a) Theo em, để trở thành người tiêu dùng thông minh, khi mua sắm, người tiêu dùng cần phải làm gì? Vì sao?

b) Em hãy nhận xét hành vi tiêu dùng của các nhân vật trong mỗi tình huống trên và áp dụng cách tiêu dùng thông minh để đưa ra lời khuyên cho mỗi nhân vật đó.

♦ Yêu cầu a) Để trở thành người tiêu dùngthông minh, chúng ta có thể thực hiện một số cách sau:

- Xây dựng kế hoạch mua sắm, chi tiêu phù hợp với bản thân và gia đình: mua những đồ dùng thiết yếu cho cuộc sống phù hợp với nhu cầu của bản thân như thức ăn, nước uống, đồ dùng học tập cần thiết, đi lại,…

- Tìm hiểu thông tin về sản phẩm: thông qua trang thông tin điện tử của nhà sản xuất, được in trên bao bì sản phẩm hoặc quét mã vạch để truy xuất nguồn gốc hay qua các hình thức quảng cáo. Tuy nhiên, cần xem xét kĩ lưỡng, tham khảo nhiều nguồn, kênh khác nhau để chọn lọc thông tin chính xác nhất.

- Sử dụng sản phẩm an toàn, hiệu quả: chỉ sử dụng sản phẩm rõ nguồn gốc, đọc kĩ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng, tìm hiểu quyền lợi của người tiêu dùng để bảo vệ mình trong những trường hợp cần thiết.

- Lựa chọn phương thức thanh toán phù hợp: thanh toán bằng tiền mặt hoặc thanh toán trực tuyến. Trước khi thanh toán, cần kiểm tra kĩ nội dung đơn hàng, giá tiền. Khi mua hàng trực tuyến, cần kiểm tra kĩ hàng hóa trước khi nhận, chỉ thanh toán trước đối với các thương hiệu uy tín, bảo mật thông tin tài khoản và lưu lại các hóa đơn, chứng từ, giao dịch để xử lí khi cần thiết.

♦ Yêu cầu b)

- Tình huống 1.

+ Nhận xét: bạn P chi tiêu chưa hợp lí.

+ Lời khuyên: hàng tháng, trước khi chi tiêu, bạn P nên:

▪ Chia khoản tiền mẹ cho thành 2 khoản nhỏ, với tỉ lệ khoảng: 70% cho chi tiêu, mua sắm hàng hóa và 30% cho việc dự phòng, tiết kiệm.

▪ Với 70% số tiền được cho, trước khi chi tiêu, P hãy lập danh sách những mặt hàng cần mua, phù hợp với nhu cầu của bản thân; xác định những mặt hàng thiết yếu, không thiết yếu; đồng thời nghiêm túc tuân thủ danh sách này để tránh mua những sản phẩm không cần thiết.

- Tình huống 2.

+ Nhận xét:

▪ Bạn Mai là người tiêu dùng thông minh, khi bạn biết lựa chọn mua sắm tại những nơi bán hàng uy tín và giá cả hợp lí.

▪ Cách tiêu dùng của bạn Hùng còn chưa hợp lí. Nếu chỉ mua hàng hóa theo chương trình khuyến mại, quảng cáo, Hùng có thể sẽ rơi vào một số tình trạng: mua hàng hóa không phù hợp với nhu cầu của bản thân hoặc mua hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ,…

+ Lời khuyên: trước khi mua, Hùng cần:

▪ Tìm hiểu kĩ các thông tin về giá cả, chất lượng, mẫu mã, nguồn gốc, công dụng, .. của sản phẩm.

▪ Nhận biết các hình thức quảng cáo, khuyến mại; tránh mua hàng theo cảm xúc.

- Tình huống 3.

+ Nhận xét: việc Hạnh tìm hiểu trước thông tin về sản phẩm và hình thức thanh toán là đúng.

+ Lời khuyên: Hạnh nên mua sản phẩm tại cửa hàng thứ hai, vì:

▪ Tại cửa hàng thứ nhất: bán hàng trực tuyến nên Hạnh chưa được trải nghiệm sản phẩm một cách thực tế; hơn nữa giá cả của sản phẩm quá rẻ so với mặt bằng chung (rẻ hơn 50%), lại yêu cầu khách hàng truy cập vào đường link lạ,… Những thông tin này có thể là dấu hiệu của sự lừa đảo. Nếu Hạnh mua xe đạp điện ở cửa hàng này thì bạn sẽ gặp phải nhiều rủi ro, ví dụ như: mua phải hàng kém chất lượng; bị chiếm đoạt (hack) thông tin cá nhân,…

▪ Tại cửa hàng thứ hai: bán hàng trực tiếp, nên Hạnh và gia đình có thể đến cửa hàng để tham khảo, trải nghiệm sản phẩm; cửa hàng cũng có chương trình khuyến mại tặng đồ dùng học tập