MẦM CÂY HIỆP SĨ

Hè này nếu có dịp đến Hội An, bạn sẽ thấy bức phù điêu chân dung ông tại số 138 đường Trần Phú, Khuôn vai rộng, trông ông giống một hiệp sĩ trong các bộ phim châu Âu mà chúng ta từng được xem.

[...]

Ông tên là Kazamierz Kwiatkowski, mọi người thường gọi thân mật là Kazik. Một kiến trúc sư râu tóc rậm rịt, mặt đỏ như Quan Vân Trường. Bạn có thể google để biết thêm về ông, một con người kì lạ. Một người quê tận Ba Lan, nhưng một mình gắn bó với những di sản văn hóa ở miền Trung như Mỹ Sơn, Hội An, Huế cho đến tận ngày chia tay trần gian trong một ngày đầu Hè tại Huế.

Khi còn nhỏ, tôi thường gặp ông ngồi uống nước trước ga Huế. Những năm đó người nước ngoài không nhiều ở đây, nhưng các bác xe thồ đều biết ông, và kỳ lạ, không ai coi ông là một người nước ngoài. Khi ông chết, họ gọi ông là Hiệp sĩ Kazaik. Ông vắn số, nhưng đã gieo một mầm cây mạnh mẽ cho những nơi mà ông từng qua.

Lễ hội Hành trình di sản diễn ra ở Hội An, ai cũng hiểu đây là một hành trình có sự đóng góp rất nhiều của ông. Nhưng tôi nhớ Karik khi đọc những dòng tin về hai bạn học trò lớp 12 ở Nghệ An trên đường đi thi, gặp người bị nạn, đã chọn cứu người cho dù đến phòng thi trễ hơn 4 phút và không được thi. Một bản tin ngắn nhưng đủ khiến cho ta thấy ấm lòng. Vì một tinh thần hiệp sĩ.

Hiệp sĩ dĩ nhiên là một danh hiệu có được từ sự phong tặng của hoàng gia, như tước Hiệp sĩ cho Huấn luyện viên Alex Ferguson nổi tiếng của đội MU mà hầu hết chúng ta rất hâm mộ. Nhưng cuộc sống thường khi ghi nhớ những hiệp sĩ được cộng đồng mặc nhiên công nhận nhiều hơn. Những hiệp sĩ bảo tồn văn hóa như Kazik. Hay hiệp sĩ vì môi trường, vì lẽ công bằng, vì hoạn nạn... đang tiếp tục nẩy mầm trong tinh thần của thế hệ học trò mới.

Những hiệp sĩ của đời thường khiến họ được nhớ lâu, đôi khi thành bất tử. Và một dân tộc có nhiều công dân mang trong mình tinh thần hiệp sĩ thì mới là một dân tộc có thể đi xa, mới có đóng góp với sự tiến hóa của nhân loại. Hẳn bạn đã biết sự tiến hóa khi học môn Sinh học. Có thể hai bạn học trò lỡ môn Sinh hôm ấy không kịp để trình bày hiểu biết của mình về tiến hóa qua một bài thi. Nhưng hai bạn ấy, bằng sự lựa chọn cứu người hoạn nạn, đã hoàn thành một bài thi tiến hóa khác theo cách khác, và theo cách xuất sắc. Đó là tấm lòng, sự trượng nghĩa, là tinh thần hiệp sĩ, những giá trị tiến hóa cao nhất của Con Người. Cái mầm cây ấy dù nhỏ nhưng sống động bất kể sự thờ ơ, vô cảm, ích kỷ ngày một vươn vòi bạch tuộc. Bất kể dòng đời đục trong, tình người ấm lạnh.

Bạn Tăng Ngọc Dũng, bạn Lữ Đức Quân. Có trong mình mầm cây ấy, có thể tin hai bạn đã vượt qua kỳ thi tốt nghiệp cho sự trưởng thành. Và một mai này có đi xa, bạn nhớ giữ mầm cây hiệp sĩ xanh mãi cho mình, và chia sẻ nó cho bè bạn mình, tỏa bóng mát cho đất nước mình.

(Mầm cây Hiệp sĩ, Bay xuyên những tầng mây, Hà Nhân, NXB Văn học, tr.33-35)        

Nêu vấn đề nghị luận (luận đề) của văn bản trên.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Trình bày suy nghĩ của mình về ý nghĩa và sức lan tỏa của tinh thần hiệp sĩ trong cuộc sống hôm nay.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu vấn đề: Trong cuộc sống hiện đại, khi lòng ích kỷ, thờ ơ ngày càng lan rộng, tinh thần hiệp sĩ – lòng nhân ái, nghĩa hiệp, sẵn sàng giúp người gặp nạn – lại càng trở nên quý giá.

