Câu hỏi:

13/07/2024 2,955

Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy chứng minh địa hình là một nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến khí hậu (chủ yếu là chế độ nhiệt và chế độ mưa) của nước ta.

Xem lời giải

Câu hỏi trong đề: Cách sử dụng Atlat Địa lí Việt Nam !!

Bắt đầu thi

Quảng cáo

Trả lời:

Giải bởi Vietjack

Trang Atlat sử dụng: trang 9, trang 13, trang 14.

1. Khái quát đặc điểm địa hình

Đồi núi chiếm phần lớn diện tích nước ta nhưng chủ yếu là đồi núi thấp, hướng nghiêng chung của địa hình là tây bắc - đông nam (thấp dần ra lại giá biển), các dãy núi chạy theo hai hướng chính là hướng tây bắc – đông nam và hướng vòng cung.

2. Chứng minh tác động

Có hai cách:

a. Cách 1– Chứng minh các yếu tố, đặc điểm của địa hình có tác động đến các đặc điểm chế độ nhiệt và chế độ mưa. Cụ thể:

* Hướng nghiêng chung của địa hình và hướng núi có ảnh hưởng rất lớn đến đặc điểm khí hậu:

- Do địa hình nước ta có hướng nghiêng chung là tây bắc – đông nam, thấp dần ra biển, kết hợp với hướng các loại gió thịnh hành trong năm tạo điều kiện để ảnh hưởng của biển có thể tác động sâu vào trong lục địa khiến tính lục địa của các khu vực ở phía Tây không rõ nét (dẫn chứng).

- Hướng núi có ảnh hưởng lớn đến nhiệt độ và lượng mưa:

+ Hướng vòng cung của các cánh cung ở Đông Bắc tạo điều kiện cho gió mùa Đông Bắc tác động xâm nhập sâu vào lãnh thổ nước ta khiến Đông Bắc có nhiều tháng nhiệt độ xuống thấp. Hướng vòng cung của cánh cung Trường Sơn Nam song song với hướng gió của bộ phận duyên hải khiến nhiều khu vực có lượng mưa thấp (dẫn chứng).

+ Hướng tây bắc - đông nam:

• Hướng tây bắc - đông nam của dãy Hoàng Liên Sơn có tác dụng ngăn ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc đến khu Tây Bắc làm cho vùng này có mùa đông ngắn hơn so với khu Đông Bắc (dẫn chứng).

• Hướng tây bắc - đông nam của dãy Trường Sơn Bắc vuông góc với gió tây nam khiến sườn đồng chịu ảnh hưởng của gió tây khô nóng vào mùa hạ, nhiệt độ lên cao, mưa ít. Mùa đông thì sườn đông lại ở vị trí đón gió nên có mưa nhiều (dẫn chứng).

• Hướng tây – đông của các dãy núi Hoành Sơn, Bạch Mã có tác dụng ngăn ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc xuống phía Nam, góp phần làm cho nền nhiệt độ ở phía Nam cao hơn phía Bắc (dẫn chứng).

+ Các địa điểm nằm ở sườn đón gió của các dãy núi thì có lượng mưa lớn, nằm ở sườn khuất gió thì có lượng mưa nhỏ hơn (dẫn chứng).

* Độ cao địa hình là nhân tố rất quan trọng ảnh hưởng đến khí hậu, đặc biệt là chế độ nhiệt:

- Do diện tích đồi núi chiếm phần lớn lãnh thổ nên ngoài sự phân hóa nhiệt độ theo chiều Bắc – Nam thì nhiệt độ còn có sự phân hóa theo độ cao khá rõ (dẫn chứng).

- Theo quy luật đại cao cứ lên cao khoảng 100m thì nhiệt độ giảm khoảng 0,6°C. Vì vậy những vùng núi cao ở nước ta có nhiệt độ thấp hơn so với nền nhiệt độ trung bình của cả nước (dẫn chứng).

b. Cách 2 – Chứng minh địa hình có tác động đến nhiệt độ, lượng mưa.

Cụ thể:

* Tác động của địa hình đến chế độ nhiệt:

– Tác động trực tiếp:

Tác động trực tiếp của địa hình đến khí hậu thể hiện qua ảnh hưởng của yếu tố độ cao địa hình.

Theo quy luật đai cao, cứ lên cao khoảng 100m thì nhiệt độ giảm khoảng 0,6°C. Vì vậy những vùng núi cao ở nước ta có nhiệt độ thấp hơn so với nền nhiệt độ trung bình của cả nước (dẫn chứng).

- Tác động gián tiếp:

Tác động gián tiếp của địa hình đến chế độ nhiệt thông qua hướng của các dãy núi. Thể hiện qua tác động của các hướng núi (xem ở cách 1).

* Tác động của địa hình đến chế độ mưa:

Tác động của địa hình đến chế độ mưa thể hiện rõ nét qua hướng của các dãy núi đối với các hướng gió thịnh hành trong năm. Nơi nào nằm sườn đón gió thì có lượng mưa lớn, những nơi nằm ở vị trí khuất gió lượng mưa thấp hơn (dẫn chứng).

