NHỮNG CÂY CẦU BẮC QUA SÔNG HỒNG CỦA HÀ NỘI

(Trích)

Sông Hồng là con sông lớn, vào thuở Thăng Long, Đông Đô, chỉ có thể dùng đò qua sông. Khi quân Thanh sang xâm lược nước ta, cầu bắc qua sông vẫn chỉ là một cây cầu phao.

CẦU LONG BIÊN

Cầu Long Biên là cây cầu thép đầu tiên bắc qua sông Hồng nối hai quận Hoàn Kiếm với quận Long Biên của Hà Nội, do Pháp xây dựng (1898-1902), đặt tên là cầu Paul Doumer, theo tên của Toàn quyền Đông Dương hồi đó. Dân gian còn gọi là cầu sông Cái hay cầu Bồ Đề (vì được bắc qua bến Bồ Đề thuộc huyện Gia Lâm).

Cho đến khi động thổ, nhiều người vẫn còn nghi ngờ: “Một con sông rộng như eo biển, sâu đến 20 m nước, mùa mưa lũ nước dâng cao hơn 8 m làm vỡ cả đê điều. Lòng sông lại luôn chuyển đổi bên lở bên bồi thì làm sao chế ngự nổi để bắc được cây cầu qua dòng nước hung dữ bất kham ấy!”

Người ta phải tuyển mộ hơn 3.000 công nhân bản xứ và một đội ngũ khoảng 40 giám đốc, kĩ sư, chuyên gia và đốc công người Pháp để điều hành công việc. Vật liệu xây cầu đã dùng đến 30.000 m3 đá và kim loại (5.600 tấn thép cán, 137 tấn gang, 165 tấn sắt, 7 tấn chì). Tổng số tiền thực chi lên tới 6.200.000 franc Pháp bấy giờ.

Cầu được khánh thành ngày 28-2-1902, có sự hiện diện c ủa vua Thành Thái và Toàn quyền Paul Doumer.

Vào thời điểm bấy giờ, cây cầu này chiếm vị trí dài thứ hai trên thế giới, sau cầu Brooklyn bắc qua sông East - River của Mĩ.

Trong chiến tranh, cầu Long Biên bị bắn phá nặng nề.

Cầu Long Biên đã hoàn thành sứ mệnh làm “đầu cầu” giao thông nối liền Thủ đô với các tuyến đường lên miền núi phía bắc và miền biển phía đông. Do cầu đã cũ và hỏng, có dự kiến dỡ bỏ cây cầu đi. Nhưng ý định ấy bị dư luận phản đối và hiện cầu Long Biên đang được sửa chữa, bảo tồn, như một kí ức vật thể của lịch sử Hà Nội cần được lưu giữ.

Với trình độ kĩ thuật và công nghệ hiện nay, trong thời gian ngắn, trên sông Hồng đã ra đời một loạt cây cầu hiện đại.

CẦU THĂNG LONG

Cầu Thăng Long bắc qua sông Hồng nối trung tâm Hà Nội với đường cao tốc Thăng Long - Nội Bài, Cảng hàng không quốc tế Nội Bài. Đây được coi là công trình thế kỉ 20, biểu tượng cho tình hữu nghị Việt Nam - Liên bang Xô viết.

Cầu có kết cấu giàn thép, chiều dài hơn 3.250 m, gồm hai tầng, 25 nhịp phần chính và 46 nhịp cầu đường dẫn của đường sắt và đường dành cho xe thô sơ.

Cầu được khởi công xây dựng năm 1974, khánh thành vào tháng 5-1985. Hiện nay, cầu Thăng Long là một trong những cây cầu sắt dài nhất của Hà Nội, bắt đầu từ địa phận quận Bắc Từ Liêm nối sang địa phận huyện Mê Linh.

CẦU CHƯƠNG DƯƠNG

Những năm 80 của thế kỉ 20, cả Hà Nội chỉ có cầu Long Biên để qua lại sông Hồng. Do làn đường ô tô quá nhỏ nên cảnh ách tắc luôn xảy ra, và cũng vì thế cầu Long Biên được mệnh danh là “cây cầu dài nhất thế giới” do phải mất nhiều tiếng đồng hồ xe cộ mới qua được. Trong khi đó, cầu Thăng Long còn đang dở dang và dù có xong thì cũng không chia sẻ được nhiều do quá xa trung tâm. Do vậy, chủ trương ban đầu là làm tạm một cầu treo. Nhưng với quyết tâm vượt qua mọi khó khăn, các kĩ sư và công nhân Việt Nam đã tự thiết kế và xây dựng được một cây cầu sắt đàng hoàng chỉ mất một năm chín tháng, hoàn thành vào ngày 30-6-1985.

