Câu hỏi:
24/09/2024 7,478
I. PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc văn bản sau:
MỘT NHÀ THƠ KHÔNG CHỦ ĐỊNH: CHẤT THƠ ĐÍCH THỰC TRONG “NHẬT KÍ TRONG TÙ”
(Trích)
(Phong Lê)
….Tất cả những gì Bác viết trong “Nhật kí trong từ” có thể có một ý nghĩa chiến đấu, tiến công, tích cực. Nhưng riêng về tác giả, người làm ra nó, không phải nhất nhất và toàn bộ đều tuân theo các định hướng ấy. Ở đây, trên nhiều bài, lắm khi đơn giản chỉ là sự ghi lại một cảnh huống, một tâm trạng, một xúc cảm ở dạng nhật kí – thơ hoặc thơ – nhật kí theo một cách hiểu và cảm nhận thông thường. Không nhằm bất cứ một định hướng nào của ý chí, của nghị lực, của niềm tin mà chỉ là trạng huống tự nhiên, hồn nhiên của cảm xúc, Bác đã đến với hồn thơ, hay chính vì vậy mà có chất thơ thực sự.
Chất thơ trong tư thế của con người gắn hoà với thế giới người; càng là người cùng khổ bất hạnh càng nhận được sự chia sẻ nhiều hơn; từ người “phu làm đường” đến “cháu bé trong nhà lao Tân Dương” rồi “người bạn tù thổi sáo”; cho đến cả người bạn tù cờ bạc vừa chết: “Thân anh da bọc lấy xương/ Khổ đau đói rét hết phương sống rồi.”.
Chất thơ trong gắn bó không chỉ với nhân quần, với đồng loại mà cả với thế giới rộng lớn chung quanh; một mùi hương, một tiếng chim, một nhành hoa, một bếp lửa, một ảnh trăng – nhất là trăng, cho đến cả bầu trời, cả không gian vũ trụ “Đất trời một thoảng thu màn ướt/ Sông núi muôn trùng trải gấm phơi”.
Chất thơ, tưởng như “siêu thoát”, không chút gắn bó, không mối liên quan gì với cảnh ngộ cực kì gian khổ và bi thảm của người tù, trong “Giải đi sớm”, “Cảnh đồng nội”, “Cảnh chiều hôm”, “Trên đường đi”,... Và chất thơ đến từ những sự thật trần trụi, không “thở” chút nào: chiếc răng rụng, cây gậy, cảnh chia nước và cơm tù...
Chất thơ lồ lộ, tràn đầy trong những cảnh trăng, ngay cả trăng trong đêm lạnh với “gối quắp, lưng còng, ngủ chẳng an” và chất thơ kín đáo, lẫn thoáng, phải tinh ý lắm mới nắm bắt được như trong chuyện cháo hoa, muối trắng ở một quán nhỏ bên đường. [...]
Nếu hình dung cả cuộc đời Bác như một dòng sông lớn, chảy từ nguồn ra biển thì “Nhật kí trong từ” có thể xem là một khúc sông lặng trước lúc đổ ra đại dương.
Một khúc lặng, có xoáy ngầm, nhưng trong suốt tận đáy, để cho ta soi mà nhận ra chân dung Bác, con người Bác: và qua Bác mà nhận ra gương mặt dân tộc. [....] “Nhật kí trong từ” vì vậy, có giá trị đặc biệt trong cuộc đời hoạt động của tác giả.
(In trong: Nhà văn và tác phẩm trong trường phổ thông,
Tập Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh, Vũ Dương Quỹ tuyển chọn và biên soạn,
NXB Giáo dục, Hà Nội, 1998, tr.108-111)
Luận đề của văn bản trên là gì?
I. PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc văn bản sau:
MỘT NHÀ THƠ KHÔNG CHỦ ĐỊNH: CHẤT THƠ ĐÍCH THỰC TRONG “NHẬT KÍ TRONG TÙ”
(Trích)
(Phong Lê)
….Tất cả những gì Bác viết trong “Nhật kí trong từ” có thể có một ý nghĩa chiến đấu, tiến công, tích cực. Nhưng riêng về tác giả, người làm ra nó, không phải nhất nhất và toàn bộ đều tuân theo các định hướng ấy. Ở đây, trên nhiều bài, lắm khi đơn giản chỉ là sự ghi lại một cảnh huống, một tâm trạng, một xúc cảm ở dạng nhật kí – thơ hoặc thơ – nhật kí theo một cách hiểu và cảm nhận thông thường. Không nhằm bất cứ một định hướng nào của ý chí, của nghị lực, của niềm tin mà chỉ là trạng huống tự nhiên, hồn nhiên của cảm xúc, Bác đã đến với hồn thơ, hay chính vì vậy mà có chất thơ thực sự.
Chất thơ trong tư thế của con người gắn hoà với thế giới người; càng là người cùng khổ bất hạnh càng nhận được sự chia sẻ nhiều hơn; từ người “phu làm đường” đến “cháu bé trong nhà lao Tân Dương” rồi “người bạn tù thổi sáo”; cho đến cả người bạn tù cờ bạc vừa chết: “Thân anh da bọc lấy xương/ Khổ đau đói rét hết phương sống rồi.”.
Chất thơ trong gắn bó không chỉ với nhân quần, với đồng loại mà cả với thế giới rộng lớn chung quanh; một mùi hương, một tiếng chim, một nhành hoa, một bếp lửa, một ảnh trăng – nhất là trăng, cho đến cả bầu trời, cả không gian vũ trụ “Đất trời một thoảng thu màn ướt/ Sông núi muôn trùng trải gấm phơi”.
Chất thơ, tưởng như “siêu thoát”, không chút gắn bó, không mối liên quan gì với cảnh ngộ cực kì gian khổ và bi thảm của người tù, trong “Giải đi sớm”, “Cảnh đồng nội”, “Cảnh chiều hôm”, “Trên đường đi”,... Và chất thơ đến từ những sự thật trần trụi, không “thở” chút nào: chiếc răng rụng, cây gậy, cảnh chia nước và cơm tù...
Chất thơ lồ lộ, tràn đầy trong những cảnh trăng, ngay cả trăng trong đêm lạnh với “gối quắp, lưng còng, ngủ chẳng an” và chất thơ kín đáo, lẫn thoáng, phải tinh ý lắm mới nắm bắt được như trong chuyện cháo hoa, muối trắng ở một quán nhỏ bên đường. [...]
Nếu hình dung cả cuộc đời Bác như một dòng sông lớn, chảy từ nguồn ra biển thì “Nhật kí trong từ” có thể xem là một khúc sông lặng trước lúc đổ ra đại dương.
Một khúc lặng, có xoáy ngầm, nhưng trong suốt tận đáy, để cho ta soi mà nhận ra chân dung Bác, con người Bác: và qua Bác mà nhận ra gương mặt dân tộc. [....] “Nhật kí trong từ” vì vậy, có giá trị đặc biệt trong cuộc đời hoạt động của tác giả.
(In trong: Nhà văn và tác phẩm trong trường phổ thông,
Tập Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh, Vũ Dương Quỹ tuyển chọn và biên soạn,
NXB Giáo dục, Hà Nội, 1998, tr.108-111)
Quảng cáo
Trả lời:
Giải bởi Vietjack
Văn bản bàn về chất thơ đích thực trong “Nhật kí trong tù”.
Câu hỏi cùng đoạn
Câu 2:
Chỉ ra những luận điểm được tác giả sử dụng để làm sáng tỏ cho luận đề.
Lời giải của GV VietJack
Các luận điểm: (1) Chất thơ trong tư thế của con người gắn hoà với thế giới người; (2) Chất thơ trong sự gắn bó với thế giới tự nhiên rộng lớn; (3) Chất thơ “siêu thoát” và chất thơ đến từ sự thật trần trụi; (4) Chất thơ khi “lồ lộ, tràn đầy”, khi “kín đáo, lẫn thoáng”.