Hot: 500+ Đề thi thử tốt nghiệp THPT các môn, ĐGNL các trường ĐH... file word có đáp án (2025). Tải ngay

Sách thầy cô Vietjack biên soạn:

Xem thêm »

CÂU HỎI HOT CÙNG CHỦ ĐỀ

Câu 1

b. Tại sao ở nước ta, vấn đề quan trọng hàng đầu đối với vùng kinh tế là chuyên môn hoá sản xuất?

Xem đáp án

Lời giải

b. Chuyên môn hoá sản xuất của vùng kinh tế

- Phát huy thế mạnh của vùng, đạt được hiệu quả cao về kinh tế – xã hội và môi trường.

- Làm cho vùng gắn bó với các vùng khác, tạo ra sự thống nhất trong toàn bộ nền kinh tế đất nước.

Câu 2

Trình bày và giải thích đặc điểm địa hình miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ.

Xem đáp án

Lời giải

Trang Atlat sử dụng: trang 6 + 7, 14.

1. Khái quát vị trí địa lí

Miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ có phía bắc giáp vùng Tây Bắc và Bắc Trung Bộ, phía đông và đông nam giáp Biển Đông, phía tây giáp Lào và Campuchia.

2. Đặc điểm chung của địa hình

- Miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ bao gồm hai bộ phận địa hình chính là đồi núi và đồng bằng.

- Dạng địa hình miền núi chiếm phần lớn (khoảng 2/3) diện tích của miền.

- Hướng nghiêng của địa hình rất phức tạp: đối với vùng Nam Trung Bộ hướng nghiêng chủ yếu là cao ở giữa và thấp dần về hai phía đông – tây; đối với vùng Nam Bộ hướng nghiêng chung là đông bắc – tây nam.

3. Đặc điểm từng dạng địa hình

* Miền núi:

- Đồi núi chiếm khoảng 2/3 diện tích toàn miền.

- Đồi núi phân bố ở phía bắc và phía tây.

- Dạng địa hình tiêu biểu là các cao nguyên xếp tầng với độ cao chủ yếu từ 500 – 1000m như cao nguyên Kon Tum, cao nguyên Pleiku, cao nguyên Đắk Lắk.. Cao nguyên có độ cao lớn nhất của vùng là cao nguyên Lâm Viên với độ cao trung bình trên 1500m. Ngoài các cao nguyên xếp tầng, trong miền còn có nhiều dãy núi lan sát ra biển (ở vùng rìa phía đông của Trường Son Nam).

- Hướng các dãy núi:

+ Hướng núi của miền khá phức tạp:

Nhìn chung có thể coi vùng núi, cao nguyên của vùng là một cánh cung khổng lồ, quay bề lồi ra biển. Nguyên nhân là do tác dụng định hướng của khối nền cổ Kon Tum trong quá trình hình thành.

Ngoài hướng vòng cung, trong miền còn có nhiều dãy núi chạy theo hướng tây – đông lan sát ra biển ở Nam Trung Bộ.

* Đồng bằng:

- Đồng bằng của miền chiếm khoảng 1/3 diện tích.

- Đồng bằng phân bố ở rìa phía đông và phía nam của miền.

- Đồng bằng của miền chia thành hai bộ phận:

+ Các đồng bằng ở duyên hải Nam Trung Bộ có đặc điểm nhỏ, hẹp, hình thành do phù sa của các sông nhỏ và các vật liệu có nguồn gốc biển. Các đồng bằng có diện tích đáng kể là đồng bằng hạ lưu sông Thu Bồn, sông Trà Khúc, sông Đà Rằng...

+ Đồng bằng Nam Bộ phân bố ở phía nam có diện tích rộng lớn, hình thành do phù sa của hệ thống sông Mê Công là chủ yếu.

- Một số nét đặc điểm về hình thái:

+ Các đồng bằng ở duyên hải Nam Trung Bộ bị chia cắt bởi nhiều dãy núi lan sát ra biển.

+ Đồng bằng Nam Bộ có tính đồng nhất cao, tuy nhiên trong đồng bằng vẫn có nhiều vùng đầm lầy ngập nước do chưa được phù sa bồi lấp. Trong đồng bằng còn xuất hiện một số núi sót như núi Bà Đen, núi Chứa Chan, vùng núi An Giang, Hà Tiên...

- Hưởng mở rộng, phát triển của đồng bằng:

+ Các đồng bằng ở duyên hải Nam Trung Bộ do lượng phù sa của các con sông của miền không lớn nên tốc độ tiến ra biển hàng năm của các đồng bằng nhỏ.

+ Đồng bằng Nam Bộ có tốc độ tiến ra biển hàng năm khá nhanh do lượng phù sa do hệ thống sông Mê Công vận chuyển rất lớn (tốc độ lấn biển hàng năm ở Cà Mau có nơi đạt 60 – 80m).

* Thềm lục địa: có xu hướng càng vào phía Nam càng mở rộng thể hiện qua các đường đẳng sâu 20m và 50m.

Câu 3