(Nguyễn Như Mai, Nguyễn Huy Thắng, Nguyễn Quốc Tín, Dạt dào sông nước, NXB Kim Đồng, 2015)

Phương thức biểu đạt chính trong văn bản trên là gì?

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của những công trình biểu tượng đối với lịch sử và đời sống tinh thần của con người Việt Nam.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu ngữ liệu: Văn bản “Những cây cầu bắc qua sông Hồng của Hà Nội” kể lại quá trình ra đời của những cây cầu gắn liền với lịch sử và sự phát triển của Thủ đô.

- Dẫn đến vấn đề nghị luận: Những công trình biểu tượng như cầu Long Biên, Thăng Long hay Chương Dương không chỉ là thành tựu kỹ thuật mà còn mang giá trị văn hóa, tinh thần, góp phần định hình bản sắc Việt Nam.

* Thân bài:

a. Giải thích vấn đề

- Công trình biểu tượng: là những công trình kiến trúc mang giá trị lịch sử, nghệ thuật hoặc tinh thần, gắn liền với ký ức và niềm tự hào của cộng đồng.

- Ý nghĩa của chúng: không chỉ phục vụ đời sống vật chất mà còn nuôi dưỡng tinh thần, kết nối quá khứ – hiện tại – tương lai của dân tộc.

b. Phân tích – bàn luận

- Thứ nhất, những công trình ấy là chứng nhân của lịch sử.

+ Cầu Long Biên ghi dấu thời Pháp thuộc, là minh chứng cho trình độ kỹ thuật đầu thế kỷ XX, đồng thời gắn liền với bao biến cố chiến tranh và ký ức Hà Nội xưa.

+ Cầu Thăng Long thể hiện bước tiến của Việt Nam trong thời kỳ hợp tác quốc tế, là biểu tượng cho tình hữu nghị Việt – Xô.

+ Cầu Chương Dương khẳng định bản lĩnh tự chủ, sáng tạo của người Việt, khi các kỹ sư trong nước tự thiết kế và thi công.

- Thứ hai, công trình biểu tượng góp phần bồi đắp bản sắc văn hóa và niềm tự hào dân tộc.

+ Mỗi cây cầu không chỉ nối liền đôi bờ sông mà còn nối liền quá khứ với hiện tại, biểu trưng cho ý chí, nghị lực và khát vọng vươn lên.

+ Giữa nhịp sống hiện đại, những cây cầu vẫn gợi nhắc con người về cội nguồn, về những giá trị không phai nhòa.

- Thứ ba, công trình biểu tượng có giá trị nhân văn sâu sắc.

+ Chúng phản ánh lao động, trí tuệ và tình yêu quê hương của con người.

+ Việc bảo tồn và gìn giữ những công trình ấy là cách ta tri ân quá khứ và nuôi dưỡng tâm hồn hướng về cái đẹp, cái bền vững.

c. Phản đề – mở rộng

- Trong thực tế, có nơi chỉ chú trọng phát triển kinh tế mà quên bảo tồn các giá trị biểu tượng văn hóa, khiến nhiều công trình cũ bị phá bỏ hoặc xuống cấp.

- Cần nhìn nhận đúng đắn rằng: một đất nước hiện đại không thể tách rời lịch sử và ký ức của mình.

* Kết bài:

- Khẳng định lại: Những công trình biểu tượng như cầu Long Biên, Thăng Long, Chương Dương là minh chứng sống động cho sức mạnh và tâm hồn Việt Nam.

- Liên hệ bản thân: Mỗi người cần có ý thức trân trọng, bảo tồn và phát huy giá trị của các công trình ấy – bởi đó chính là cách chúng ta gìn giữ linh hồn của đất nước.

Bài viết tham khảo

Văn bản “Những cây cầu bắc qua sông Hồng của Hà Nội” gợi ra trong ta niềm xúc động về những công trình đã làm nên diện mạo và tâm hồn của Thủ đô. Từ những cây cầu như Long Biên, Thăng Long hay Chương Dương, ta nhận ra rằng: những công trình biểu tượng không chỉ là thành tựu của kỹ thuật, mà còn là kết tinh của lịch sử, văn hóa và tinh thần con người Việt Nam qua từng thời kỳ.

