a) Em hãy xác định những thay đổi trong cuộc sống của các nhân vật trong các tình huống trên.

b) Những thay đổi này có thể ảnh hưởng đến cuộc sống của các cá nhân và gia đình như thế nào?

Tình huống 1. Bố mẹ Liên là công nhân. Trước đây, công ty phát triển tốt nên thu nhập của gia đình ổn định, đủ trang trải cho cuộc sống hằng ngày của cả gia đình và chi phí cho học hành của hai chị em Liên. Nhưng năm nay, công ty của mẹ Liên giảm biên chế nên mẹ Liên phải nghỉ việc ở công ty. Tình huống 2. Do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, mấy năm gần đây sạt lở đất xuất hiện nhiều ở quê Vân, làm cho cuộc sống của mọi gia đình không được an toàn. Chính quyền huyện đã quyết định di chuyển gia đình Vân cùng một số gia đình khác trong ấp đến nơi ở mới. Ở nơi mới, việc đi lại, học tập và lao động của mỗi người đều bị xáo trộn, gặp nhiều khó khăn. Tình huống 3. Anh K đang học năm thứ hai của một trường đại học thì bố của anh bỗng nhiên lâm bệnh nặng, không lao động được vừa phải chữa chạy tốn kém lại không có người chăm sóc. Anh K cảm thấy rất hoang mang, lo lắng trước thay đổi đột xuất đến với mình và gia đình.

♦ Yêu cầu a) Để thích ứng với sự thay đổi, em cần rèn luyện những kĩ năng sau:

- Chấp nhận thay đổi là tất yếu. Vì: cho dù có chấp nhận hay không thì sự thay đổi cũng diễn ra; chấp nhận là điều kiện tiên quyết để có thể đối diện và thích ứng với thay đổi. Đối với những sự thay đổi quá lớn, có thể cần nhiều thời gian để chấp nhận và đối diện.

- Giữ bình tĩnh trong mọi hoàn cảnh. Vì: chỉ khi bình tĩnh, chúng ta mới sáng suốt để giải quyết vấn đề. Khi sự việc, biến cố xảy ra, cần lắng nghe, tìm hiểu để có đầy đủ thông tin trước khi phản ứng; hít thở sâu để lấy lại sự bình tĩnh và ở bên cạnh người thân hoặc người mà mình tin tưởng để có thêm sức mạnh khi phải đối diện với sự thay đổi.

- Chủ động tìm cách giải quyết vấn đề theo hướng tích cực. Vì: luôn có nhiều cách giải quyết cho một vấn đề; cần suy nghĩ, đề ra nhiều phương án khác nhau và cân nhắc để lựa chọn phương án tích cực, khả thi nhất. Bản thân cần chủ động giải quyết trước khi tìm đến sự hỗ trợ từ người thân, bạn bè, thầy cô hoặc người có chuyên môn.

♦ Yêu cầu b) Tư vấn cho các nhân vật:

- Tình huống 1. Liên có thể khuyên mẹ:

+ Giữ bình tĩnh, mẹ nên dành thời gian nghỉ ngơi một vài ngày để ổn định tinh thần và sức khỏe, không nên quá lo lắng.

+ Sau khi sức khỏe và tinh thần ổn định, mẹ có thể tìm hiểu và nộp hồ sơ ứng tuyển vào các công ty/ ngành nghề khác phù hợp với khả năng. Trong trường hợp chưa tìm được công ty/ ngành nghề phù hợp mang tính ổn định, lâu dài; mẹ vẫn có thể tham gia thực hiện một số công việc thời vụ để có thêm thu nhập, ví dụ như: làm giúp việc theo giờ,…

- Tình huống 2. Lời khuyên cho Vân và gia đình: nên bình tĩnh; chủ động tìm hiểu các thông tin liên quan đến nơi ở mới, ví dụ như: địa hình; đường giao thông; các công trình tiện ích phụ trợ (ví dụ: bệnh viện, trường học, khu công nghiệp,…) ở gần đó; văn hóa, lối sống của người dân tại nơi ở mới,…

- Tình huống 3. Lời khuyên dành cho anh K và gia đình:

+ Các thành viên trong gia đình nên ngồi lại, trao đổi với nhau để lên kế hoạch về thời gian chăm sóc bố một cách hợp lí nhất.

+ Về vấn đề thu nhập và chi phí chữa bệnh:

▪ Trước mắt, gia đình có thể dựa vào nguồn tiền/ tài sản tiết kiệm (nếu có); sử dụng dịch vụ khám - chữa bệnh tại các bệnh viên công lập, dùng bảo hiểm y tế để giảm bớt một phần chi phí; hoặc trong trường hợp quá khó khăn, gia đình có thể nhờ tới sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, các tổ chức thiện nguyện/ các mạnh thường quân,…

▪ Về lâu dài, các thanh viên trong gia đình cũng cần tìm cách tăng thêm nguồn thu nhập (nhưng cần lưu ý vấn đề: đảm bảo sức khỏe, phù hợp với luật pháp và đạo đức,…)

+ Cả gia đình cũng cần động viên bố giữ tinh thần lạc quan, ăn uống, nghỉ ngơi điều độ.

♦ Yêu cầu c) Ý nghĩa của việc thích ứng với những thay đổi:

+ Giúp mỗi người vượt qua sự thay đổi của hoàn cảnh.

+ Sống phù hợp với hoàn cảnh, qua đó tự hoàn thiện và phát triển bản thân trong những điều kiện mới.

(*) Tham khảo:

- Trường hợp. Anh B là một vận động viên điền kinh chuyên nghiệp và đã đạt được nhiều giải thưởng. Nhưng không may, một tai nạn xảy ra khiến anh bị chấn thương ở chân và không thể tham gia thi đấu được nữa. Anh B rất buồn và lo lắng cho tương lai của mình.

- Biện pháp ứng phó với thay đối: