(Ngữ liệu ngoài sgk) Mầm cây hiệp sĩ

MẦM CÂY HIỆP SĨ

Hè này nếu có dịp đến Hội An, bạn sẽ thấy bức phù điêu chân dung ông tại số 138 đường Trần Phú, Khuôn vai rộng, trông ông giống một hiệp sĩ trong các bộ phim châu Âu mà chúng ta từng được xem.

[...]

Ông tên là Kazamierz Kwiatkowski, mọi người thường gọi thân mật là Kazik. Một kiến trúc sư râu tóc rậm rịt, mặt đỏ như Quan Vân Trường. Bạn có thể google để biết thêm về ông, một con người kì lạ. Một người quê tận Ba Lan, nhưng một mình gắn bó với những di sản văn hóa ở miền Trung như Mỹ Sơn, Hội An, Huế cho đến tận ngày chia tay trần gian trong một ngày đầu Hè tại Huế.

Khi còn nhỏ, tôi thường gặp ông ngồi uống nước trước ga Huế. Những năm đó người nước ngoài không nhiều ở đây, nhưng các bác xe thồ đều biết ông, và kỳ lạ, không ai coi ông là một người nước ngoài. Khi ông chết, họ gọi ông là Hiệp sĩ Kazaik. Ông vắn số, nhưng đã gieo một mầm cây mạnh mẽ cho những nơi mà ông từng qua.

Lễ hội Hành trình di sản diễn ra ở Hội An, ai cũng hiểu đây là một hành trình có sự đóng góp rất nhiều của ông. Nhưng tôi nhớ Karik khi đọc những dòng tin về hai bạn học trò lớp 12 ở Nghệ An trên đường đi thi, gặp người bị nạn, đã chọn cứu người cho dù đến phòng thi trễ hơn 4 phút và không được thi. Một bản tin ngắn nhưng đủ khiến cho ta thấy ấm lòng. Vì một tinh thần hiệp sĩ.

Hiệp sĩ dĩ nhiên là một danh hiệu có được từ sự phong tặng của hoàng gia, như tước Hiệp sĩ cho Huấn luyện viên Alex Ferguson nổi tiếng của đội MU mà hầu hết chúng ta rất hâm mộ. Nhưng cuộc sống thường khi ghi nhớ những hiệp sĩ được cộng đồng mặc nhiên công nhận nhiều hơn. Những hiệp sĩ bảo tồn văn hóa như Kazik. Hay hiệp sĩ vì môi trường, vì lẽ công bằng, vì hoạn nạn... đang tiếp tục nẩy mầm trong tinh thần của thế hệ học trò mới.

Những hiệp sĩ của đời thường khiến họ được nhớ lâu, đôi khi thành bất tử. Và một dân tộc có nhiều công dân mang trong mình tinh thần hiệp sĩ thì mới là một dân tộc có thể đi xa, mới có đóng góp với sự tiến hóa của nhân loại. Hẳn bạn đã biết sự tiến hóa khi học môn Sinh học. Có thể hai bạn học trò lỡ môn Sinh hôm ấy không kịp để trình bày hiểu biết của mình về tiến hóa qua một bài thi. Nhưng hai bạn ấy, bằng sự lựa chọn cứu người hoạn nạn, đã hoàn thành một bài thi tiến hóa khác theo cách khác, và theo cách xuất sắc. Đó là tấm lòng, sự trượng nghĩa, là tinh thần hiệp sĩ, những giá trị tiến hóa cao nhất của Con Người. Cái mầm cây ấy dù nhỏ nhưng sống động bất kể sự thờ ơ, vô cảm, ích kỷ ngày một vươn vòi bạch tuộc. Bất kể dòng đời đục trong, tình người ấm lạnh.

Bạn Tăng Ngọc Dũng, bạn Lữ Đức Quân. Có trong mình mầm cây ấy, có thể tin hai bạn đã vượt qua kỳ thi tốt nghiệp cho sự trưởng thành. Và một mai này có đi xa, bạn nhớ giữ mầm cây hiệp sĩ xanh mãi cho mình, và chia sẻ nó cho bè bạn mình, tỏa bóng mát cho đất nước mình.

(Mầm cây Hiệp sĩ, Bay xuyên những tầng mây, Hà Nhân, NXB Văn học, tr.33-35)