CÂY PHƯỢNG XÓM ĐÔNG

Cây phượng già thế là sắp mất. Cây phượng đã có từ rất lâu. Lũ trẻ lớn lên đã thấy cây phượng sừng sững. (…) Mùa hè, bọn trẻ được nghỉ học thì cây phượng là cả một thiên đường. Bọn con trai chơi chọi gà bằng hoa phượng, rồi trèo lên cây bắt ve đem xuống dỗ em để còn rộng cẳng đá cầu, đá bóng. Dưới bóng phượng rợp mát, lũ con gái chơi chuyền, nhảy dây, chơi ô ăn quan,… Tuổi thơ của lũ trẻ xóm Đông thật êm đềm vì có cây phượng chở che, ấp ủ. Giờ thì cây phượng sắp bị chặt.

Đối diện với cây phượng già là một ngôi nhà nhỏ, cũng là nơi bán hàng của cụ Tạo, một cụ già cô đơn. (...) Để mặt đường đạt chuẩn, chỉ có cách chặt cây phượng già hoặc dời quán cụ Tạo đi. Cụ Tạo ở đó đã mấy chục năm, tuổi đã cao lại không người thân thích, dời quán đi thì cụ ở đâu? Thế nên chỉ còn cách hạ cây phượng.

[…]

Tối nay, lũ trẻ lại tụ tập bên gốc phượng để chia tay với cây phượng lần cuối. Hùng hổn hển chạy tới.

- Có tin vui đây! Cây phượng không bị chặt nữa.

- Thật không? - Cả lũ reo lên.

- Thật một trăm phần trăm! - Giọng Hùng bỗng trầm xuống. - Nhưng bây giờ chúng mình phải đến chia tay với cụ Tạo.

- Thế cụ đi đâu?

- Chú Tâm đã liên hệ với nhà dưỡng lão của tỉnh. Cụ Tạo được nhận vào đó theo tiêu chuẩn người già cô đơn không nơi nương tựa. Chính cụ đã viết đơn xin hiến nhà để giải toả mặt đường đấy.

Mùa hè năm ấy, cây phượng ra hoa nhiều lắm, màu hoa đỏ rực. Lũ trẻ rủ nhau hái một cành phượng thật đẹp đi thăm cụ Tạo. Mấy đứa con gái còn ép khô vài bông phượng biếu cụ. Cụ Tạo run run nhận những món quà giản dị nhưng đầy ý nghĩa từ tay bọn trẻ. Giữ lại cho xóm làng cây phượng xanh tươi để tuổi thơ của bọn trẻ đầy ắp niềm vui, cụ Tạo thấy lòng mình thật nhẹ nhàng, thanh thản.

(Theo Phạm Thị Bích Hường)

* Nhan đề do người biên soạn đặt.

Văn bản Cây phượng thuộc thể loại gì?

Em hãy viết bài văn (khoảng 400 chữ) kể lại trải nghiệm mà em đã rút ra bài học sâu sắc cho bản thân.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn tự sự

- Học sinh biết tạo lập một bài văn tự sự đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đề: kể lại trải nghiệm mà em đã rút ra bài học sâu sắc cho bản thân.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài

- Giới thiệu khái quát: Trong cuộc sống, mỗi người đều có những trải nghiệm đáng nhớ.

- Dẫn dắt: Có những trải nghiệm để lại cho em bài học sâu sắc, giúp em trưởng thành hơn.

- Giới thiệu trải nghiệm sẽ kể (ví dụ: một lần mắc lỗi, một lần đi lạc, một lần thất bại trong học tập, một lần không vâng lời cha mẹ, …).

* Thân bài

- Hoàn cảnh, sự việc xảy ra

+ Thời gian, địa điểm (khi nào, ở đâu).

+ Nhân vật liên quan (bạn bè, thầy cô, cha mẹ, bản thân).

+ Diễn biến ban đầu (em nghĩ gì, hành động thế nào).

- Diễn biến chính

+ Kể lại chi tiết sự việc: Em đã làm gì?; Kết quả ra sao?; Phản ứng của người khác (thầy cô, bạn bè, cha mẹ…).

+ Thể hiện tâm trạng của em khi sự việc xảy ra (lo lắng, xấu hổ, sợ hãi, hối hận...).

- Kết thúc sự việc

+ Em đã nhận ra điều gì sau trải nghiệm ấy.

+ Bài học sâu sắc rút ra (ví dụ: phải trung thực, phải biết nghe lời, phải tự tin, phải cố gắng hơn...).

* Kết bài

- Khẳng định lại trải nghiệm là kỉ niệm đáng nhớ.

- Bày tỏ mong muốn, quyết tâm thay đổi bản thân để tốt hơn.

- Mở rộng: Trải nghiệm giúp em trưởng thành, biết sống có trách nhiệm hơn.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Sự kết nối giữa thiên nhiên với con người giúp chúng ta nuôi dưỡng đời sống tâm hồn thêm phong phú. Từ nội dung văn bản, em thấy mình cần làm gì để bảo vệ và giữ gìn thiên nhiên xung quanh mình? (Trả lời bằng đoạn văn khoảng 150 chữ).

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 150 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: em thấy mình cần làm gì để bảo vệ và giữ gìn thiên nhiên xung quanh mình?

c. Hệ thống ý

- Nhận thức: Thiên nhiên không chỉ tạo môi trường sống mà còn là người bạn tinh thần, gắn bó với tuổi thơ (ví dụ như cây phượng trong văn bản).

- Việc cần làm:

+ Giữ gìn cây xanh, không chặt phá bừa bãi.

+ Giữ vệ sinh môi trường, không xả rác bừa.

+ Tích cực trồng cây, chăm sóc cây.

+ Biết trân trọng vẻ đẹp thiên nhiên và nhắc nhở người khác cùng bảo vệ.

- Ý nghĩa: Giữ gìn thiên nhiên chính là giữ gìn kỉ niệm, niềm vui và cuộc sống trong lành cho hiện tại và tương lai.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Chỉ ra hai đặc điểm của truyện ngắn trong văn bản trên.

Tìm hai chi tiết cho thấy cây phượng già gắn liền với tuổi thơ của lũ trẻ trong xóm?

Tìm và chỉ rõ câu văn có cấu tạo nhiều vị ngữ trong đoạn trích sau:

Mùa hè, bọn trẻ được nghỉ học thì cây phượng là cả một thiên đường. Bọn con trai chơi chọi gà bằng hoa phượng, rồi trèo lên cây bắt ve đem xuống dỗ em để còn rộng cẳng đá cầu, đá bóng. Dưới bóng phượng rợp mát, lũ con gái chơi chuyền, nhảy dây, chơi ô ăn quan,…