Những công trình biểu tượng là những dấu ấn vật chất mang trong mình giá trị tinh thần sâu sắc. Chúng phản chiếu trình độ phát triển của xã hội, đồng thời lưu giữ những ký ức và cảm xúc của cộng đồng. Với người Hà Nội nói riêng và người Việt Nam nói chung, mỗi cây cầu bắc qua sông Hồng là một chứng nhân của thời gian. Cầu Long Biên, được xây dựng hơn một thế kỷ trước, là minh chứng cho kỹ thuật cầu đường thời Pháp thuộc, nhưng vượt lên trên giá trị vật chất, nó đã trở thành biểu tượng của Hà Nội xưa – nơi ghi dấu bom đạn chiến tranh, nơi lưu giữ những kỷ niệm của bao thế hệ. Cầu Thăng Long, công trình thế kỷ XX, lại thể hiện bước tiến vượt bậc của đất nước sau chiến tranh, là biểu tượng cho tình hữu nghị Việt Nam – Liên Xô và khát vọng hội nhập, vươn lên. Còn cầu Chương Dương là niềm tự hào về trí tuệ Việt: chỉ trong chưa đầy hai năm, những kỹ sư và công nhân Việt Nam đã tự thiết kế và thi công, chứng minh bản lĩnh và khả năng sáng tạo của dân tộc.

Những cây cầu ấy không chỉ nối liền hai bờ sông, mà còn nối liền quá khứ với hiện tại, con người với thiên nhiên, văn hóa truyền thống với hiện đại. Chúng là biểu tượng cho ý chí chinh phục và tinh thần bền bỉ của người Việt – những con người luôn vươn lên từ gian khó để kiến tạo tương lai. Trong nhịp sống đô thị hối hả hôm nay, khi nhiều công trình mới mọc lên, những cây cầu cũ như Long Biên vẫn được giữ lại, bởi đó là “ký ức vật thể” của lịch sử, là linh hồn của thành phố. Giữ gìn chúng không chỉ là bảo tồn kiến trúc, mà còn là cách ta gìn giữ niềm tự hào dân tộc, lòng biết ơn đối với những thế hệ đã đổ mồ hôi, công sức và cả máu xương để tạo nên.

Một đất nước hiện đại không thể chỉ có những tòa nhà cao tầng, mà phải có cả những công trình biểu tượng chứa đựng ký ức và tình cảm của con người. Bởi ký ức ấy chính là gốc rễ, là sợi dây nối con người hôm nay với lịch sử ngàn năm của dân tộc. Mỗi người trẻ chúng ta cần biết trân trọng, bảo vệ và phát huy giá trị của những công trình biểu tượng ấy – để mai này, khi đất nước đi xa hơn, ta vẫn còn nhìn thấy mình trong những cây cầu, những dòng sông, những điều không phai của Hà Nội và Việt Nam.

Những cây cầu bắc qua sông Hồng không chỉ nối liền đôi bờ, mà còn nối liền quá khứ và tương lai, là minh chứng sống động cho ý chí, trí tuệ và tâm hồn Việt Nam. Giữ lấy những cây cầu ấy chính là giữ lấy phần hồn của đất nước.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của tinh thần lao động sáng tạo của con người Việt Nam trong công cuộc xây dựng đất nước.

- Hệ thống ý:

+ Trong văn bản, con người Việt Nam đã vượt qua nhiều khó khăn để xây dựng nên những cây cầu kỳ vĩ như Long Biên, Thăng Long, Chương Dương — biểu tượng cho trí tuệ, bản lĩnh và khát vọng vươn lên.

+ Tinh thần sáng tạo giúp con người không ngừng phát triển, biến điều tưởng chừng không thể thành có thể.

+ Trong xã hội hiện đại, tinh thần ấy càng cần thiết để đất nước phát triển bền vững trong thời đại khoa học – công nghệ.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ bài thơ để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ suy nghĩ về ý nghĩa của tinh thần lao động sáng tạo của con người Việt Nam trong công cuộc xây dựng đất nước.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Từ câu chuyện về những cây cầu bắc qua sông Hồng, ta cảm nhận sâu sắc ý nghĩa của tinh thần lao động sáng tạo trong công cuộc xây dựng đất nước. Tinh thần sáng tạo là khả năng con người vận dụng trí tuệ và ý chí để tìm ra những cách làm mới, chinh phục thiên nhiên, cải thiện cuộc sống. Khi xưa, giữa muôn vàn khó khăn, ông cha ta đã xây nên những công trình vĩ đại như cầu Long Biên, Thăng Long hay Chương Dương - minh chứng cho ý chí và trí tuệ Việt Nam. Họ đã biến điều không thể thành có thể, chinh phục dòng sông dữ để mở lối giao thông, nối liền đôi bờ phát triển. Trong xã hội hiện nay, tinh thần sáng tạo vẫn là chìa khóa mở ra con đường hội nhập, là động lực thúc đẩy đất nước tiến xa. Trái lại, nếu con người thụ động, ngại đổi mới thì sẽ tự đánh mất cơ hội của mình. Mỗi người trẻ hôm nay cần học tập tinh thần ấy - dám nghĩ, dám làm, dám sáng tạo - để góp phần xây dựng Việt Nam văn minh, hiện đại và giàu bản sắc.