- Dẫn dắt ngữ liệu: Câu chuyện trong “Mầm cây Hiệp sĩ” giúp ta cảm nhận sâu sắc sức sống bền bỉ và ý nghĩa nhân văn của “mầm cây hiệp sĩ” trong đời sống con người.

* Thân bài:

a. Giải thích:

- Tinh thần hiệp sĩ là phẩm chất cao đẹp thể hiện ở lòng dũng cảm, sẵn sàng hành động vì người khác, vì công bằng và cái thiện.

- Đó không phải danh hiệu cao sang, mà là giá trị sống được thể hiện bằng hành động cụ thể giữa đời thường.

b. Phân tích – bàn luận:

- Tinh thần hiệp sĩ là biểu hiện của nhân tính và tình người.

+ Kazik – người kiến trúc sư Ba Lan – đã cống hiến trọn đời cho việc bảo tồn di sản Việt Nam, gieo “mầm cây hiệp sĩ” nơi đất khách.

+ Hai học sinh Nghệ An dũng cảm cứu người trên đường đi thi – họ là hiệp sĩ của đời thường, biết đặt lòng nhân lên trên lợi ích cá nhân.

- Tinh thần hiệp sĩ có sức lan tỏa mạnh mẽ.

+ Mỗi hành động nghĩa hiệp như hạt giống gieo vào lòng người, giúp xã hội thêm ấm áp, lan tỏa những giá trị tốt đẹp và khơi dậy niềm tin vào con người.

- Tinh thần hiệp sĩ góp phần hoàn thiện nhân cách và thúc đẩy xã hội tiến bộ.

+ Một dân tộc có nhiều “hiệp sĩ đời thường” – những người biết dấn thân, biết sẻ chia – là một dân tộc mạnh mẽ và nhân văn.

c. Mở rộng:

- Tinh thần hiệp sĩ không chỉ ở hành động lớn lao mà còn ở những việc nhỏ: giúp đỡ người yếu thế, bảo vệ lẽ phải, sống trung thực và nhân ái.

- Tuy nhiên, tinh thần hiệp sĩ cần đi cùng lý trí, tránh hành động mù quáng hoặc khoe khoang.

- Mỗi người trẻ cần nuôi dưỡng “mầm cây hiệp sĩ” trong lòng – bằng học tập, bằng hành động tử tế mỗi ngày.

* Kết bài:

- Khẳng định lại: Tinh thần hiệp sĩ là vẻ đẹp nhân văn bất tử, giúp con người sống xứng đáng và ý nghĩa hơn.

- Liên hệ: Giữa xã hội còn nhiều vô cảm, hãy giữ cho “mầm cây hiệp sĩ” trong ta luôn xanh tốt – để cuộc sống trở nên nhân ái, công bằng và đầy yêu thương hơn.

Bài văn tham khảo

Trong cuộc sống hôm nay, khi lòng ích kỷ và sự thờ ơ có lúc lấn át, con người càng cần những tấm gương sống nhân hậu, nghĩa hiệp. Bài viết “Mầm cây Hiệp sĩ” của Hà Nhân kể về Kazik – người kiến trúc sư Ba Lan dành cả cuộc đời để bảo tồn di sản văn hóa Việt Nam – cùng hai học sinh Nghệ An dũng cảm cứu người gặp nạn. Những câu chuyện ấy giúp ta nhận ra giá trị to lớn và sức sống bền bỉ của tinh thần hiệp sĩ giữa đời thường.

Tinh thần hiệp sĩ là phẩm chất cao đẹp, thể hiện ở lòng dũng cảm, nhân ái và sẵn sàng hành động vì người khác, vì lẽ phải và công bằng. Đó không phải danh hiệu được ban tặng, mà là cách sống, là tấm lòng biết dấn thân vì điều tốt đẹp. Giữa dòng đời xô bồ, một người dám sống vì người khác chính là một “hiệp sĩ” đúng nghĩa.

Kazik – một người ngoại quốc – đã chọn gắn bó với mảnh đất Việt Nam, trân trọng và bảo vệ di sản văn hóa nơi đây như chính quê hương mình. Ông gieo vào lòng người dân Việt “mầm cây hiệp sĩ” bằng sự tận tâm, lặng lẽ và đầy trách nhiệm. Cũng như vậy, hai học sinh Nghệ An – khi chấp nhận bỏ lỡ kỳ thi để cứu người gặp nạn – đã cho thấy tinh thần hiệp sĩ không ở đâu xa, mà luôn hiện diện trong trái tim những con người có lòng trắc ẩn. Họ đã hoàn thành “bài thi tiến hóa của nhân cách” – bài thi của lòng nhân và sự dũng cảm.

