Đọc bài thơ sau:

(1) Khi con tu hú gọi bầy

Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần

Vườn râm dậy tiếng ve ngân

Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào

Trời xanh càng rộng càng cao

Đôi con diều sáo lộn nhào từng không...

 

(2) Ta nghe hè dậy bên lòng

Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!

Ngột làm sao, chết uất thôi

Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!

(Khi con tu hú, Tố Hữu, in trong Từ ấy, NXB Văn học, Hà Nội, 1971)

Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào?

A. Một người tù Cộng sản                  

C. Liệt kê.    

D. Ngột làm sao, chết uất thôi

A. Không gian tự do và không gian ngục tù.                      

B. Từ tiếng chim tu hú mà nhân vật trữ tình thể hiện sự u uất và niềm khát khao muốn thoát khỏi cảnh ngục tù để sống đời tự do

Những từ/cụm từ miêu tả trực tiếp tâm trạng của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ thứ (2): ngột làm sao, chết uất thôi

→ đó là tâm trạng bức bối, ngột ngạt khi bị giam hãm của người chiến sĩ cách mạng đang phải chịu cảnh tù đày.

Bức tranh mùa hè trong đoạn thơ thứ (1) được miêu tả bằng những hình ảnh trong trí tưởng tượng của nhân vật trữ tình:

 - Âm thanh:Tiếng chim tu hú: "gọi bầy"; tiếng ve râm ra trong vườn cây; tiếng sáo diều vi vu trên không.

- Hình ảnh:Lúa chiêm đang vào vụ chín vàng rực; những hạt bắp vàng ươm; cả sân nhà đều bao trùm bởi màu nắng hồng "đào"; bầu trời trong xanh.

- Nhận xét:Cảnh ngày hè được dựng lên thật sống động với đầy âm thanh, sắc màu, không gian, hình ảnh rực rỡ. Tất cả chúng đều chân thực, hết sức đẹp đẽ, tươi mới. Qua đó thể hiện tình yêu cuộc sống tha thiết của nhà thơ và cái nhìn tinh tế khi nhận ra sự chuyển mình của thời gian.

Ý nghĩa/vai trò của âm thanh tiếng chim tu hú trong việc miêu tả bức tranh mùa hè và tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ:

Bài thơ mở đầu bằng tiếng tu hú, kết thúc cũng bằng tiếng tu hú:

- Đầu bài thơ: Tiếng chim là tiếng gọi của tự do, của bầu trời bao la, đầy sức sống, gợi tác giả nhớ về một khung cảnh mùa hè rực rỡ, tươi vui.

- Kết bài thơ: tiếng chim lại khiến người tù cảm thấy đau khổ, bực bội hơn bao giờ hết vì bị giam cầm trong bốn bức tường nhà giam.

=> Cả hai tiếng chim đều gợi lên sự tự do, biểu tượng cho sự sống, khiến người tù phải bồn chốn, mong mỏi được thoát ra ngoài chốn lao tù để hòa mình vào tự do. Tiếng chim còn là lời thúc giục hối hả về sự tự do.

Vai trò của cuộc sống tự do:

- Giúp con người được làm những điều mình thích

- Giúp con người cảm thấy thoải mái, không bị bó buộc

- Giúp con người phát huy được mọi khả năng tiềm ẩn, khơi dậy niềm sáng tạo.

v.v…