- Theo em, việc phát triển kinh tế ở nước ta đã tác động tiêu cực như thế nào đến môi trường tự nhiên?

- Tại sao môi trường là nhân tố quan trọng hàng đầu cần bảo vệ để đảm bảo phát triển kinh tế bền vững?

- Vì sao phải giải quyết vấn đề tác động tiêu cực của phát triển kinh tế đến môi trường tự nhiên?

♦ Yêu cầu số 1: Tác động tiêu cực của phát triển kinh tế - xã hội đến môi trường

- Trong thông tin 1:

+ Chất lượng môi trường nhiều nơi suy giảm mạnh, không còn khả năng tiếp nhận chất thải, đặc biệt là ở những khu vực tập trung nhiều hoạt động công nghiệp.

+ Ô nhiễm nguồn nước mặt ở các lưu vực sông diễn ra ngày càng nghiêm trọng và tiếp tục diễn biến theo chiều hướng xấu.

+ Ô nhiễm không khí trở thành vấn đề báo động ở Việt Nam, trực tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

+ Ô nhiễm môi trường biển đang diễn biến phức tạp và chưa có biện pháp ứng phó hiệu quả.

- Trong thông tin 2: Tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long ngày càng gia tăng, gây khó khăn cho sinh hoạt và sản xuất của cư dân.

- Trong thông tin 3: Tính đa dạng sinh học ở Việt Nam ngày càng bị suy giảm nghiêm trọng. Điều này được biểu hiện cụ thể thông qua việc:

+ Suy giảm các hệ sinh thái: các hệ sinh thái bị con người xâm phạm và tàn phá; đặc biệt là hệ sinh thái rừng bị suy giảm, chủ yếu do nguyên nhân chuyển đổi rừng tự nhiên thành rừng trồng và đất trồng cây ăn quả.

+ Suy giảm số lượng cá thể và các loài sinh vật: ở Việt Nam đang bị suy giảm nghiêm trọng, ở Việt Nam, hiện có tới: 21% các loài thú; 6,5% các loài chim; 19% các loài bò sát; 24% các loài lưỡng cư; 38% các loài cá và 2,5% các loài thực vật có mạch bị đe dọa.

- Trong thông tin 4: Do hoạt động khai thác một cách thiếu hợp lí và lãng phí, nên tài nguyên thiên nhiên ở Việt Nam (như: rừng, nguồn nước, khoáng sản, đất,…) đang dần cạn kiệt, tiếp tục bị thu hẹp cả về số lượng và chất lượng.

- Trong thông tin 5: Các cự cố môi trường có chiều hướng gia tăng trên phạm vi rộng, diễn biến phức tạp, gây khó khăn cho công tác xử lí và khắc phục hậu quả; đồng thời gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng; đe dọa trật tự an ninh xã hội…

♦ Yêu cầu số 2:

- Một số trường hợp cụ thể về tác động tiêu cực của phát triển kinh tế đến môi trường tự nhiên:

+ Tháng 9/2008, Công ty Vedan tại huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai đã xả một lượng nước thải lớn chưa qua xử lý ra sông Thị Vải.

+ Tháng 4/2011, Phòng cảnh sát Phòng chống Tội phạm về môi trường, Công an tỉnh Khánh Hòa bắt quả tang Công ty TNHH Nhà máy tàu biển Hyundai - Vinashin đang xả chất thải lỏng chưa qua hệ thống xử lý ra vịnh Vân Phong. 

+ Tháng 4/2016, Công ty Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh xả nước thải chưa qua xử lý xuống biển, gây nên tình trạng cá chết hàng loạt tại 4 tỉnh miền Trung.

- Hệ quả đối với cuộc sống con người:

+ Gây ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng của con người. Ví dụ: 

▪ Ô nhiễm không khí làm tăng nguy cơ mắc các bệnh, như: nhiễm khuẩn cấp tính đường hô hấp dưới, đột quỵ, đau tim, bệnh tắc nghẽn phổi mãn tính và ung thư phổi;… 

▪ Ô nhiễm nguồn nước gây nên một số bệnh như: các bệnh về đường tiêu hoá, bệnh giun sán, các bệnh do muỗi truyền, các bệnh về mắt, ngoài da,...