Tinh thần hiệp sĩ có sức lan tỏa mạnh mẽ. Một hành động đẹp có thể truyền cảm hứng cho hàng ngàn người khác sống thiện lành, dũng cảm và nhân ái hơn. Khi mỗi người nuôi dưỡng trong mình “mầm cây hiệp sĩ”, xã hội sẽ trở nên ấm áp, đoàn kết và tiến bộ hơn. Đó là nền tảng của một dân tộc văn minh – nơi cái thiện luôn được tôn vinh và cái ác bị đẩy lùi.

Tuy nhiên, tinh thần hiệp sĩ không phải là sự liều lĩnh hay hành động mù quáng. Nó cần đi cùng với lý trí, với lòng nhân hậu và trách nhiệm. Mỗi người trẻ hôm nay cần nuôi dưỡng tinh thần ấy bằng những việc nhỏ bé: giúp đỡ người gặp khó khăn, sống trung thực, biết nói lời cảm ơn và xin lỗi, biết bảo vệ cái đúng và dám đứng lên khi người khác bị tổn thương.

Tinh thần hiệp sĩ chính là mạch nguồn của nhân ái, là ngọn lửa thắp sáng niềm tin vào con người. Dù xã hội đổi thay, “mầm cây hiệp sĩ” vẫn cần được vun trồng để tỏa bóng mát yêu thương cho cuộc đời. Bởi khi con người biết sống vì nhau, nhân loại mới thực sự tiến hóa – không chỉ bằng trí tuệ, mà còn bằng trái tim.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận

+ Bàn luận về chủ đề: Những hiệp sĩ của đời thường.

- Hệ thống ý:

+ Khái niệm “Hiệp sĩ của đời thường”: là những người sẵn sàng cống hiến, hi sinh vì người khác, có những đóng góp thiết thực cho cộng đồng, cho đất nước. Họ có thể là những người dân bình dị ta có thể dễ dàng bắt gặp ngay trong cuộc sống hằng ngày.

+ Những hiệp sĩ của đời thường luôn khiến cuộc sống trở nên tốt đẹp, có ý nghĩa. (HS nêu những biểu hiện, dẫn chứng)

+ Những hiệp sĩ của đời thương không có nghĩa là bạn phải có những hành động lớn lao, phi thường mà đôi khi là những đóng góp nhỏ bé, thầm lặng nhưng mang lại những giá trị tốt đẹp.

+ Rút ra bài học nhận thức và hành động:

. Hiểu, trân trọng những hành động tốt đẹp vì cộng đồng, vì đất nước...

. Hãy “gieo mầm hiệp sĩ”, mỗi người hãy là “một hiệp sĩ” theo cách của riêng mình để xã hội trở nên tốt đẹp...

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ văn bản để minh chứng cho nhận định.

+ Bàn luận về chủ đề: Những hiệp sĩ của đời thường.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Trong cuộc sống, “hiệp sĩ của đời thường” là những con người sẵn sàng cống hiến, hi sinh vì người khác và đóng góp thiết thực cho cộng đồng, cho đất nước. Họ không nhất thiết phải là những nhân vật lừng lẫy hay có danh hiệu cao sang, mà có thể là những người bình dị xung quanh ta. Trong Mầm cây Hiệp sĩ, Kazik – kiến trúc sư Ba Lan – đã gắn bó trọn đời với việc bảo tồn di sản văn hóa Việt Nam, gieo “mầm cây hiệp sĩ” nơi đất khách, tạo ảnh hưởng lâu dài cho cộng đồng. Hai học sinh Nghệ An dũng cảm cứu người trên đường đi thi, dù trễ thi, cũng là những hiệp sĩ đời thường, biết đặt lòng nhân lên trên lợi ích cá nhân. Những hành động ấy tuy nhỏ bé, thầm lặng nhưng mang lại giá trị to lớn, làm xã hội trở nên ấm áp và ý nghĩa hơn. Tinh thần hiệp sĩ không chỉ giúp hoàn thiện nhân cách mỗi người mà còn lan tỏa những giá trị tốt đẹp cho cộng đồng. Chính vì vậy, mỗi người trong chúng ta cần hiểu, trân trọng và “gieo mầm hiệp sĩ” trong đời sống hằng ngày, sống nhân ái, sẻ chia, để xã hội trở nên tốt đẹp hơn.