a) Nêu quan hệ giữa hóa trị của các nguyên tố hóa học với thành phần của các oxide và hydroxide của chúng.

b) Nêu sự biến đổi hóa trị của các nguyên tố hóa học trong chu kì 3.

a) Nguyên tố X, Y thuộc hai nhóm A liên tiếp, tổng số proton bằng 23 nên phải nằm ở hai chu kì liên tiếp.

Có hai trường hợp xảy ra:

- Trường hợp 1: Số thứ tự nhóm của Y nhỏ hơn so với X:

Số proton của X là p thì của Y là p + 7

Ta có: p + p + 7 = 23

⇒ p = 8 ~ ₈O và p + 7 = 15 ~ ₁₅P (không thỏa mãn đề bài do phosphorus có phản ứng với oxygen).

- Trường hợp 2: Số thứ tự nhóm của Y lớn hơn so với X:

Số proton của X là p thì của Y là p + 9

Ta có: p + p + 9 = 23

⇒ p = 7 ~ ₇N và p + 9 = 16 ~ ₁₆S (thỏa mãn đề bài vì ở trạng thái đơn chất chúng không phản ứng với nhau).

Vậy cặp nguyên tố X, Y là N và S.

b) Oxide ứng với hóa trị cao nhất của N là N₂O₅, là acidic oxide, tan trong nước tạo ra hydroxide tương ứng HNO₃ là acid mạnh.

N₂O₅ + H₂O → 2HNO₃

Oxide ứng với hóa trị cao nhất của S là SO₃, là acidic oxide, tan trong nước tạo ra hydroxide tương ứng H₂SO₄ là acid mạnh.

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

a) Theo giả thiết, X thuộc nhóm IVA và Y thuộc nhóm VA của bảng tuần hoàn. Hợp chất khí với hydrogen của X là XH₄ và oxide ứng với hóa trị cao nhất của Y là Y₂O₅.

Ta có: $\frac{X}{X+4}:\frac{2Y}{2Y+80}=3,365$  ⇒ $\frac{2XY+80X}{2XY+8Y}=3,365$

⇒ 80X = 4,73XY + 26,92 Y                (I)

Hợp chất tạo bởi X, Y có dạng X₃Y₄, ta có: 3X + 4Y = 140 (II)

Kết hợp (I) và (II), ta được: 3,5475X² – 65,36X – 942,2 = 0

⇒ X₁ = 27,93 và X₂ = -9,5 < 0

Chọn X = X₁ = 27,93 (Si) và Y = $\frac{140-3.27,93}{4}=14,05\left(N\right)$

⇒ Chất A là Si₃N₄ (silicon nitrite).

b) Hợp chất với hydrogen của X là SiH₄, oxide ứng với hóa trị cao nhất của Si là acidic oxide SiO₂, hydroxide tương ứng H₄SiO₄ hay H₂SiO₃.H₂O là acid yếu.

Hợp chất với hydrogen của Y là NH₃, oxide ứng với hóa trị cao nhất là N₂O₅ là acidic oxide tan trong nước tạo ra hydroxide tương ứng HNO₃ là acid mạnh.