Câu 3:
Nhận xét cách tác giả phân tích, lí giải về “chất thơ” ở các đoạn 2, 3, 4, 5 của văn bản.
Lời giải của GV VietJack
Nhận xét cách tác giả phân tích, lí giải về “chất thơ” ở các đoạn 2, 3, 4, 5 của văn bản: (1) Phân tích, lí giải thấu đáo ở các khía cạnh khác nhau của “chất thơ”: đồng cảm sâu sắc với những người cùng khổ; hoà hợp nâng niu những điều nhỏ nhoi trong thế giới tự nhiên rộng lớn; siêu thoát và đời thường; lãng mạn và trắc ẩn,... (2) Sử dụng những câu văn dài, nhiều hình ảnh mượt mà gợi cảm giác đầy tràn của chất thơ như khó có thể nói cho hết; cách điệp cấu trúc câu khi trình bày từng khía cạnh của chất thơ có tác dụng nhấn mạnh nội dung trình bày (chất thơ trong tư thế.../ chất thơ trong gắn bó.../ chất thơ, tưởng như siêu thoát.. chất thơ lồ lộ...).
Câu 4:
Bằng chứng trong văn bản được lựa chọn và trích dẫn như thế nào?
Lời giải của GV VietJack
Cách lựa chọn, trích dẫn bằng chứng: (1) Bằng chứng được lựa chọn tiêu biểu, điển hình, được kết nối với lời văn rất nhịp nhàng; phù hợp với luận điểm, lí lẽ (Ví dụ: lựa chọn những bằng chứng là hình ảnh xuất hiện trong thơ Hồ Chí Minh như người “phu làm đường”, “cháu bé trong nhà lao Tân Dương”, “người bạn tù thổi sáo” – để củng cố cho lí lẽ càng là người cùng khổ bất hạnh càng nhận được sự chia sẻ nhiều hơn). (2) Cách trích dẫn bằng chứng linh hoạt, uyển chuyển, khi là những cụm từ, khi là những câu thơ, khi là tên bài thơ; có lúc dẫn trực tiếp, có lúc dẫn gián tiếp.
Câu 5:
Lí giải một điều bổ ích mà bản thân anh/ chị có thể học được từ cách diễn đạt của tác giả ở đoạn cuối văn bản.
Lời giải của GV VietJack
Học sinh nêu một điều có thể học được từ cách diễn đạt của tác giả ở đoạn cuối văn bản và đưa ra lí giải phù hợp. Có thể lí giải và phân tích làm rõ một trong những vấn đề sau: (1) Sử dụng phép so sánh, ẩn dụ tạo nên những câu văn sống động, giàu hình ảnh làm sâu sắc thêm tầng ý nghĩa, tăng tính biểu cảm cho đoạn văn. (2) Lập luận chặt chẽ, sắc sảo khẳng định mối quan hệ gắn bó, mật thiết giữa cuộc đời với văn chương và giá trị biểu hiện của nó; những liên tưởng được sử dụng vừa chính xác, logic vừa giàu sức khơi gợi thông qua các hình ảnh độc đáo, sáng tạo (dòng sông, biển cả, khúc lặng, xoáy ngầm,...).
Hot: 500+ Đề thi thử tốt nghiệp THPT các môn, ĐGNL các trường ĐH... file word có đáp án (2025). Tải ngay
Sách thầy cô Vietjack biên soạn:
- 30 Bộ đề, Tổng ôn, sổ tay NLXH, sổ tay trọng tâm môn Ngữ Văn (có đáp án chi tiết) ( 60.000₫ )
- 30 đề thi tốt nghiệp môn Ngữ Văn (có đáp án chi tiết) ( 38.000₫ )
- Bộ đề thi tốt nghiệp 2025 các môn Toán, Lí, Hóa, Văn, Anh, Sinh, Sử, Địa, KTPL (có đáp án chi tiết) ( 36.000₫ )
- Tổng ôn lớp 12 môn Toán, Lí, Hóa, Văn, Anh, Sinh Sử, Địa, KTPL (Form 2025) ( 36.000₫ )
CÂU HỎI HOT CÙNG CHỦ ĐỀ
Lời giải
a. Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận: Mỗi con người dù bé nhỏ, vẫn cần phải sống, sống có ý nghĩa/ sống hết mình; trích dẫn những câu thơ của Bình Nguyên Trang (Dù chỉ là... lấp lánh); nêu quan điểm của bản thân: Đồng tình với thông điệp của những câu thơ trên vì thể hiện lối sống tích cực.
