TIẾNG VIỆT

(Lưu Quang Vũ)

…Trái đất rộng giàu sang bao thứ tiếng

Cao quý thâm trầm rực rỡ vui tươi

Tiếng Việt rung rinh nhịp đập trái tim người

Như tiếng sáo như dây đàn máu nhỏ.

 

Buồm lộng sóng xô, mai về trúc nhớ

Phá cũi lồng vời vợi cánh chim bay

Tiếng nghẹn ngào như đời mẹ đắng cay

Tiếng trong trẻo như hồn dân tộc Việt.

 

Mỗi sớm dậy nghe bốn bề thân thiết

Người qua đường chung tiếng Việt cùng tôi

Như vị muối chung lòng biển mặn

Như dòng sông thương mến chảy muôn đời.

(Trích Tiếng Việt, Lưu Quang Vũ, Lưu Quang Vũ – Thơ Việt Nam thế kỉ XX, NXB GD, 2014, tr.901)

Nhân vật trữ tình trong đoạn thơ trên là ai?

Phương pháp giải

Đọc kĩ văn bản để xác định đề tài 

Lời giải chi tiết

Đề tài: viết về tiếng Việt

Phương pháp giải

Đọc kĩ văn bản để xác định thái độ, tình cảm của nhân vật trữ tình khi nói tiếng Việt 

Lời giải chi tiết

- Lưu Quang Vũ đã khẳng định giá trị thiêng liêng và cao quý không gì thay thế được của tiếng Việt đối với dân tộc ta. 

- Từ đó thể hiện thái độ trân quý và tôn trọng của ông đối với ngôn ngữ dân tộc.

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về yếu tố tượng trưng trong văn bản thơ 

Lời giải chi tiết

- Hình ảnh mang yếu tố tượng trưng có trong 2 câu thơ: như tiếng sáo, như dây đàn máu nhỏ.

- Ý nghĩa của hình ảnh (chọn một trong hai hình ảnh)

+ Như tiếng sáo: tượng trưng cho vẻ đẹp âm điệu/âm thanh của tiếng Việt.

+ Như dây đàn máu nhỏ: tượng trưng cho lịch sử đấu tranh đầy xương máu của nhân dân để bảo vệ đất nước.

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung văn bản và vận dụng kiến thức về đặc điểm thơ (hình ảnh thơ) 

Lời giải chi tiết

- Hình ảnh đời mẹ và hồn dân tộc được mượn làm hình ảnh so sánh cho tiếng Việt vì: Đây là 2 hình ảnh vừa gần gũi, gắn bó vừa mang ý nghĩa khái quát cho cuộc đời mỗi con người và dân tộc Việt, có thể xem là hình ảnh khái quát, tượng trưng cho vẻ đẹp của tiếng Việt.

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung văn bản kết hợp liên hệ bản thân để chia sẻ tình cảm dành cho ngôn ngữ dân tộc 

Lời giải chi tiết

Tình cảm thân thương, tự hào, quý mến, trân trọng… dành cho tiếng Việt.

Phương pháp giải

Vận dụng liên hệ bản thân để rút ra bài học để gìn giữ sự trong sáng tiếng Việt

Gợi ý:

-  Nói hoặc viết phải chuẩn mực, đúng quy tắc của tiếng Việt.

- Giữ gìn sự trong sáng, tránh lai tạp tùy tiện và lịch sự trong giao tiếp cũng như sử dụng tiếng Việt…

Lời giải chi tiết

Để giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt, trước hết, mỗi chúng ta cần có ý thức sử dụng ngôn ngữ một cách chuẩn mực. Điều đó thể hiện qua việc nói và viết đúng các quy tắc ngữ pháp, chính tả, dùng từ chính xác để diễn đạt rõ ràng, dễ hiểu. Bên cạnh đó, chúng ta cần tránh sự lai tạp, pha trộn tùy tiện với các ngôn ngữ khác một cách không cần thiết, làm mất đi bản sắc thuần túy của tiếng mẹ đẻ. Hơn nữa, việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt còn nằm ở thái độ trân trọng, giữ gìn nét đẹp văn hóa trong từng lời ăn tiếng nói, giao tiếp một cách lịch sự, tế nhị. Khi mỗi cá nhân đều có trách nhiệm yêu quý và bảo vệ tiếng Việt, chúng ta sẽ cùng nhau gìn giữ cho muôn đời sau một ngôn ngữ giàu đẹp.