần và niềm tự hào dân tộc. Lịch sử không chỉ nằm trong sách giáo khoa, mà còn trong từng nếp nhà, từng tấc đất, từng người mẹ, người cha đã hi sinh vì Tổ quốc.

Nhìn lại, ta càng thấm thía lời nhắn gửi của nhà thơ Đoàn Tuấn: “Tôi sẽ về, sẽ về lại mùa xuân – Dải đồng bằng suốt đời tôi thương nhớ.” Quá khứ đã hóa thành mùa xuân bất tận, là nguồn cội cho tương lai. Bởi vậy, mỗi người trẻ hôm nay cần sống có ước mơ, có lý tưởng, biết tri ân và hành động để giữ gìn non sông này mãi xanh thẳm, dịu dàng như trong thơ.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Trình bày suy nghĩ về lòng biết ơn và trân trọng những hy sinh của thế hệ cha anh trong chiến tranh.

- Hệ thống ý:

+ Chiến tranh đã cướp đi biết bao xương máu, nước mắt; để có được hòa bình, bao thế hệ đã ngã xuống.

+ Như trong đoạn thơ, những “huyệt trong rừng sâu”, “nấm mồ đắp đêm mưa tầm tã” đã hóa thành “dòng sông yên ả”, “triền núi xanh mênh mang” – biểu tượng cho sự hồi sinh từ máu xương người lính.

+ Vì thế, người hôm nay cần sống biết ơn – không chỉ bằng lời nói, mà bằng hành động: học tập, lao động, cống hiến, giữ gìn hòa bình và bảo vệ Tổ quốc.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ bài thơ để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ suy nghĩ về lòng biết ơn và trân trọng những hy sinh của thế hệ cha anh trong chiến tranh.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Đọc đoạn thơ “Dải đồng bằng thương nhớ” của Đoàn Tuấn, ta cảm nhận sâu sắc lòng biết ơn vô hạn với thế hệ cha anh đã ngã xuống cho Tổ quốc. Những “huyệt trong rừng sâu”, “nấm mồ đắp đêm mưa tầm tã” giờ hóa thành “dòng sông yên ả”, “triền núi cao” – thiên nhiên và quê hương hôm nay được tưới tắm bằng máu xương người lính. Hình ảnh ấy nhắc nhở ta phải biết trân trọng hòa bình, trân trọng từng tấc đất, từng mùa xuân mà họ đã đánh đổi bằng cả tuổi thanh xuân. Biết ơn không chỉ là nhớ về quá khứ, mà còn là sống tốt trong hiện tại – học tập, cống hiến, xây dựng đất nước xứng đáng với hy sinh của cha anh. Trái lại, sự thờ ơ, vô cảm với quá khứ là biểu hiện của lối sống lạnh lùng, vô trách nhiệm. Lòng biết ơn giúp con người sống nhân hậu hơn, gắn bó hơn với quê hương, với dân tộc. Bởi nhờ có những người đã ngã xuống, chúng ta mới có được “dải đồng bằng suốt đời thương nhớ” – miền đất yên bình hôm nay.