b. Thân bài
b1. Giải thích: (1) Hình ảnh hạt cát: Biểu tượng cho cá nhân con người, rất bé nhỏ; dễ bị lẫn chìm, khuất lấp. (2) Hình ảnh sáng lên lấp lánh: Biểu tượng cho sự toả sáng, sống hết mình; thể hiện ý nghĩa, giá trị của bản thân; (3) Thông điệp được gửi gắm trong câu thơ: Mỗi con người là một cái tôi nhỏ bé nhưng hãy sống thật đẹp cuộc đời của mình để bản thân trở nên có ý nghĩa với cộng đồng.
b2. Khẳng định thông điệp có ý nghĩa tích cực, mong muốn con người (nhất là thế hệ trẻ) sống và cống hiến hết mình vì những điều tốt đẹp; sử dụng lí lẽ, bằng chứng để phân tích, chứng minh
(1) Thông điệp đã thể hiện nội dung có tính tất yếu: Mỗi con người chỉ là một cá nhân bé nhỏ (như hạt cát) trong cộng đồng người rộng lớn (như sa mạc); nhưng phải có hạt cát bé nhỏ mới tạo nên sa mạc mênh mông; hạt cát – “cái tôi” thuộc miền tập hợp của sa mạc – “cái ta”, tạo nên diện mạo cho “cái ta” khởi sắc hoặc khuất lấp. (2) Thông điệp cũng hàm chứa ý nghĩa đúng đắn: Giá trị của mỗi “cái tôi” không chỉ có ý nghĩ cá nhân mà còn có ý nghĩa quan trọng với “cái ta” với tập thể; tập thể sẽ vững mạnh sẽ toả sáng chỉ khi các cá nhân cũng vững mạnh, có khả năng toả sáng và ngược lại. Vì vậy mỗi cá nhân cần biết nỗ lực để khẳng định mình một cách có ý nghĩa nhất – cần sống hết mình, để giống như hạt cát lấp lánh dưới ánh Mặt Trời. (3) Chứng minh, làm rõ ý kiến bằng các minh chứng: Tham khảo một số bài viết về những con người sống tích cực – luôn “sáng lên lấp lánh” dưới Mặt Trời – rất đáng được ngợi ca như: “Nữ sinh Khánh Hoà lọt top 20 gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2023” đăng trên báo muctim.tuoitre.vn ngày 11/3/2024; “Truyền lửa khát vọng cống hiến – Bài 4: Chuyện chàng trai ra đi để trở về” đăng trên báo tienphong.vn ngày 03/3/2024; “Bác sĩ 8X mở bước tiến mới trong điều trị bệnh tuyến giáp” đăng trên báo tuoitrethudo.vn ngày 06/4/2024,...
b3. Bình luận, liên hệ
(1) Nếu mỗi con người sống nhạt nhoà, chìm khuất, không có mấy giá trị với tập thể/ cộng đồng thì cuộc sống của chính họ và của mọi người – cuộc sống nhân gian – cũng trở nên vô vị, thiếu đi nguồn năng lượng tích cực (Nếu tôi không đốt lửa; Nếu anh không đốt lửa; Nếu chúng ta không đốt lửa; thì làm sao Bóng tối sẽ trở thành Ánh sáng! – Nazim Hikmet). (2) Thể hiện sự hưởng ứng đối với thông điệp: Mỗi người hãy chung sức cùng nhau “sáng lên”, tạo dựng một thế giới “lấp lánh” sắc màu tươi đẹp bởi lối sống nhiệt tình, trách nhiệm, bởi tâm thế sẵn sàng cống hiến, bởi khát vọng tạo ra năng lượng tích cực,... góp phần làm cho cuộc sống trở nên có ý nghĩa hơn. (3) Tiếp cận toàn diện đối với thông điệp: Tuy nhiên khi mỗi người cố gắng “sáng lên” dưới ánh Mặt Trời, cũng rất cần sự đồng hành của cả trí tuệ và trái tim để xác định đúng những điều cần “sáng” và giá trị của thứ “ánh sáng” đó, tránh những sự mù quáng, ảo tưởng, thiếu tính nhân văn.
