Truyện có những yếu tố kì ảo nào? Các yếu tố kì ảo đó có ý nghĩa, vai trò gì trong truyện? 

- Các sự kiện tạo nên cốt truyện là: 

+ Vua ra lệnh tìm bắt, nuôi nấng dế chọi để cống nạp.  

+ Bà đồng gù lưng chỉ điểm chỗ tìm dế chọi khỏe.  

+ Con trai Thành mở chậu dế chạy mất, con trai ngã xuống giếng.  

+ Con trai Thành vẫn còn sống nhưng thần thái đờ đẫn, ngây ngốc.  

+ Nghe tiếng gáy của một con dế trong nhà, Thành đuổi theo, bắt được, hoá ra là một con dế nhỏ, nhưng có thể thắng bất cứ con nào, do đó Thành được quan thưởng.  

+ Con dế được dâng lên vua, trong cung, nó trở thành con dế vô địch, thắng bất cứ con dế kì lạ nào; đã thế lại còn biết nhảy mỗi khi có nhạc nổi lên.  

+ Các quan sau khi được vua trọng thưởng đã nâng đỡ để Thành đỗ được tú tài.  

+ Hơn một năm sau, con trai Thành bình phục, kể rằng chính mình đã hoá thành con dế.  

- Nhận xét:  

+ Thời gian, không gian gắn với sinh hoạt của các nhân vật. 

+ Nhân vật là con người với những thành phần khác nhau trong xã hội. Không có nhân vật thần tiên, ma quỷ, chỉ có duy nhất đứa con trai hóa thành dế liên quan đến yếu tố kì ảo.  

- Vì dế chọi mà gia đình Thành lâm vào cảnh ngộ sau: Quá hạn nộp dế hơn mười ngày, anh ta đã bị quan “trách phạt” đánh đòn trăm gậy, nằm lăn lộn trên giường, vị chức dịch “chỉ còn nghĩ đến chuyện tự tử mà thôi”, con trai vì làm dế chết, bỏ trốn rơi xuống giếng khiến cha mẹ đau xót,…  

- Cũng nhờ dế chọi mà sau đó gia đình Thành được hưởng những điều sau:  

+ Thành được miễn sai dịch, nâng đỡ để đậu tú tài.  

+ Anh ta có “ruộng đồng trăm khoảnh, lầu gác nguy nga, trâu dê đầy đàn”. Ra khỏi nhà thì “áo cừu, ngựa xe vượt cả các bậc quyền thế”, giàu có, sang trọng.  

- Ý nghĩa của sự đối lập giữa hai tình huống: tố cáo nên tội ác của cả một hệ thống cầm quyền thối nát chỉ biết ăn chơi hưởng thụ tàn ác trên mồ hôi xương máu của nhân dân. Coi nhân dân không bằng một con dế, khổ đau hay hạnh phúc phụ thuộc vào những điều hết sức nhỏ nhoi.