Câu 2 (5.0 điểm)

Trong đoạn trích Đất Nước (trường ca Mặt đường khát vọng), nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm viết: 

Trong anh và em hôm nay 

Đều có một phần Đất Nước 

Khi hai đứa cầm tay 

Đất Nước trong chúng mình hài hoà nồng thắm 

Khi chúng ta cầm tay mọi người 

Đất nước vẹn tròn, to lớn 

Mai này con ta lớn lên 

Con sẽ mang đất nước đi xa 

Đến những tháng ngày mơ mộng 

Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình 

Phải biết gắn bó san sẻ 

Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ sở 

Làm nên Đất Nước muôn đời... 

(Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2020, tr.120-121) 

Anh/Chị hãy phân tích đoạn trích trên; từ đó, nhận xét về chất trữ tình - chính luận được thể hiện trong đoạn trích.

và em ... Đất nước trong chúng ta hài hoà nồng thắm... Hay nói cách khác, đất nước không chỉ là không gian địa lí, thời gian lịch sử, chiều sâu văn hoá, tồn tại bên ngoài, đất nước còn là một phần trong anh, trong em, trong tất cả chúng ta. Chính chúng ta – là một phần làm nên Đất nước.  

Khi hai đứa cầm tay

Đất Nước hài hòa nồng thắm

Khi chúng ta cầm tay mọi người

Đất Nước vẹn tròn to lớn.

- Nói rõ ràng ra, đó là mối quan hệ giữa cá nhân với cộng đồng, giữa mỗi một con người với Đất nước. Điều đó càng khẳng định thêm, sống trong Đất nước, chính là một phần Đất nước, do đó, mỗi cá nhân không thể chỉ biết ích kỉ sống cho riêng mình. 

Em ơi em

Đất Nước là máu xương của mình

- “Đất Nước là máu xương của mình”: Máu xương là sự sống. Đất nước là máu xương có nghĩa là Đất nước tồn tại như một sự sống và để có sự sống ấy hẳn phải có rất nhiều hi sinh. Quả đúng như vậy, biết bao con người, bao thế hệ đã ngã xuống cho sự sống còn của Đất nước. 

Phải biết gắn bó và san sẻ

Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở

Làm nên Đất Nước muôn đời.

- Đất nước là điều thiêng liêng mà giản dị, vì thế mỗi một con người phải biết gắn bó và san sẻ. Gắn bó là yêu thương, là kết nối. Từ sự gắn bó ấy mới có thể san sẻ. San sẻ niềm vui, nỗi buồn, san sẻ cho nhau từng công việc, trách nhiệm, từ nhỏ đến lớn lao. 

- Đất nước vĩ đại nhưng đất nước là một thực thể sống. Thực thể ấy không phải là sự tập hợp của những cá nhân rời rạc mà là một cộng đồng. Hoá thân cũng có nghĩa là dâng hiến. Thời chiến, dâng hiến là quyết tử cho tổ quốc quyết sinh. Thời bình, người ta dâng hiến sức lực, mồ hôi để đất nước thịnh cường, vẻ vang, và thêm giàu đẹp. 

2. Nhận xét về tính trữ tình chính luận trong đoạn trích