c. Kết bài: Khẳng định lại ý kiến cá nhân, thể hiện sự đồng tình với thông điệp của 2 câu thơ; liên hệ với thực tiễn bản thân và rút ra bài học (Ví dụ: xác định được đích đến trong tương lai của bản thân và hành động phù hợp để đạt được mục đó, để sống có ý nghĩa cho gia đình và cộng đồng; dù có bé nhỏ như “hạt cát” vẫn phải “sáng lên dưới ánh Mặt Trời”).
Lời giải
a. Mở đoạn: Giới thiệu vấn đề nghị luận: Tính phi hư cấu của phóng sự thê hiện trong văn bản Biển xanh ôm trọn tuổi xanh.
b. Thân đoạn: Làm rõ vấn đề nghị luận
(1) Nêu ngắn gọn đặc điểm tính phi hư cấu của phóng sự: là đặc điểm nổi bật của thể loại, được thể hiện qua những chi tiết, sự kiện có thực (được xác định về thời gian, địa điểm, nhân vật, bối cảnh lịch sử) mà người viết tham gia hoặc chứng kiến. (2) Tính phi hư cấu của phóng sự trong văn bản “Biển xanh ôm trọn tuổi xanh” thể hiện ở việc tái hiện những sự việc có thực, mới diễn ra, người viết được trực tiếp tham dự (hành trình trên tàu HQ-996 thăm quần đảo Trường Sa; dự lễ tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ hi sinh trên quần đảo và Nhà giàn DK1, những con người tham gia sự việc với chức vụ, tên tuổi, đơn vị cụ thể,...). (3) Hiệu quả của tĩnh phi hư cấu trong văn bản: tạo nên sự xác thực của nội dung phản ánh, cung cấp những tư liệu chân thực về lễ tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh trên quần đảo Trường Sa và nhà giàn DK1. Từ đó, gợi lên ở người đọc niềm xúc động, sự tưởng nhớ thành kính thiêng liêng, lòng tri ân sâu sắc đối với các thế hệ đã cống hiến tuổi thanh xuân cho sự trường tồn của Tổ quốc.
c. Kết đoạn: Khẳng định lại giá trị nghệ thuật của văn bản bằng cách nhấn mạnh những đặc điểm của thể loại phóng sự đã được tác giả thể hiện.
Lời giải
Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.
Lời giải
Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.
Lời giải
Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.
Lời giải
Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.
🔥 Đề thi HOT:
-
Đề tham khảo tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn 2025 có đáp án - Đề 10
-
Đề thi thử tốt nghiệp THPT môn Ngữ Văn Sở GD & ĐT Bắc Giang có đáp án
-
(2025 mới) Đề ôn thi tốt nghiệp THPT môn Văn có đáp án (Đề số 27)
-
(2025 mới) Đề ôn thi tốt nghiệp THPT Ngữ văn (Đề số 4)
-
Đề thi thử tốt nghiệp THPT môn Ngữ Văn - Sở GD&ĐT Ninh Bình (Lần 1) năm 2025 có đáp án
-
Đề tham khảo tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn 2025 có đáp án - Đề 3
-
(2025 mới) Đề ôn thi tốt nghiệp THPT Ngữ văn (Đề số 19)
-
(2025 mới) Đề ôn thi tốt nghiệp THPT Ngữ văn (Đề số 14)