I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

HẠNH PHÚC

Đừng nói cuộc đời mình tẻ nhạt nhé em

hạnh phúc ở những điều bình dị

trong ngày, trong đêm

đừng than phiền cuộc sống nhé em

hạnh phúc ngay cả khi em khóc

bởi trái tim buồn là trái tim vui

hạnh phúc bình thường và giản dị lắm

là tiếng xe về mỗi chiều của bố

cả nhà quây quần trong căn phòng nhỏ

chị xới cơm đầy bắt phải ăn no

hạnh phúc là khi đêm về không có tiếng mẹ ho

là ngọn đèn soi tương lai em sáng

là điểm mười mỗi khi lên bảng

là ánh mắt một người lạ như quen

hạnh phúc là khi mình có một cái tên

vậy đừng nói cuộc đời tẻ nhạt nhé em

tuổi mười tám còn khờ khạo lắm

đừng tô vẽ một chân trời xa toàn màu hồng thắm

hạnh phúc vẹn nguyên giữa cuộc đời thường.

(Trích Hạnh phúc – Thanh Huyền)

(0,5 điểm) Bài thơ Hạnh phúc thuộc thể loại thơ nào?

Phương thức biểu cảm kết hợp miêu tả.

- Biện pháp tu từ được sử dụng chủ yêu trong đoạn thơ là: liệt kê.

- Hiệu quả nghệ thuật: bằng phép liệt kê, người viết đã thể hiện quan niệm hạnh phúc một cách ấn tượng, chân thật, xúc động qua những hình ảnh hết sức cụ thể, gần gũi, bình dị, đời thường trong cuộc sống: tiếng xe về mỗi chiều của bố, cả nhà quây quần bên căn gác nhỏ, đêm về không có tiếng mẹ ho...

- Thanh Huyền nhắn nhủ em đừng nói cuộc đời tẻ nhạt, đừng tô vẽ chân trời xa một màu hồng thắm. Và nhắc đi nhắc lại em rằng, hạnh phúc xuất phát từ những điều bình dị.

- Đó là lời nhắn nhủ chân tình, giàu cảm xúc và tình yêu thương của người chị dành cho em. Qua đó, nhắn nhủ mọi người, đừng quên hạnh phúc ở trong những điều giản dị, hãy trân trọng.

Hạnh phúc nằm trong những điều giản dị, đời thường; học cách trân trọng, cảm nhận, biết vui với những gì mình có, thay vì tìm kiếm xa xỉ hay mộng tưởng hão huyền.

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Yêu cầu về kiến thức: 

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

Sau đây là một hướng gợi ý: 

* Nội dung:

- Bài thơ gửi gắm thông điệp nhẹ nhàng mà sâu sắc: Hạnh phúc không xa vời, mà hiện diện trong những điều bình dị của đời sống hằng ngày.

- Hạnh phúc là tình yêu thương gia đình: tiếng xe của bố, bữa cơm chị xới, mẹ không ho, căn phòng nhỏ ấm cúng.

- Hạnh phúc còn là niềm vui học tập, ước mơ, niềm tin và sự tồn tại giản đơn của mỗi con người.

- Lời nhắn nhủ chân thành: hãy biết trân trọng hiện tại, đừng than phiền hay mơ mộng viển vông, vì hạnh phúc thật ra ở ngay quanh ta.

* Nghệ thuật:

- Giọng thơ tâm tình, thủ thỉ, gần gũi như lời khuyên của người chị, người bạn.

- Hình ảnh thơ mộc mạc, quen thuộc, gợi không khí gia đình ấm áp.

- Ngôn ngữ giản dị, tự nhiên, giàu cảm xúc, dễ chạm đến trái tim người đọc.

- Điệp từ “hạnh phúc” được lặp lại nhiều lần → nhấn mạnh ý nghĩa, lan tỏa cảm xúc yêu đời.

- Thể thơ tự do, nhịp nhẹ nhàng, phù hợp với mạch cảm xúc chân thành, ấm áp.

Có sự sáng tạo trong cách viết

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Sự kiên trì.

c. Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

* Mở bài:

- Cuộc sống luôn có những thử thách, trở ngại mà con người phải đối mặt.

- Để đạt được thành công, mỗi người cần có sự kiên trì và nỗ lực vượt khó – một phẩm chất đáng quý giúp ta vươn lên trong mọi hoàn cảnh.

* Thân bài:

- Giải thích:

+ Kiên trì là không bỏ cuộc dù gặp thất bại hay khó khăn.

+ Nỗ lực vượt khó là cố gắng hết mình, không ngừng phấn đấu để đạt được mục tiêu.

→ Câu nói nhấn mạnh: Chỉ có sự bền bỉ và ý chí vươn lên mới giúp con người trưởng thành và gặt hái thành công.

- Biểu hiện của sự kiên trì, nỗ lực vượt khó:

+ Học sinh chăm chỉ học tập dù gặp môn học khó, không nản chí.

+ Người lao động miệt mài làm việc, rèn luyện tay nghề.

+ Nhà khoa học, vận động viên, nghệ sĩ kiên trì theo đuổi ước mơ dù phải trải qua nhiều thất bại.

+ Trong cuộc sống hằng ngày, dám đương đầu với thử thách, không trốn tránh hay than vãn.

- Ý nghĩa của sự kiên trì, nỗ lực vượt khó:

+ Giúp con người rèn luyện ý chí, bản lĩnh, trưởng thành hơn qua thử thách.

+ Là chìa khóa mở cánh cửa thành công, giúp biến ước mơ thành hiện thực.

+ Mang lại niềm tin, động lực cho bản thân và truyền cảm hứng cho người khác.

+ Góp phần xây dựng xã hội tiến bộ, nơi con người luôn vươn lên và sáng tạo.

- Phản đề: Phê phán những người dễ nản lòng, lười biếng, buông xuôi trước khó khăn, sống ỷ lại, thiếu ý chí vươn lên.

- Bài học nhận thức và hành động:

+ Tin tưởng vào bản thân, không sợ thất bại.

+ Tập cho mình thói quen kiên nhẫn, cố gắng từng bước.

+ Biết rút kinh nghiệm sau mỗi lần vấp ngã để mạnh mẽ hơn.

* Kết bài:

- Khẳng định lại vai trò, ý nghĩa của sự kiên trì, nỗ lực vượt khó trong cuộc sống.

- Liên hệ bản thân: Em sẽ luôn cố gắng, kiên định với mục tiêu của mình để xứng đáng với lời dạy “Có công mài sắt, có ngày nên kim.”

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

- Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.