Chỉ ra điểm giống và khác nhau giữa thể thơ bốn chữ và thể thơ năm chữ.

Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:

MỤC ĐỒNG¹ NGỦ TRÊN CÁT TRẮNG

Trần Quốc Toàn

                                                 Suốt ngày dãi nắng

                                                 Vàng hoe tóc bồng²

                                                 Đêm nhóm lửa hồng

                                                 Áp lưng cát trắng

                                                 Lắng nghe gió thổi

                                                 Thia lia³ sao xa

                                                 Nằm ngâm chân mỏi

                                                 Vào sông Ngân Hà...

                                                 Những hạt bắp nướng

                                                 Chín căng giọt sương

                                                 Một hòn than nổ

                                                 Bung vì sao băng

                                                 Ai vùi khoai củ

                                                 Thơm giờ tàn canh

                                                 Tù và⁴ đã rúc

                                                 Đảnh thức bình mình

                                                 Dê...

                                                              Cừu...

                                                                        Bứt cọng nắng

                                                 Kéo ông mặt trời lên.

(In trong báo Thiếu niên tiền phong, số 168/ 2015)

¹ Mục đồng: trẻ chăn trâu, chăn bò.

² Tóc bồng: tóc ở trạng thái nổi cao lên, phồng cao lên.

³ Thia lia: liệng cho mảnh sành, mảnh ngói, v.v. bay sát mặt nước và nẩy lên nhiều lần.

⁴ Tù và: dụng cụ báo hiệu ở nông thôn thời trước, làm bằng sừng trâu, bò hoặc vỏ ốc,

dùng hơi để thổi, tiếng vang xa.

a. Bài thơ miêu tả cuộc sống của những chú bé mục đồng trong thời điểm nào? Dựa vào đâu để nhận biết điều đó?

b. Bức tranh cuộc sống của mục đồng đã được tác giả miêu tả bằng những hình ảnh nào? Từ đó, em hình dung như thế nào về cuộc sống và tâm hồn của họ?

c. Xác định cách gieo vần và ngắt nhịp của bài thơ.

d. Tác giả thể hiện tình cảm gì với chú bé mục đồng? Tình cảm đó được thể hiện qua những từ ngữ nào?

đ. Xác định (những) biện pháp tu từ được sử dụng trong những dòng thơ dưới đây và phân tích tác dụng của chúng.

                                                 Những hạt bắp nướng

                                                 Chín căng giọt sương

                                                 Một hòn than nổ

                                                Bung vì sao băng

e. Qua bài thơ, tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp gì?

Đọc văn bản dưới đây và trả lời các câu hỏi:

VỀ MÙA XOÀI MẸ THÍCH

Thanh Nguyên

                                                 Quả xoài xưa Mẹ thích

                                                 cứ gợi mãi trong con

                                                 cái hương thơm chín nức

                                                 cái quả bé tròn tròn

                                                 Khi cây xoài trước ngõ

                                                 lấp ló trái vàng hoe

                                                 đủ nhắc cho con nhớ

                                                 mùa hạ đã gần về

                                                 Cầm quả xoài của Mẹ

                                                 cẩm cả mùa trên tay

                                                 cắn miếng xoài ngọt lịm

                                                 vị đầu lưỡi thơm hoài

                                                 Vô tình hay hữu ý

                                                 xoài mang hình quả tim?

                                                 Riêng con thì con nghĩ

                                                 đây - lòng Mẹ ngọt mềm

                                                 Tóc xoã rồi tóc búi

                                                 một đời Mẹ chắt chiu

                                                 xoài non rồi chín tới

                                                 quả lủng lẳng cành treo

                                                 Nghe lurơng xoài bay theo

                                                 từng bước chân của Mẹ

                                                 thơm lựng vào lời kể

                                                 những câu chuyện đời xưa.

