I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

THỜI GIAN LÀ VÀNG

Ngạn ngữ có câu: Thời gian là vàng. Nhưng vàng thì mua được mà thời gian không mua được. Thế mới biết vàng có giá mà thời gian là vô giá.

Thật vậy, thời gian là sự sống. Bạn vào bệnh viện mà xem, người bệnh nặng, nếu kịp thời chạy chữa thì sống, để chậm là chết.

Thời gian là thắng lợi. Bạn hỏi các anh bộ đội mà xem, trong chiến đấu, biết nắm thời cơ, đánh địch đúng lúc là thắng lợi, để mất thời cơ là thất bại.

Thời gian là tiền. Trong kinh doanh, sản xuất hàng hóa đúng lúc là lãi, không đúng lúc là lỗ.

Thời gian là tri thức. Phải thường xuyên học tập thì mới giỏi. Học ngoại ngữ mà bữa đực, bữa cái, thiếu kiên trì, thì học mấy cũng không giỏi được.

Thế mới biết, nếu biết tận dụng thời gian thì làm được bao nhiêu điều cho bản thân và cho xã hội. Bỏ phí thời gian thì có hại và về sau hối tiếc cũng không kịp.

(Phương Liên - Ngữ văn 9, Tập hai, NXB Giáo dục)

Xác định phương thức biểu đạt của văn bản trên.

a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn biểu cảm

- Học sinh biết tạo lập một đoạn văn biểu cảm đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn

b. Xác định được yêu cầu đề bài

Trình bày cảm xúc của mình sau khi đọc đoạn thơ Tre Việt Nam của Nguyễn Duy.

c. Triển khai đoạn văn

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

* Mở đoạn:

- Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Duy và bài thơ Tre Việt Nam.

- Dẫn vào đoạn thơ: Đoạn thơ thể hiện vẻ đẹp của cây tre – biểu tượng cho phẩm chất và tinh thần của con người Việt Nam.

* Thân đoạn:

- Cảm nhận nội dung:

+ Hình ảnh tre đoàn kết, gắn bó: “Bão bùng thân bọc lấy thân, tay ôm tay níu tre gần nhau thêm” → biểu tượng cho tình nghĩa, tinh thần tương trợ của người Việt.

+ Tre kiên cường, bền bỉ: “Chẳng may thân gãy cành rơi, vẫn nguyên cái gốc truyền đời cho măng” → dù ngã vẫn truyền sức sống, thể hiện ý chí không khuất phục.

+ Tre mang phẩm chất ngay thẳng: “Nòi tre đâu chịu mọc cong” → gợi nhân cách chính trực, kiên cường của dân tộc.

+ Tre cần cù, hi sinh: “Lưng trần phơi nắng phơi sương, có manh áo cộc tre nhường cho con” → như người mẹ tảo tần, nhường nhịn vì thế hệ sau.

+ Hình ảnh kết thúc “Mai sau, đất xanh tre mãi xanh màu tre xanh” khẳng định sức sống bền bỉ, truyền thống quý báu mãi trường tồn.

- Cảm nhận nghệ thuật:

+ Thể thơ lục bát quen thuộc, giọng điệu mộc mạc, gần gũi.

+ Biện pháp nhân hóa, ẩn dụ giúp cây tre mang linh hồn con người Việt Nam.

* Kết đoạn:

- Khẳng định ý nghĩa: Đoạn thơ ca ngợi vẻ đẹp giản dị mà kiên cường của cây tre – biểu tượng cho sức sống, nhân cách và tinh thần bất khuất của dân tộc Việt Nam.

- Nêu cảm xúc riêng: Em thêm yêu, thêm tự hào về truyền thống dân tộc qua hình ảnh tre xanh muôn đời.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

- Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn  nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Yêu cầu về kiến thức: 

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

Sau đây là một hướng gợi ý: 

* Mở đoạn: Thời gian có giá trị vô cùng, ảnh hưởng đến cuộc sống, học tập, lao động và tương lai của con người.

* Thân đoạn:

- Giải thích: Thời gian là sự sống, là cơ hội để học hỏi, lao động, gặt hái thành công.

- Bàn luận:

+ Trong học tập, nếu biết tận dụng thời gian sẽ học giỏi; bỏ phí thì sẽ hối tiếc.

+ Trong công việc, biết sử dụng thời gian đúng lúc sẽ đạt kết quả tốt; lãng phí thời gian sẽ thua thiệt.

- Bài học: Thời gian không bao giờ quay lại, vì vậy cần quý trọng, sắp xếp hợp lý.

* Kết đoạn: Khẳng định lại vấn đề.

Có sự sáng tạo trong cách viết