▪ Ô nhiễm đất ảnh hưởng tới sức khoẻ con người thông qua chuỗi thức ăn.

+ Đe dọa đến sự phát triển bền vững kinh tế - xã hội của quốc gia;

+ Gây tiêu tốn một khoản lớn ngân sách quốc gia cho việc khắc phục, cải thiện chất lượng môi trường.

♦ Yêu cầu số 1: Các biện pháp nhằm khắc phục, hạn chế tác động tiêu cực của phát triển kinh tế đến môi trường tự nhiên được đề cập trong các trường hợp

- Trường hợp 1: Chuỗi cửa hàng cà phê H đã thực hiện các biện pháp, như:

+ Thay thế túi ni-lông bằng túi sinh học phân hủy hoàn toàn.

+ Quảng cáo sản phẩm, đề ra chương trình khuyến mãi: sử dụng li cá nhân, sử dụng ống hút làm bằng nguyên liệu tự nhiên, như: bột gạo, giấy, tre,…

- Trường hợp 2: Cơ quan X đã thực hiện các biện pháp, như:

+ Kiểm soát các dự án, nguồn thải lớn, có nguy cơ gây sự cố môi trường;

+ Phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành và địa phương thực hiện các hoạt động kiểm tra, khắc phục, xử lí các điểm nóng về môi trường.

+ Duy trì tốt hoạt động giám sát môi trường nhằm đảm bảo an toàn về môi trường trong quá trình hoạt động.

+ Hướng dẫn các doanh nghiệp phương hướng giải quyết các vấn đề liên quan đến môi trường.

- Trường hợp 3: Doanh nghiệp K đã thực hiện biện pháp: ứng dụng mô hình “tiêu dùng xanh” trong sản xuất kinh doanh, ví dụ như: gói rau, củ, quả bằng lá chuối; dùng bình nước bằng thủy tinh; ống hút bằng tre hoặc giấy,…

♦ Yêu cầu số 2:

- Giải thích:

+ Xu hướng “tiêu dùng xanh” ngày càng gia tăng, người tiêu dùng có xu hướng mua và sử dụng những sản phẩm thân thiện với môi trường, từ đó góp phần giảm thiểu lượng rác thải độc hại ra môi trường tự nhiên.

+ Bên cạnh đó, xu hướng tiêu dùng xanh cũng thúc đẩy các doanh nghiệp có sự chuyển đổi về chiến lược sản phẩm, chú trọng sản xuất ra những sản phẩm có yếu tố “xanh” và “bền vững” (để đáp ứng nhu cầu của khách hàng).

=> Như vậy, xu hướng “tiêu dùng xanh” vừa đem lại những lợi ích về môi trường; vừa đảm bảo sự phát triển ổn định và bền vững của kinh tế - xã hội.

- Ưu – nhược điểm của chính sách “tiêu dùng xanh”

+ Ưu điểm: thân thiện với môi trường; an toàn với sức khỏe người tiêu dùng; góp phần đảm bảo sự phát triển ổn định và bền vững của kinh tế - xã hội….

+ Nhược điểm: đòi hỏi chi phí đầu tư, công nghệ sản xuất, nguồn nguyên liệu có chất lượng cao… từ đó, đẩy giá thành của “sản phẩm xanh” lên cao hơn so với các sản phẩm thông thường.

♦ Yêu cầu số 3: Một số biện pháp, chính sách khác để khắc phục, hạn chế tác động tiêu cực của phát triển kinh tế đến môi trường tự nhiên:

+ Hoàn thiện hệ thống pháp luật để phòng ngừa, kiểm soát tác động tiêu cực của phát triển kinh tế đến môi trường.

+ Có những chế tài xử phạt đủ mạnh để có sức răn đe các đối tượng vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường.

+ Ứng dụng khoa học công nghệ thực hiện chuyển đổi số gắn liền với bảo vệ và cải thiện môi trường tự nhiên;

+ Áp dụng thuế suất cao đối với những sản phẩm mà việc sản xuất có tác động xấu đến môi trường; có chính sách ưu đãi, khuyến khích các công nghệ sản xuất thân thiện với môi trường;

+ Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, tập trung xử lí các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng;

+ Tuyên truyền, giáo dục để nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của người dân, doanh nghiệp trong việc giữ gìn và bảo vệ môi trường.