                                                 Ngõ hạt mưa đầu mùa

                                                 là hột xoài trong suốt

                                                 nhìn vỏ xoài Mẹ gọt

                                                 con gọi: cảnh hoàng Ïan...

                                                 Ngỡ như cả mùa vàng

                                                 nằm trong bàn tay Mẹ

                                                 Trọn một đời thơ bé

                                                 ướp lẫn với hương xoài.

                                                 Nhưng rồi có một ngày

                                                 trái xoài già rụng cuống...

                                                 Tháng hạ không đến sớm

                                                 dù cho quả xoài vàng

                                                 tháng hạ không đến muộn

                                                 đủ nhắc con mùa sang.

                                                 Ngào ngại khắp không gian

                                                 hương xoài xưa Mẹ thích.

(In trong Mùa hạ trong thi ca, Tuyển thơ nhiều tác giả, NXB Hội Nhà văn, 2007)

a. Bài thơ được làm theo thể thơ gì?

b. Chỉ ra những đặc điểm về vần và nhịp của bài thơ.

e. Tìm một số từ ngữ, hình ảnh miêu tả “quả xoài của mẹ” qua cách nhìn, cách cảm của người con. Nhận xét về điểm chung của những từ ngữ, hình ảnh ấy. Cách miêu tả như vậy có tác đụng gì?

d. Tìm và chỉ ra tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ sau:

                                                 Nhưng rồi có một ngày

                                                 trái xoài già rụng cuống...

                                                 Tháng hạ không đến sớm

                                                 dù cho quả xoài vàng

                                                 tháng hạ không đến muộn

                                                 đủ nhắc con mùa sang.

đ. Hình ảnh người mẹ hiện lên như thể nào trong văn bản?

e. Xác định chủ đề và thông điệp mà văn bản muốn gửi đến người đọc.

Đọc lại văn bản Lời của cây (Trần Hữu Thung) trong SGK Ngữ văn 7 (tập l) và trả lời các câu hỏi sau:

a. Đề miêu tả hạt nảy mầm, tác giả đã sử dụng hình ảnh nào? Em có nhận xét gì về hình ảnh ấy?

b. Chỉ ra và nêu tác dụng của (những) biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ thơ:

Mâm tròn nằm giữa

Vỏ hạt làm nôi

Nghe bàn tay vỗ

Nghe tiếng ru hời.

c. Nhận xét về nhịp thơ của đòng thơ “Rằng các bạn ơi?”. Từ đó, cho biết qua khổ thơ cuối, tác giả muốn thay mặt cây nhắn gửi đến chúng ta điều gì?

Đọc lại văn bản Sang thu (Hữu Thỉnh) trong SGK Ngữ văn 7 (tập l) và trả lời các câu hỏi sau:

a. Chỉ ra nét độc đáo về cách dùng từ ngữ, hình ảnh và biện pháp tu từ trong hai câu thơ sau:

Có đám mây nùa hạ

Vắt nửa mình sang thu.

b. Em có cảm nhận như thế nào về bức tranh thiên nhiên được miêu tả qua bài thơ?

c. Nếu được chọn một hình ảnh miêu tả tinh tế và tài tình khoảnh khắc đất trời chuyển mình sang thu thì em sẽ chọn hình ảnh nào? Vì sao?

d. Theo em, từ “bỗng” trong hai đòng thơ: “Bỗng nhận ra hương ổi/ Phả vào trong gió se” có thể được thay bằng từ “đã” không? Vì sao?

Hãy điền thông tin phù hợp vào hai câu sau:

Nhịp thơ được biểu hiện ở chỗ ngắt chia dòng và câu thơ thành (1).................. hoặc ở cách (2)........................... đều đặn cuối mỗi (3)................ Nhịp thơ có tác dụng tạo (4)........................, làm nên (5).................. của bài thơ, đồng thời cũng góp phần biểu đạt nội dung thơ.

Nối thông tin ở cột A với thông tin tương ứng ở cột B: